Hospitujący: Pan Marcin Włodara

Hospitowany: Izabela Szymańska

Szkoła: Szkoła Podstawowa nr 2 w Lubiczu Górnym.

K O N S P E K T

Temat: Pod rządami Wazów.

I. Założenia metodyczne:

1. Cele kształcące:

POZIOM 1

Kategoria A - Zapamiętanie wiadomości

Uczeń zna, wie, pamięta:

Pojęcia: abdykacja, rokosz.

Postaci: Zygmunt III Waza, Bohdan Chmielnicki, Władysław IV Waza, Jan Kazimierz.

Daty:1587, 1655- 1660, 1648, 1667.

Fakty: wybór Zygmunta III Wazy na króla Polski, potop szwedzki, bitwa pod Kircholmem, bitwa pod Oliwą, bitwa pod Cecorą, powstanie Chmielnickiego, obrona klasztoru jasnogórskiego, rozejm polsko- rosyjski.

Kategoria B – Rozumienie wiadomości

Uczeń rozumie:

- że XVII wiek był okresem wielu wojen, w wyniku których Rzeczpospolita poniosła wiele zniszczeń.

- że władza królewska w Rzeczpospolitej była ograniczona.

POZIOM 2

Kategoria C – Zastosowanie wiadomości w sytuacjach typowych

Uczeń potrafi:

- wyjaśnić pojęcia: abdykacja, rokosz,

- powiedzieć kim był Zygmunt III Waza (jakiej był narodowości) i podczas której elekcji został wybrany królem Polski,

- wymienić państwa z którymi Rzeczpospolita prowadziła konflikty zbrojne w XVII wieku i wskazać je na mapie,

- powiedzieć jaki był powód wojen polsko- szwedzkich,

- powiedzieć kiedy rozpoczęła się pierwsza wojna ze Szwecją, jaki był jej wynik i jakie dwie ważne bitwy zostały wówczas stoczone,

- powiedzieć kiedy wybuchła wojna z Turcją, jaki był jej wynik i jakie dwie ważne bitwy zostały wówczas stoczone,

- powiedzieć kiedy wybuchło powstanie kozackie i kto nim dowodził,

- powiedzieć do kogo zwrócili się o pomoc Kozacy,

- powiedzieć jaki był wynik wojen polsko- rosyjskich, i w jakich latach one trwały,

- powiedzieć w jakich latach trwał potop szwedzki, co było jego przełomowym wydarzeniem i jak się zakończył,

- powiedzieć co zrobił Jan Kazimierz niedługo po podpisaniu pokoju w Oliwie.

POZIOM 3

Kategoria E, F – postawy, system wartości.

Uczeń dostrzega, ma świadomość, rozumie:

- że pokój niesie państwu rozwój, a wojna zniszczenia.

2. Metody:

pogadanka.

3. Środki dydaktyczne:

Błaut Michał, Moja historia. Podręcznik do historii i społeczeństwa dla klasy szóstej szkoły podstawowej, Straszyn 2009, s. 53-57.

Moja historia. Zeszyt ćwiczeń do historii i społeczeństwa dla klasy szóstej szkoły podstawowej cz.1.

Mapa wojen XVII- wiecznych lub Rzeczpospolitej Obojga Narodów.

4. Formy:

indywidualna, zbiorowa.

5. Zasady nauczania:

świadome uczestnictwo w lekcji.

