Podstawy ekonomiki finansów przedsiębiorstwa

Temat: Cel i przedmiot ekonomiki finansów

Podstawowym celem ekonomiki finansów jest pozyskiwanie ,gromadzenie i wykorzystywanie zasobów pieniężnych w celu maksymalizacji wartości rynkowej przedsiębiorstwa.

Cel ten przedsiębiorstwo osiąga wówczas, gdy podejmuje i realizuje wszelkie decyzje odnoszące się głównie do rozmiarów i sposobów finansowania majątku przedsiębiorstwa

• do tworzenia i podziału zysku

• do rozmiaru i kierunku inwestowania

Każde przedsiębiorstwo posiada odpowiedni kąt po to, aby móc prowadzić swoją działalność.

Kąt przedsiębiorstwa - to zbiór materialnych składników przedsiębiorstwa, który jest określany jako Kapitał realny.

Majątek przedsiębiorstwa z punktu widzenia finansowego może być rozpatrywany jako wartość księgowa, która odzwierciedla wartość wynikającą z zapisów księgowych. Może być rozpatrywana jako wartość ekonomiczna, która przedstawia zdolność przedsiębiorstwa do pomnażania dochodów.

Wartość finansowa przedsiębiorstwa jest zawsze ustalana za pomocą 3 metod :

• metoda majątkowa

• metoda dochodowa

• metoda mieszana

Metoda majątkowa -polega na wycenie składników materialnych, które

posiada przedsiębiorstwo

Metoda dochodowa -polega na wycenie wielorakich składników majątkowych

przedsiębiorstwa, jest bardzo skomplikowana

Metoda mieszana -zaliczamy wycenę składników na wartość netto oraz

na wyliczeniu tzw. Stopy pomnażania wartości. Składa

się z dwóch metod :

wartości netto i wartości, które zostają wyliczane przy

tzw. stopie pomnożenia wartości.

Kształtowanie wyniku finansowego w przedsiębiorstwie :

Wynik finansowy możemy sprowadzić do finansowych rezultatów działalności przedsiębiorstwa

W związku z tymi rezultatami mogą być :

• wynik finansowy ze sprzedaży

• wynik finansowy na działalności operacyjnej

• wynik finansowy na działalności gospodarczej

• wynik finansowy brutto

• wynik finansowy netto

W przedsiębiorstwie wynik finansowy zawsze obliczany jest jako różnica pomiędzy :

Wartością sprzedaży wyrobów gotowych, a poszczególnymi kosztami własnymi sprzedanych wyrobów .

Jeśli wynik finansowy jest dodatni wtedy mówimy o zysku przedsiębiorstwa.

Natomiast jeśli wynik finansowy jest ujemny to mówimy o stracie finansowej.

Zysk jako wynik finansowy dodatni należy do kategorii ekonomicznej, która jest podstawowym kryterium do wielu decyzji podejmowanych w przedsiębiorstwie, np. z zakresu tworzenia i podziału pieniędzy, z zakresu wyboru źródeł finansowania, z zakresu sposobu przejmowania np. innego przedsiębiorstwa.

Do podstawowych elementów kształtujących wyniki finansowe zaliczamy :

• przychody uzyskane ze sprzedaży produktów, realizacji usług

• przychody uzyskane z działalności operacyjnej przedsiębiorstwa

• przychody uzyskane z zysków nadzwyczajnych

Zysk w przedsiębiorstwach poszczególnych branży zależy od wielu wyników zależnych i niezależnych od przedsiębiorstwa.

Czynniki całkowicie zależne od przedsiębiorstwa :

• wielkość i struktura produkcji i sprzedaży

• wielkość zużycia czynników produkcji

• ceny sprzedaży produktów i usług

• ceny zakupu wszystkich czynników produkcji

• wszelkie koszty wynagrodzeń pracowniczych

• przychody i koszty finansowe

Jeżeli w/w czynniki są realizowane w przedsiębiorstwie to wówczas mówimy o oddziaływaniu przedsiębiorstwa na wysokość zysku NETTO.

Czynniki całkowicie niezależne od przedsiębiorstwa :

• stopy podatkowe : podatku VAT, od kredytu i pożyczek

• kursy walut obcych

• ceny energii elektrycznej i gazowej

Żródła finansowania działalności przedsiębiorstwa :

Dla sfinansowania działalności gospodarczej każde przedsiębiorstwo musi dysponować odpowiednim kapitałem własnym .

05.01.02

Temat :Kooperacyjne formy współdziałania gospodarczego

Przedsiębiorstw

Kooperacja - jest to współpraca między przedsiębiorstwami.

Przedsiębiorstwa , które ze sobą współpracują nazywają się

kooperantami.

Do zasadniczych podstawowych form kooperacyjnego współdziałania przedsiębiorstw należą :

1.zrzeszenia przejściowe

2.kartel

3.syndykat.

