Ćw.1
„Obliczanie termicznych pór roku”
Wstęp teoretyczny:
Pomiary temperatury powietrza prowadzone są od ponad dwóch stuleci. Do rozwoju metod opracowań temperatury przyczyniło się jej bardzo duże znaczenie praktyczne oraz fakt, że przeciętna temperatura jest jedną z podstawowych charakterystyk odróżniających od siebie klimaty kuli ziemskiej.
Zakres wahań albo amplituda jest to różnica miedzy wartością najwyższą i najniższą. Amplitudę dobową wyznacza różnica między temperaturą maksymalną i minimalną. Amplitudę roczną natomiast nazywamy różnicę między temperaturą średnią w miesiącu najcieplejszym i najchłodniejszym.
Dni charakterystyczne są to dni z temperaturą:
Minimalną < 0oC - przymrozkowe
Maksymalną < 0oC - mroźne
Minimalną < - 10oC - bardzo mroźne
Maksymalną > 25oC - gorące
Maksymalną > 30oC - bardzo gorące (upalne)
Termiczne pory roku są okresami o pewnych ustalonych wartościach temperatury średniej dobowej. W Polsce wyróżnia się 6 pór roku, charakteryzujących się następującymi zakresami temperatur:
Przedwiośnie 0oC < t ≤ 5oC
Wiosna 5oC < t ≤ 15oC
Lato t > 15oC
Jesień 5oC < t ≤ 15oC
Przedzimie 0oC < t ≤ 5oC
Zima t ≤ 0oC
W naszym ćwiczeniu przyjęliśmy osiem termicznych pór roku, których charakterystyczne temperatury są następujące:
Przedwiośnie 0oC - 5oC
Wiosna 5oC - 10oC
Przedlecie 10oC - 15oC
Lato powyżej 15oC
Polecie 15oC - 10oC
Jesień 10oC - 5oC
Przedzimie 5oC - 0oC
Zima poniżej 0oC
Dla Poznań Ławica
I |
II |
III |
IV |
V |
VI |
VII |
VIII |
IX |
X |
XI |
XII |
-2,1 o |
-2,4o |
1,4o |
7,7o |
12,5o |
17,2o |
18,2o |
17,2o |
13,5o |
8,5o |
3,5o |
-0,1o |
ΔT - różnica temperatur pomiędzy 15.03. a 15.02.
ΔT = [1,4oC - (-2,4oC)] = 3,8oC
Δt = ΔT / 28 dni = 3,8oC / 28 dni = 0,1357o / dzień
15.02. : -2,4 oC
16.02. : -2,3 oC
17.02. : -2,1 oC
18.02. : -2,0 oC
19.02. : -1,8 oC
20.02. : -1,7 oC
21.02. : -1,6 oC
22.02. : -1,4 oC
23.02. : -1,3 oC
24.02. : -1,1 oC
25.02. : -1,0 oC
26.02. : -0,9 oC
27.02. : -0,8 oC
28.02. : -0,6 oC
01.03. : -0,5 oC
02.03. : -0,4 oC
03.03. : -0,2 oC
04.03. : -0,1 oC
05.03. : 0,0 oC
06.03. : 0,2 oC
07.03. : 0,3 oC
08.03. : 0,4 oC
09.03. : 0,6 oC
10.03. : 0,7 oC
11.03. : 0,8 oC
12.03. : 1,0 oC
13.03. : 1,1 oC
14.03. : 1,3 oC
15.03. : 1,4 oC
ΔT - różnica temperatur pomiędzy 15.04. a 15.03.
ΔT = [7,7oC - 1,4oC] = 6,3oC
Δt = ΔT / 31 dni = 6,3oC / 31 dni = 0,2032o / dzień
15,03, : 1,4 oC
04,04. : 5.0 oC
ΔT - różnica temperatur pomiędzy 15.05. a 15.04.
ΔT = [12,5oC - 7,7oC] = 4,8oC
Δt = ΔT / 30 dni = 4,8oC / 30 dni = 0,16o / dzień
15,04. : 7,7oC
30,04. : 10.0 oC
ΔT - różnica temperatur pomiędzy 15.06. a 15.05.
