Zygmunt III Waza (ur. 1566, zm. 1632), syn króla Szwecji Jana III Wazy i Katarzyny Jagiellonki, król polski od 1587 r. i szwedzki w latach 1592 - 98. Jako król prowadził politykę współpracy z habsburskim cesarstwem, co było jedną z przyczyn konfliktu z Turcją. W prohabsburskiej polityce szukał m. in. oparcia dla swej walki o tron szwedzki, z którego został usunięty, ale którego nie wyrzekł się nigdy. Sprawy dynastyczne, jak i rywalizacja o panowanie na Bałtyku, były powodem przewlekłych wojen ze Szwecją. Pod wpływem niektórych magnatów interweniował też w sprawy wewnętrzne Rosji, co z kolei przyniosło konflikt na wschodzie. Długie panowanie Zygmunta w znacznym stopniu przebiegło pod znakiem wojen, w których obok świetnych zwycięstw, jak pod Kircholmem i Oliwą (bitwa morska) w wojnach szwedzkich, czy pod Kłuszynem w moskiewskich, były i klęski, choćby pod Cecorą w starciu z Turkami. Wojny te nie przyniosły ani znaczących nabytków terytorialnych, ani trwałych sukcesów. Zagraniczna i wewnętrzna polityka Zygmunta zraziła do niego popierający go początkowo obóz szlachecki i zrodziła opozycję. Był wykształcony, znał kilka języków, interesował się nauką i sztuką, zwłaszcza muzyką. W 1596 r. rozpoczął przebudowę zamku w Warszawie, a w 1611 r. przeniósł się tam z Krakowa wraz z dworem. Odtąd Warszawa stała się siedzibą panujących i stolicą kraju.

---