Te zrzeszenia - są bardzo korzystną formą dobrowolnej kooperacji samodzielnych przedsiębiorstw. Są korzystną formą dobrowolnej współpracy. Tworzone są one dla przeprowadzenia jednego określonego przedsięwzięcia, lub konkretnej liczby przedsięwzięć np. produkcyjnych, handlowych, usługowych, kadrowych, finansowych, na wspólny rachunek tych przedsiębiorstw, które ze sobą kooperują - współpracują. Te zrzeszenia

tworzone są na wspólne ryzyko ( np. ryzyko finansowe ) i wspólnie odpowiadają najczęściej prawnie za prawidłowe działania realizowane w przedsiębiorstwie. Typową formą zrzeszenia przejściowego jest np. budownictwo, powstawanie dróg i autostrad, stadionów sportowych, osiedli mieszkaniowych itd. ( np. autostrada słońca - Włochy z Wiednia do Rzymu była budowana we współpracy trzech krajów ).

Kartel - jest porozumieniem najczęściej pisemnym samodzielnych przedsiębiorstw, które należą do tej samej branży, albo do tej samej gałęzi przemysły ( spożywczego, górniczego, motoryzacyjnego, obuwniczego ).

Ta forma bardzo ogranicza konkurencję innych przedsiębiorstw zwłaszcza przy sprzedaży towarów, ustalaniu ceny i najczęściej tę konkurencję wygrywa. Jest to zespół współpracujących ze sobą przedsiębiorstw, które walczą przeciwko jednemu przedsiębiorstwu, bo mogą w większym gronie

ustalić korzystniejsze ceny. Mogą zespołowo współpracować, zdecydowanie wyjść na rynki z korzystniejszą reklamą zespołową.

Przedsiębiorstwa współpracujące w kartelu spełniają kontrolę nad rynkami zbytu, nad produkcją, czy ona jest poszukiwana i oczekiwana przez klientów. Te przedsiębiorstwa kontrolują koszty, wszelkie wydatki na zakup surowców, materiałów do produkcji. Dokonują przepływu bardzo ważznych informacji o sytuacjach na innych rynkach zbytu, o stosowanych cenach przez konkurencyjne przedsiębiorstwa, o reklamie stosowanej przez konkurencyjne przedsiębiorstwa. Aby osiągać coraz większe zyski jest potrzebna ta informacja. Aby osiągać wyniki dodatnie nazywane zyskiem kartel we współpracy kooperacyjnej reguluje wszystkie podstawowe czynniki , które mają wpływ na wielkość osiąganego zysku.

Te czynniki to :

1. określa warunki i rozmiary produkcji ( w przedsiębiorstwach, które w kartelu

współpracują )

2. określa wielkość sprzedaży wyrobów na dany okres czasu np. rok

3. określa miejsce i cenę sprzedaży

4. określa podział zysku

5. decyduje o przystąpieniu nowego danego przedsiębiorstwa do tego związku

kartelowego ( aby mogli działać na szerszą skalę )

Przedsiębiorstwa należące do kartelu dążą do maksymalizacji zysku.

Jeżeli w kartelu będą nowe przedsiębiorstwa to one też będą dążyć do maksymalizacji zysku.

Kartel pomoże nowym słabym przedsiębiorstwom, aby osiągnęły maksymalizację zysku.

Jeżeli przyjmuje się nowe przedsiębiorstwo należy zbadać, jaki jest status finansowy tego przedsiębiorstwa.

Nowe przedsiębiorstwa należy przebadać przez specjalistów kartelu.

W tym zysku kartelowym partycypują wszystkie zgrupowane przedsiębiorstwa.

Płacą za skalę produkcji.

Ponoszą koszty nowej, lub rozszerzonej produkcji.

Cena kartelowa jest ustalana z punktu widzenia maksymalizacji zysku.

Ustalają ją wszystkie przedsiębiorstwa należące do kartelu.

Inne rozwiązanie ( bardzo ciekawe ) kartelowe polega na tym, że wyrównuje się straty tym przedsiębiorstwom, które gorzej pracują, które są finansowo zdecydowanie słabsze. Taka sytuacja występuje tylko wtedy, gdy cena kartelowa została ustalona poniżej poziomu kosztów.

Syndykat - jest formą porozumienia samodzielnych przedsiębiorstw.

Ma zupełnie odmienną formę od kartelu, dlatego, że jest formą monopolizacji przedsiębiorstw.

Monopolizacja w syndykacie polega na oddzieleniu przedsiębiorstw produkcyjnych od rynku sprzedaży, wytworzonych produktów, a funkcję syndykatu realizuje się w praktyce przez powołane do tego celu samodzielne przedsiębiorstwo, które koncentruje u siebie działalność zaopatrzeniową, sprzedaży wyrobów, marketingową i to się dzieje w skali całego syndykatu ( całego związku - wszystkich przedsiębiorstw, które do niego należą i prowadzą działalność kooperacyjną )

Charakterystyczną cechą działalności syndykatowej jest możliwość obniżania ( nawet bardzo dużego ) jednostkowych kosztów zakupu, podwyższanie zakresu produkowanych wyrobów i wspólne rozszerzanie rynków zbytu na zagranicę.

Syndykat dzisiaj odgrywa tak ważną rolę, dlatego, że wspólnymi siłami jeżeli przedsiębiorstwa będą podwyższać export to polepszy się sytuacja w kraju.