Ogniwa	Czas	Czynności nauczyciela	Czynności uczniów	Uwagi
1. Porządkowo- organizacyjne		Przywitanie z uczniami, sprawdzenie obecności, wpisanie nieprzygotowań.	Uczniowie siadają na swoich miejscach i odpowiadają podczas sprawdzania listy obecności.
2. Rekapitulacja wtórna		Proszę do odpowiedzi dwóch uczniów (po kolei) z ćwiczeniami. Potem- na forum klasy. Co to jest elekcja? W którym roku miała miejsce pierwsza elekcja i kogo wybrano? Jakie dwa dokumenty musiał podpisać każdy kolejny elekt ? Kto został elektem po ucieczce Henryka Walezego? Z kim prowadził wojnę? Czy dziś również mamy do czynienia z elekcją?	Są to wybory na wysoki urząd, np. króla, prezydenta. W 1573 roku, elektem został Henryk Walezy. Pacta conventa i artykuły henrykowskie. Stefan Batory. Z Rosją (car: Iwan IV Groźny). Tak, podczas wyborów prezydenckich.
3. Nawiązanie		W którym roku obrano Stefana Batorego królem? Batory zmarł w grudniu 1586 roku, a już rok później wybrano na tron polski Zygmunta III Wazę, od którego to rozpoczęło się panowanie tej dynastii (Wazów) na ziemiach polskich.	W 1576.
4. Wprowadzenie nowego materiału		Zygmunt był synem władcy szwedzkiego, i już od dzieciństwa przygotowywano go o ubieganie się o tron polski. Zaowocowało to tym, że jako dorosły mężczyzna był gorliwym katolikiem, co nie bardzo podobało się luterańskiej Szwecji. Kto był założycielem luteranizmu? W którym roku ogłosił swoje tezy? Katolicyzm Zygmunta przysporzył mu jednak zwolenników w Rzeczpospolitej, gdzie wybrano go jako króla- elekta. W którym roku miał miejsce ten wybór? Po objęciu władzy, chciał umocnić wzmocnić władzę królewską i ograniczyć prawa szlachty, doprowadziło to do rokoszu. Kto pamięta czym jest rokosz? Wojska króla co prawda pokonały szlachtę jednak król musiał porzucić swoje plany. Musimy pamiętać, że XVII wiek jest okresem wielu wojen. Polska walczyła z kilkoma swoimi sąsiadami. Którymi? Jaki był powód walk polsko- szwedzkich? Walki wybuchły w 1600 roku, podczas tego etapu wojny Polacy zwyciężyli w dwóch bitwach. Jakich? Na dwóch ilustracjach (strony: 54 i 55) możecie zaobserwować sceny z tych bitew. Na obrazie Kossaka możecie zauważyć charakterystyczną dla Polaków jazdę zwaną husarią. Kolejną wojną była wojna w Rosji, w wyniku której Polacy zajęli Moskwę. Na skutek powstania antypolskiego, wojska polskie wróciły do ojczyzny. W roku 1620 wybuchła kolejna wojna. Z kim? Jakie dwie bitwy rozegrano i jaki był ich wynik? Mimo pokoju Polska nadal była zagrożona wojną z Turcją, do której rzeczywiście doszło. W oddziałach państwa polskiego walczyli również Kozacy, zamieszkujący na południu Rzeczypospolitej. Żądali oni zwiększenia rejestru oraz zagwarantowania wolności osobistej. W 1648 wybuchło powstanie kozackie, które objęło całą Ukrainę. Kto dowodził Kozakami? Po początkowych powodzeniach, Kozacy zaczęli przegrywać z Polską. Jak myślicie do kogo mogli się oni zwrócić o pomoc? Doskonale. Znowu wybuchła wojna polsko- rosyjska. Jak się ona skończyła? W połowie XVII wieku, ponownie wybuchł konflikt ze Szwedami, którzy chcieli zagarnąć polskie wybrzeże Morza Bałtyckiego. Czytamy na głos tekst od słów „W 1655 roku”. Pytania do tekstu: W jakich latach trwał potop szwedzki? Jaki moment uważa się za przełomowy? Gdzie podpisano pokój kończący tą wojnę? Jan Kazimierz chciał wzmocnić swoją władzę, nie udało się to jednak i musiał abdykować. Czym jest abdykacja?	Marcin Luter. W 1517. 1587. Zbrojne wystąpienie szlachty przeciw królowi. Z Szwecją, Turcją, Kozakami, Rosją. Zygmunt został królem szwedzkim, ale Szwedzi pozbawili go korony. Pod Kircholmem i pod Oliwą. Z Turkami. Przegraliśmy pod Cecorą, wygraliśmy pod Chocimiem. Bohdan Chmielnicki. Do Rosjan. Rozejmem w 1667, który dzielił Ukrainę między te dwa państwa. 1655- 1660. Obrona klasztoru jasnogórskiego w Częstochowie. W Oliwie. To dobrowolne zrzeczenie się tronu.	Mapa s. 57. Pokazuje na mapie.
5. Rekapitulacja pierwotna		Ćw. (które ćwiczenia robimy decyduję na lekcji- powód: brak ćwiczeń w bibliotece), kserówka do wklejenia w miejsce notatki- załącznik. Z jakimi sąsiadami walczyła Polska w XVII wieku? W jakich latach trwał potop szwedzki? Jacy trzej przedstawiciele rodu Wazów zasiadali na tronie polskim?	Z Szwecją, Turcją, Kozakami, Rosją. 1655- 1660. Zygmunt III Waza, Władysław IV Waza, Jan Kazimierz.
6. Zadanie domowe Czynności organizacyjne kończące lekcje		Ćw. (które ćwiczenia robimy decyduję na lekcji- powód: brak ćwiczeń w bibliotece). Dziękuję uczniom za lekcję.