Czynniki sprzyjające rozwojowi człowieka i utrudniające twórczą samorealizację.
Rozwój człowieka to niezwykle ważny temat w psychologii. Już od narodzin w naszych organizmach zachodzi szereg zmian. Rozwój dziecka(tempo,rytm) zależy od wielu czynników. W zasadzie całość otaczającego środowiska może potencjalnie wpłynąć na organizm. Nie wszystkie jednak elementy i nie na każdym etapie kształtują organizm. W niniejszej pracy pragnę opisać cztery grupy czynników które sprzyjają i utrudniają rozwój oraz twórczą samorealizację człowieka.
Pierwszą grupą czynników którą chcę opisać jest wychowanie.
Wychowanie to całość zamierzonych oddziaływań środowiska społecznego i przyrodniczego na jednostkę, trwające całe życie. W zakres tego pojęcia wchodzi wychowanie naturalne pod wpływem środowiska, w którym jednostka funkcjonuje (rodzina, kontakty społeczne, obyczaje, religia), wychowanie instytucjonalne (przedszkola, szkoły domy dziecka) oraz samowychowanie. To rodzice odgrywają główną rolę w procesie wychowania. Rodzice oddziaływają na dziecko poprzez świadome i zamierzone wpływy wychowawcze oraz poprzez oddziaływania nieświadome (czynności i zdarzenia w domu, wzajemne relacje pomiędzy członkami rodziny). W rodzinie, w której rodzice prezentują i posiadają określony system wartości, są ustalone jasne, czytelne i spójne normy i zasady postępowania oraz promują zdrowe i dobre życie, dzieci mają szanse na twórczy rozwój. W rodzinach dysfunkcyjnych, dziecko nie rozwija się prawidłowo. Dorastanie w rodzinie z problemami hamuje prawidłowy rozwój. Rodzina dysfunkcyjna może przybierać różne formy (alkoholizm i inne uzależnienia, psychiczne opuszczenie oraz odrzucenie i dewaluowanie dziecka, nadużycia emocjonalne, nadopiekuńczość). Zycie w takiej rodzinie powoduje, że dziecko doświadcza ciągłego stresu, trudnych emocji (wstydu, bezradności, lęku) zmiany ról w obrębie rodziny. Czynniki te negatywnie wpływa na na rozwój. Dziecko ma problemy w sferze zachowania, emocji, relacji z ludźmi oraz zdrowia.
Kolejną grupą czynników które opiszę jest środowisko. Opisując tę grupę czynników mamy na myśli środowisko fizyczne (materialne), środowisko społeczne, obcowanie z ludźmi i przedmiotami, organizację przestrzenną i czasową środowiska, stymulację zewnętrzną, zewnętrzne wpływy niezamierzone. Człowiek jest istota społeczną, żyje w środowisku społecznym, w określonym kręgu kulturowym i cywilizacyjnym. Poprzez procesy uczenia się człowiek przyswaja sobie zdolność mówienia, obyczaje, formy zachowań oraz normy kulturowe. Ogromny wpływ na dziecko mają środki masowego przekazu (filmy, gry wideo). Jest ważne by tłumaczyć dziecku co było złe w obejrzanym filmie. Dzięki temu dziecko przyjmuje określone postawy - być może dzięki tłumaczeniu dziecko nie będzie naśladować zachowań agresywnych.
Aktywność podmiotu to kolejny czynnik, który może wpłynąć na twórczą samorealizację. Na aktywność dziecka wpływa na takie czynniki jak warunki i wymagania środowiskowe, wzorce, możliwości, indywidualne preferencje. Pojawienie się określonych form aktywności zależy od dostępności danych obiektów, miejsca zamieszkania, ludzi z którymi się człowiek kontaktuje, czynników ułatwiających lub utrudniających tok czynności. Wszystkie te czynniki mogą mieć pozytywny lub negatywny wpływ na człowieka.
Ostatnią grupą czynników które pragnę opisać są zadatki biologiczne. Są to predyspozycje, „związki”, „natura” jednostki, genotyp, wyposażenie genetyczne oraz cechy wrodzone. Rodzice przekazują dzieciom swoje geny. Połowę od matki a połowę od ojca, co prowadzi do rozmaitych cech i zdolności dziecka. Jednakże to geny w pewnym stopniu decydują o tym jaki rodzaj aktywności podejmie dziecko (np. wysokim osobom łatwiej grać w koszykówkę)