Po za tymi trzema formami kooperacji istnieje tzw. globalizacja działania przedsiębiorstw. Uwidacznia się ona tym, że przedsiębiorstwa wchodzą równocześnie na rynki wielu krajów o bardzo wysokim ryzyku finansowym.

Dlatego globalizacja - że kraje z całą swoją produkcją, sprzedażą, usługami ( globalnie ) wchodzą - wciskają się na rynki zagraniczne ze swoimi produktami, aby podnosić efektywnie swoje zyski.

12.01.02.

Temat : Rynki działania przedsiębiorstwa

Pojęcie rynku przyjmuje w nauce ekonomii bardzo wiele znaczeń.

Najczęściej przybiera ono wymiar przedmiotowy i podmiotowy.

1. Definicja rynku

RYNEK - jest procesem w którym kupujący i sprzedający

określają co chcą kupić, co chcą sprzedać i na jakich warunkach

ma się to dokonać.

Zarówno sprzedający jaki kupujący decydują o cenach i ilości wyrobów nabywanych i sprzedawanych w określonym czasie.

Proces ten realizowany jest w określonej przestrzeni geograficznej i dlatego

Możemy wyróżnić :

• rynki lokalne

• rynki regionalne

• rynki krajowe

• rynki międzynarodowe

• rynek globalny

W zależności od rynku, na którym działa przedsiębiorstwo możemy wyróżnić wiele form współdziałania uczestników rynku, którzy tworzą określoną strukturę tego rynku.

Rynki lokalne występują w określonych miastach i wioskach.

Rynki regionalne - określone regiony kraju ( wielkopolski, śląski )

Rynki krajowe prowadzą działalność na terenie całego kraju.

Rynki międzynarodowe prowadzą działalność handlową na rynkach zagranicznych - krajowych.

Rynek globalny obejmuje działania, które występują na rynkach zarówno krajowych i zagranicznych.

Strukturę podmiotową rynku charakteryzuje udział poszczególnych sprzedawców w ogólnej wielkości popytu na towar.

Natomiast przedmiotowy wymiar rynku powala na wyróżnienie rynków określonych produktów i usług w określonej branży i w określonym czasie.

• Biorąc pod uwagę klasyfikację sprzedawców i nabywców i nabywców

ze względu na ich liczbę wyróżnia się 9 podstawowych form rynku w działalności gospodarczej przedsiębiorstwa.

Występujący na rynku liczni nabywcy różnych produktów mogą działać albo w tzw. rynku monopolistycznym, w którym występuje wielu nabywców, ale jeden sprzedawca.

Mogą występować w tzw. polipolu gdzie występuje wielu sprzedawców i wielu nabywców.

Monopolistyczny charakter rynku polskiego

Pierwszą formą rynku w działalności gospodarczej przedsiębiorstw są rynki monopolistyczne ( monopol przedsiębiorstw ).

Rynki monopolistyczne są rynkami wysoce wyspecjalizowanymi posiadającymi monopol na produkcję i sprzedaż określonych wyrobów gotowych. Charakteryzuje się tym, że posiada wielu nabywców zarówno krajowych jak i zagranicznych i na tym rynku występuje tylko jeden sprzedawca, który obsługuje bardzo dużą liczbę nabywców, którzy składają określone zamówienia na określony towar u tego przedsiębiorcy i to przedsiębiorstwo w świetle ogólnych warunków dostaw ( OWD ) jest zobowiązane względem swoich nabywców wywiązać się w terminie przyjętych zamówień i dostarczyć zamówione wyroby wysokiej jakości w określonym terminie.

Polipolistyczny charakter rynku

Na rynku polipolistycznym przedsiębiorstwa działają na zasadzie występowania wielu sprzedawców i wielu nabywców ( polipol ).Na tym rynku nabywcy występują również nieindywidualnie.

Oligopolistyczny charakter rynku

Trzecią formą działania są rynki oligopolistyczne ( oligopol ).

Oligopol jako forma rynku nie stanowi jednorodnej konstrukcji tzn. że te

rynki mogą dokonywać na swoim terenie zakupu i sprzedaży wyrobów

różnych branż.

Czwarta forma to rynki jako spółka joint venture. Ta forma posiada

wspólne przedsięwzięcie, wspólną inwestycję z partnerem zagranicznym

i przybiera po wyrażeniu zgody poszczególnych przedsiębiorstw, które

do tej spółki będą należały, formę zupełnie nowego przedsiębiorstwa,

gdzie partnerzy na tych rynkach joint venture podejmują wspólnie

decyzje handlowe, produkcyjne i usługowe i dzielą się zyskami i

stratami

Te przedsiębiorstwa działające na swoich rynkach zbytu powiększają i to w znaczny sposób zdolności produkcyjne danej branży i powiększają podaż produktów na te rynki.

II SEMESTR

23.02.2002

Temat : Pojęcia, struktura i funkcje finansów publicznych

Określenie finansów publicznych jest bardzo trudne, kontrowersyjne ( szczególnie teraz w Polsce ).Dlatego trudne, że są bardzo rozmaite poglądy na temat finansów, a szczególnie budżetu.