ΔT = [17,2oC -12,5 oC] = 4,7oC
Δt = ΔT / 31 dni = 4,7oC / 31 dni = 0,152o / dzień
15,05, : 12,5 oC
01,06. : 15,0 oC
ΔT - różnica temperatur pomiędzy 15.09. a 15.06.
ΔT = [13,5oC - 17,2oC] = -3,7oC
Δt = ΔT / 92 dni = -3,7oC / 92 dni = -0,040o / dzień
15,06, : 17,2oC
09,08. : 15.0 oC
ΔT - różnica temperatur pomiędzy 15.10. a 15.09.
ΔT = [8,5oC - 13,5oC] = -5oC
Δt = ΔT / 30 dni = -5oC / 30 dni = -0,166o / dzień
15,09, : 13,5oC
06,10. : 10.0 oC
ΔT - różnica temperatur pomiędzy 15.11. a 15.10.
ΔT = [3,5oC - 8,5oC] = -5,0oC
Δt = ΔT / 31 dni = -5,0oC / 31 dni = -0,161o / dzień
15,10, : 8,5oC
04,11. : 5,0 oC
ΔT - różnica temperatur pomiędzy 15.12. a 15.11.
ΔT = [-0.1oC -3,5 oC] = 3,6oC
Δt = ΔT / 30 dni = -3,4oC / 30 dni = -0,113o / dzień
15,11, : 3,5 oC
16,12. : 0,0 oC
ΔT - różnica temperatur pomiędzy 15.02. a 15.12.
ΔT = [(-0,1oC) - (-2,4) oC] = 2.3oC
Δt = ΔT / 62 dni = 2,3oC / 62 dni = 0.037o / dzień
15,12, : -2,4 oC
18,02. : 0,0 oC
Zestawienie wyników w tabeli
Termiczna pora roku |
Data rozpoczęcia |
Data zakończenia |
Czas trwania w dniach |
Δt [ oC / dzień ] |
Przedwiośnie |
6,03 |
4.04. |
30 |
5oC/30 = 0,16 |
Wiosna |
5.04. |
30.04. |
26 |
10oC/26 = 0,38 |
Przedlecie |
01.05. |
1.06. |
32 |
15oC/32 = 0,47 |
Lato |
2.06. |
9.08. |
69 |
18,2oC/69=0,26 |
Polecie |
10.08. |
6.10. |
58 |
15oC/58= 0,26 |
Jesień |
7.10. |
4.11. |
29 |
10oC/29 = 0,34 |
Przedzimie |
5.11. |
16.12. |
42 |
5oC/42 = 0,11 |
Zima |
17.12. |
5.03. |
80 |
1.4oC/80= 0,02 |
Wnioski
Wyznaczenie średnich temperatur miesiąca nie jest łatwe. Trzeba wielu lat zbierania danych i stworzenia w końcu optymalnych średnich miesięcznych.
Temperatura zmienia się na przestrzeni lat bardzo tak jak zmienia się nasz klimat. Aby dokładnie wyliczyć średnie temperatury miesięczne a następnie wyznaczyć termiczne pory roku, trzeba brać pod uwagę wszystkie ewentualności zmian temperaturowych jak i klimatycznych.
Wartości średnie są bardzo ważną sprawą w wyznaczaniu termicznych pór roku, gdyż bez nich takie wyznaczenie nie byłoby możliwe. Wartości te średnie określają średni roczny przebieg temperatury. Przebieg ten może być jednak przedstawiony dokładniej, jeśli będzie oparty na wartościach średnich z okresów krótszych niż miesiące takich jak dekad, pentad lub dni. Im krótsze są okresy, tym obraz przebiegu rocznego jest bardziej zaburzony i w ten sposób ujawnia liczne wahania nieokresowe: wzrosty i spadki.
Literatura:
- Z. Sorbjan „Meteorologia dla każdego”, Prószyński - S-ka, W-wa 2001
- A.Woś „ Meteorologia dla geografów”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000