Najprostszą definicją, pojęciem finansów publicznych jest następujące określenie :

Finanse publiczne obejmują zasoby pieniężne całego państwa, a zwłaszcza obejmują fundusz, który jest nazywany budżetem państwa, a następnie obejmują

wszystkie fundusze, które są gromadzone i rozdzielane przez państwo poza obowiązującym budżetem.

Są to :

• fundusze samorządów terytorialnych ( fundusze gmin )

• fundusze ubezpieczeń społecznych wszelkich fundacji i związków wyznaniowych

Fundusze publiczne można podzielić na dwie podstawowe grupy :

finanse całego państwa -publiczne, państwowe, dotyczą funduszów pochodzących z centralnego budżetu państwa.

Są one ściśle związane z interesem publicznym państwa, z jego realizacją, możliwie najpełniejszą w poszczególnych przedsiębiorstwach w odróżnieniu

od finansów prywatnych, które służą gromadzeniu dochodów i realizacji zysków indywidualnych osób.

finanse prywatne - obejmują one swoim zakresem wszelkie zasoby pieniężne indywidualnych, prywatnych jednostek, które prowadzą w kraju działalność gospodarczą, produkcyjną i usługową oraz obejmują zasoby pieniężne gospodarstw domowych ( ludności ).

Dochody finansowe publiczne - pochodzą w znacznej mierze z podatków, opłat, różnorodnych składek.

Można powiedzieć, że te dochody państwa charakteryzuje pewna przymusowość, czego nie można powiedzieć o finansach prywatnych.

Podstawowym ogniwem segmentu finansów publicznych jest budżet państwa, w którym następuje zestawienie przewidywanych dochodów i wydatków państwa zatwierdzonych przez Parlament.

Uchwalanie budżetu przez Parlament na określony rok w formie ustawy budżetowej wiąże się ściśle z uznaniem budżetu państwa jako podstawoweg planu finansowego państwa na dany rok budżetowy.

Polityczne znaczenie budżetu wyraża się w uchwaleniu przez Parlament ustawy budżetowej oraz w sejmowej kontroli bieżącej realizacji tego budżetu.

Znaczenie ekonomiczne budżetu państwa wiąże się ściśle z rozpatrywaniem go jako funduszu podstawowego, który pozostaje w dyspozycji naczelnych organów władzy państwowej, a więc Parlamentu i Rady Ministrów.

Ekonomiczna treść budżetu państwa wynika z jego roli jaką pełni w dochodzie narodowym.

Przejawia się to w zjawisku, które charakteryzuje się przejmowaniem części dochodów uzyskiwanych przez przedsiębiorstwa, a także w rozdziale tych dochodów na poszczególne gałęzie gospodarki narodowej.

Funkcje budżetu państwa - czyli finansów publicznych.

Przez funkcje jakie spełnia budżet w kraju będziemy rozumieć występujące związki między formami rozdziału pieniędzy pochodzących z budżetu, oraz z celami jakie realizują organy władzy państwowej, a także organy rządowe.

1. Pierwsza podstawowa funkcja nazywa się funkcją redystrybucyjną - rozdzielczą. Polega ona na rozdziale, czyli redystrybucji zasobów pieniężnych na poszczególne gałęzie gospodarki narodowej np. przemysł, handel, rolnictwo, górnictwo, energetyka, kultura, oświata itd.

Np. Ministerstwo Edukacji otrzymuje kwotę, którą rozdziela na poszczególne szkoły w kraju.

Np.Ministerstwo Górnictwa otrzymuje kwotę, którą dzieli na

poszczególne kopalnie w całym kraju.

2. Funkcja alokacyjna - polega na tym, że państwo może wpływać za

pomocą kontroli przepływów pieniężnych w postaci dochodów i

wydatków na równomierne rozłożenie, rozkład środków pieniężnych

pomiędzy sektor publiczny i prywatny.

3. Funkcja stabilizacyjna - wyrównawcza polega na wykorzystywaniu

dochodów i wydatków budżetowych w celu oddziaływania na sytuację

społeczno - gospodarczą kraju . Zwłaszcza ta funkcja stabilizacyjna

dąży do przywrócenia możliwie najszybszej równowagi budżetowej i

zapobiegania inflacji ( jest to jedna z najważniejszych funkcji, gdyż

budżet nie ma równowagi ) .

pytanie egzaminacyjne :dlaczego nie ma równowagi budżetowej

• dlatego, że państwo jest zadłużone i co miesiąc spłaca z otrzymywanych dochodów wszystkie zaciągnięte pożyczki zagraniczne. Również dlatego, że ma więcej wydatków niż dochodów.

4. Funkcja fiskalna - wyraża się ona w tym, że gromadzi się w budżecie

państwa dochody w takiej wysokości, aby wystarczały do pokrycia

wydatków uznanych w kraju za niezbędne zgodnie z realizowaną przez

rząd polityką społeczno- gospodarczą, która zostaje zatwierdzona przez

Parlament.

5. Funkcja stymulacyjna - bodżcowa polega ona na stosowaniu bodżców

ekonomicznych, do terminowego płacenia podatku i do wyciągania

konsekwencji ekonomicznych w stosunku do tych jednostek i osób, które

tych podatków na rzecz budżetu nie wpłacają terminowo.

6. Funkcja kontrolna - polegająca na tym, że dokonuje się oceny

ekonomicznej najczęściej rocznej, stopnie wykonania zadań objętych

polityką rządu, z którymi dochody i wydatki są związane.

Samorząd terytorialny -są to osoby, które pracują w gminach. To jest zasób osób, które kierują finansami na swoim terenie działania np. w województwie, miastach, powiatach, gminach, na wioskach.

Obejmowanie budżetem samorządów terytorialnych polega na wyodrębnieniu z centralnej gospodarki budżetowej finansów przeznaczonych na działalność społeczności danego terenu, Ta społeczność, która tworzy samorząd terytorialny wykonuje zadania, które są finansowane, płacone za pośrednictwem wybranych przez siebie organów przedstawicielskich. Pieniądze do tych organów samorządowych są przekazywane wpierw z budżetu centralnego, a następnie powstają z działalności jednostek przedsiębiorstw działających na danym terenie.

A więc można powiedzieć, że dochody pochodzą z budżetu centralnego, z budżetów własnych samorządowych, ze wspólnych żródeł - dochodów

Samorządowych, które przekazują zasoby pieniężne na najbardziej potrzebne cele danego terenu ( województwa, miasta, gminy ).

Najbardziej charakterystyczną cechą samorządu terytorialnego jest jego samodzielność finansowa, która wyraża się zarówno w uprawnieniu do samodzielnego ustanawiania swoich dochodów, a ponadto charakteryzuje się w dużej swobodzie wydatkowania tych dochodów bez ingerencji, wkraczania, decydowania o tych wydatkach przez centralne organy władzy państwowej.

24.02.02

Temat : Klasyfikacja zjawisk finansowych

Klasyfikacja zjawisk finansowych może być oparta na bardzo różnych kryteriach. Najbardziej przydatne do zrozumienia są dwa kryteria

1. kryterium przedmiotowe

2. kryterium podmiotowe

ad.1 wiąże się bardzo ściśle z gromadzeniem i rozchodowaniem zasobów

pieniężnych poszczególnych jednostek gospodarczych ( przedsiębiorstw)

ad.2 jest związana z charakterem wszystkich przedsiębiorstw gromadzących

i wydatkujących pieniądze.

Kryterium przedmiotowe pozwala na wyodrębnienie zjawisk finansowych

bez względu na podmioty, które dokonują wydatków, lub realizują przychody pieniężne i zgodnie z tym kryterium możemy wyszczególnić następujące grupy omawianych zjawisk

• przychody i wydatki związane z wymianą produktów ( nazywa się to

przychodami i wydatkami materialnymi )

• dochody z pracy oraz wypłacane wynagrodzenia za pracę, które się

nazywają dochodami i wydatkami osobowymi

• wszelkie opłaty za usługi społeczne

• usługi finansowe w skład, których wchodzą przychody i wydatki

kredytowe oraz ubezpieczeniowe.

Przychody i wydatki materialne, a także dochody i wydatki osobowe charakteryzują się tym, że wydatki jednego przedsiębiorstwa wiążą się ściśle ze wzajemnym świadczeniem np. w postaci towarów , lub pracy ze strony drugiego przedsiębiorstwa, które uzyskuje z tego tytułu określone dochody. Jest to najczęściej producent, albo sprzedawca.

W obu tych przypadkach powinien być zapewniony charakter świadczeń pieniężnych, które nazywa się w ekonomii przychodami i wydatkami

ekwiwalentnymi.

W warunkach polskiej gospodarki rynkowej zarówno przychody jak i wydatki materialne kształtowane są przez mechanizmy rynkowe

Dla przykładu : są kształtowane w ramach rynku pracy i w ramach rynku sprzedaży dóbr materialnych.

Usługi społeczne : zostają one wyodrębnione w systematyce zjawisk finansowych i można do nich zaliczyć np. usługi oświatowe, zdrowotne, kulturalne itd.

Opłaty za te usługi są rozpatrywane na równi z przychodami i wydatkami materialnymi. Można się również spotkać w praktyce z traktowaniem tych opłat za usługi jako opłat typowo publicznych, dlatego nazywają się one społecznymi, ponieważ przyjmują one charakter podobny do opłat skarbowych, sądowych , administracyjnych itd.

W klasyfikacji zjawisk finansowych zupełnie oddzielnie wyodrębnia się zjawiska , które się nazywają usługami finansowymi.

W ramach tej klasyfikacji możemy rozróżnić :

1. finanse przedsiębiorstw

2. finanse publiczne

3. finanse banków i innych instytucji kredytowych

4. finanse ubezpieczeń

5. finanse gospodarstw domowych ( ludności )

ad. A)

Finanse przedsiębiorstw polegają na tym, że wydatkuje się pieniądze na określone produkty i na świadczenie określonych usług, które w póżniejszej fazie zostają sprzedawane po określonych cenach.

W naszej polskiej gospodarce rynkowej zarówno działalność produkcyjna i handlowa, jak i ceny na towary regulowane są za pomocą mechanizmu rynkowego.

Mechanizm rynkowy jest to popyt rynkowy na określone towary.

Mądry kupiec gdy widzi, że ma duży obrót i zainteresowanie na nowe towary jest duże , to stosuje mechanizm rynkowy w postaci podwyższenia ceny. Ryzykuje, ale na to pójdzie. Gdy popyt zacznie maleć, to wróci do poprzedniej ceny, lub ją obniży.

Przedsiębiorstwa , które sprzedają wytworzone dobra uzyskują określone przychody.

Przychód to jest suma środków pieniężnych jaką przedsiębiorstwo otrzymuje za sprzedane dobra i usługi.

Przychód powinien kształtować się na takim poziomie, aby po pokryciu kosztów materiałowych i osobowych pozostał w przedsiębiorstwie dochód, który będzie stanowił różnicę pomiędzy przychodami, a kosztami.

Ten wygospodarowany dochód podlega w przedsiębiorstwie podziałowi.

Część dochodu pozostaje w przedsiębiorstwie i umożliwia jego rozwój.

Rzadko kiedy zdarzają się przypadki, że ta część jest również przeznaczana na zatrudnienie nowych specjalistów.

Pozostała część wypracowanego dochodu trafia do innych podmiotów gospodarczych i zasila ich przychody i dochody pieniężne.

Druga część może być przeznaczona dla przedsiębiorstw, które są integralną częścią dużego przedsiębiorstwa ( zjednoczenie ).

Finanse publiczne obejmują swoim zasięgiem zasoby pieniężne określonych związków publicznych i prawnych. Są to związki samorządów terytorialnych , związki samorządów gospodarczych i zawodowych, związki ubezpieczeń społecznych, związki wyznaniowe.

Dochody publiczne występują u nas w kraju głównie w formie podatków i opłat publicznych, które obciążają przedsiębiorstwa, wszelkie instytucje finansowe i ludność.

Specyfikacją charakterystyczną wydatków publicznych jest fakt przejawiający się w postaci wydatkowania pieniędzy jako dotacji, zasiłków ( np. chorobowych ) , stypendiów, emerytur i rent.

Kolejnym elementem finansów publicznych jest kryterium bankowe.

Układ przepływów pieniężnych zależy w dużej mierze od systemu bankowego. We współczesnych krajach, również w Polsce najczęściej występuje dwuszczeblowy układ banków :

bank centralny NBP

banki komercyjne.

Tylko bank centralny państwowy ma możliwość emitować - wprowadzać do obiegu nowe pieniądze.

Bank centralny w Polsce pełni podstawową rolę, która się nazywa rolą banku banków. Stoi on na czele wszystkich banków komercyjnych w kraju. Przepływy pieniędzy są ściśle związane z czynnościami, które wykonują poszczególne banki.

Do tych czynności należy zaliczyć :

1. emitowanie pieniądza ( emisja to wprowadzenie nowego pieniądza

do obiegu )

2. spełnianie czynności kredytowych ( udzielanie pożyczek )

3. przyjmowanie wkładów na tzw. rachunki depozytowe

4. Prowadzenie rozliczeń pomiędzy kontrahentami ( kontrahenci są

To klienci banku )

5. Banki płacą na rzecz budżetu państwa podatki, ale również wydatkują

Pieniądze np. na zakup dóbr materialnych ( dokumenty, komputery ), które są niezbędne do prowadzenia działalności banku

Kolejnym elementem finansów publicznych są finanse ubezpieczeń.

09.03.02. c.d.

Finanse ubezpieczeń - dotyczą instytucji po za ubezpieczeniem społecznym,

Które zajmują się na co dzień ochroną ubezpieczeniową wszystkich podmiotów gospodarczych. Podstawą działalności finansów ubezpieczeń jest po pierwsze prewencja, czyli zapobieganie wszelkim wypadkom losowym.

Po drugie jest wypłacanie odszkodowań we wszystkich przypadkach, w których powstały szkody losowe.

Zasoby pieniężne tych instytucji ubezpieczeniowych - żródłem gromadzenia finansów w tej dziedzinie ubezpieczeń są składki ubezpieczeniowe, które płacą podmioty gospodarcze zainteresowane konkretnym ubezpieczeniem wszelkiej działalności, które są narażone na ryzyko.

Wysokość tych składek, a także warunki wypłaty odszkodowań kształtowane są w Polsce w znacznej mierze przez mechanizmy rynkowe.

Nie można wykluczyć interwencji państwa ( konkretnie Ministerstwa Finansów)

W formę wprowadzenia ubezpieczeń obowiązkowych.

Z działalnością instytucji ubezpieczeniowych, podobnie jak z działalnością banków wiążą się bardzo ściśle wydatki materialne i osobowe.

Finanse gospodarstw domowych ( ludności ) -czerpią swoje dochody przede wszystkim z pracy umysłowej i fizycznej uzyskując w ten sposób określone wynagrodzenia, które mogą się kształtować bardzo różnie

( albo pod wpływem mechanizmów rynkowych np. cen na towary mogą także podlegać regulacji prawnej.

Dotyczy to - przykład - przede wszystkim płac pracowników zatrudnionych w tzw. sferze budżetowej ( np. oświata, szpitale ).

Gospodarstwa domowe mogą także uzyskiwać dochody jeszcze z innych żródeł, z zasiłków, emerytur, rent i wszelkiego rodzaju stypendiów np. uczelnianych. Ludność może również korzystać z kredytów bankowych, szczególnie podejmowanych na bardzo ważne działania i cele np. działalność inwestycyjną, budownictwo mieszkaniowe , zakup dóbr trwałego użytkowania, odszkodowanie finansowe z zakładów ubezpieczeniowych w przypadkach powstania strat losowych.

Wydatki gospodarstw domowych mają charakter ekwiwalentny tzn. są ściśle związane z zakupem wszelkich potrzebnych dóbr i usług.

W skład tych wydatków wchodzą głównie podatki i opłaty publiczne, a także wszelkie składki społeczne.

Wydatki kredytowe występują tylko wówczas , gdy zaciągnięty został uprzednio kredyt bankowy. W przypadku wystąpienia w kraju oszczędności ludności, wówczas te oszczędności mogą stanowić podstawę do udzielenia pożyczek państwu i samorządom terytorialnym.

09.03.02

Temat : Budżet państwa , jego istota i znaczenie

Podstawowym segmentem finansów publicznych jest budżet państwa na określony rok.

Pojęciem budżetu państwa określa się zestawienie dochodów i wydatków państwa, które podlegają co roku zatwierdzeniu przez Parlament.

Nazywa się ono autoryzacją budżetu.

Uchwalenie budżetu przez parlament następuje zawsze w formie ustawy budżetowej, która zostaje ogłoszona w sposób publiczny i stanowi podstawowy plan finansowy całego państwa, organów władzy państwowej, całej administracji państwowej, wszystkich gałęzi gospodarki narodowej, a także rządu.

Budżet w formie ustawy budżetowej zostaje ogłoszony do publicznej wiadomości.

Przy niezgodnościach następuje powołany tymczasowy budżet na 3 miesiące do momentu wybrania nowego premiera.

Nasz rząd długo nie dojdzie do równowagi budżetowej. Mamy deficyt budżetowy, który polega na tym, że mamy więcej wydatków niż dochodów. Przede wszystkim jesteśmy krajem zadłużonym. Obliczono, że następne dwa pokolenia będą jeszcze spłacać dług publiczny zaciągnięty przez państwo. Polska dąży do przybliżenia się do równowagi budżetowej, ale jest to proces dalekosiężny.

Polityczne znaczenie budżetu państwa wyraża się w uchwaleniu przez Parlament tzw. ustawy budżetowej oraz prowadzenia kontroli parlamentarnej realizacji tej ustawy. W praktyce oznacza to , że NIK przeprowadza dwukrotnie w roku kontrolę wydatków budżetowych w poszczególnych gałęziach gospodarki narodowej ( rolnictwie, górnictwie, gospodarce narodowej ). Kontrola dotyczy stwierdzenia, czy wydatki, które zostały podane w ustawie budżetowej nie zostały przekroczone przez daną gałąż gospodarki narodowej. Kontrolę może przeprowadzać przewodniczący NIK-u, bądż upoważniony poseł.

Tego rodzaju kontrola , szczególnie wydatków budżetowych zapewnia Sejmowi i Senatowi także wpływ na politykę rządu. Uchwalenie ustawy budżetowej na dany rok, a także zatwierdzenie sprawozdań z wykonania tej ustawy pozwala Sejmowi na wyrażenie zgody, akceptacji programu działalności rządu, albo nie akceptacji , nie wyrażenia zgody na działalność szczególnie finansową prowadzoną przez rząd.

To jest tzw. udzielenie absolutorium rządowi na prowadzoną przez niego działalność, lub nie udzielenie i spowodowanie dymisji.

Nie uchwalenie ustawy budżetowej zgodnie z projektem rządowym, lub odmowa uchwalenia tej ustawy ma bardzo poważne konsekwencje polityczne w kraju ponieważ zmusza do ustąpienia niektórych ministrów,

a nawet całego rządu.

Takie samo znaczenie ma odmowa zatwierdzenia przez sejm sprawozdania rocznego z wykonania budżetu państwa, czyli odmowa udzielenia rządowi absolutorium za rok ubiegły ( czyli wyrażenie pełnej zgody na działalność realizowaną w roku ubiegłym ).

Znaczenie ekonomiczne budżetu państwa wiąże się bardzo ściśle z rozpatrywaniem całego budżetu jako funduszu dzielonego ( redystrybucyjnego ) pozostającego w dyspozycji naczelnych organów władzy państwowej i centralnych organów administracji rządowej.

Ekonomia budżetu polskiego będzie polegać zawsze na tym jak zostaje rozdysponowana na wydatki i dochody.

Redystrybucja następuje zawsze na niekorzyść sfery budżetowej, na pierwszym miejscu przemysł, górnictwo, handel, usługi, a sfera budżetowa - nauczyciele, lekarze, pielęgniarki są traktowani po macoszemu i w tym podziale wartości budżetowych jest bardzo duża dysproporcja.

Znaczenie ekonomiczne budżetu polega również na tym, że z funduszy gromadzonych, które powstają w procesach wytwarzania i podziału dochodu narodowego przeznacza się odpowiednie kwoty na pokrywanie bieżących potrzeb państwa, a szczególnie na pokrywanie kosztów ponoszonych przez państwo w czasie realizacji zadań np. inwestycyjnych, społecznych, gospodarczych itd.

Ekonomiczna treść budżetu państwa wynika z jego roli w dokonywaniu podziału dochodu narodowego przejawiającego się nie tylko w tym , że do budżetu przejmowane są określone ustawą budżetową części dochodów uzyskiwanych przez podmioty działalności gospodarczej, obejmujące całą gospodarkę publiczną kraju, a także gospodarstwa domowe, lecz także w rozdziale tych dochodów pomiędzy poszczególne podmioty gospodarujące i przeznaczanie tych zasobów pieniężnych na realizację zadań uznawanych w kraju za szczególnie ważne w całej hierarchii potrzeb publicznych.

Mechanizm redystrybucji ( podziału ) budżetowej obejmuje :

1. gromadzenie w budżecie państwa środków, które pochodzą z opodatkowania

ogółu przedsiębiorstw, opodatkowania powszechnego ludności ( gospodarstw domowych ), z wszelkich opłat za świadczone usługi publiczne, z wpływów pieniężnych uzyskiwanych ze sprzedaży, lub dzierżawy składników majątku państwowego oraz z uzyskiwanego przez państwo kredytu krajowego , lub zagranicznego.

2. redystrybucja określa wydatki na cele rozwoju gospodarczego, na działalność

socjalną, oświatową i kulturalną, na całą administrację państwową ( wszystkie urzędy ), na wymiar sprawiedliwości, na obronę narodową, na obsługę finansową tzw. długu publicznego ( na zapłacenie wszelkiego rodzaju zaciągniętych pożyczek o wartościach bardzo wysokich ).

10.03.02.

Temat : Funkcje budżetu państwa i jego zasady

Aby budżet państwa mógł prawidłowo funkcjonować musi spełniać 5 podstawowych funkcji :

Budżet państwa

Funkcja Funkcja Funkcja Funkcja Funkcja

Redystrybucyjna alokacyjna stabilizacyjna fiskalna kontrolna

Funkcja redystrybucyjna ( rozdzielcza ) -polega na przejmowaniu przez skarb państwa ( Ministerstwo Finansów ) części funduszy pieniężnych od podmiotów gospodarczych i ludności i na rozdzieleniu tych pieniędzy na określone cele związane ściśle z działalnością podmiotów gospodarczych. W ten sposób następuje w kraju przemieszczenie zasobów pieniężnych pomiędzy różne przedsiębiorstwa. Gromadzenie tych pieniędzy pochodzi głównie z podatków i opłat i te zasoby są przeznaczane na sfinansowanie wszelkich wydatków ponoszonych przez państwo.

Przykład :

- mogą to być wydatki państwa na bardzo potrzebne inwestycje krajowe

• na rozwój infrastruktury kraju

( wodociągi, kanalizacja, energetyka , gazownictwo, komunikacja )

Te wydatki gromadzone i rozdzielane na różne podmioty zostają przeznaczone na sfinansowanie rozwoju infrastruktury, aby się rozwijała.

Funkcja alokacyjna - wiąże się bardzo ściśle z funkcją redystrybucyjną i polega na tym , że Państwo ( Rząd - Ministerstwo Finansów ) wpływa swoim

zasięgiem na wytworzenie w kraju takich dóbr materialnych, które zostaną w całej pełni wykorzystane zarówno przez sektor prywatny i publiczny ( przedsiębiorstwa, które będą sprzedawać wyprodukowane wyroby ).

Alokacja tj. przepływ strumieni pieniężnych.

Alokować tzn. przekazywać strumienie pieniężne w formie dochodu do budżetu, a przez to wpływać na wysokość konsumpcji i sposób oszczędzania przez ludność i inwestowania pieniędzy przez podmioty gospodarujące ( przedsiębiorstwa ) na określone ważne działania gospodarcze w kraju.

Funkcja stabilizacyjna ( wyrównawcza ) - polega ona na wykorzystaniu dochodów i wydatków budżetowych do kształtowania się prawidłowej ekonomicznie sytuacji społeczno - ekonomicznej kraju

( komentarz - w budżecie trzeba dużo wyrównywać. Funkcja ta ma na celu wyrównać dysproporcje w finansowaniu wszystkich przedsiębiorstw ).

Funkcja fiskalna - wynika z polityki skarbowej państwa , która zmierza do osiągnięcia jak największych wpływów pieniężnych pochodzących z podatków i opłat, które pozwalają w kraju pokrywać wszelkie wydatki, które są uważane za społecznie niezbędne tzn. pokrywać te wydatki, które są dla rozwoju całego państwa niezmiernie konieczne, bez których podstawowe zadania do realizacji przez Państwo były by niemożliwe.

Funkcja kontrolna - wiąże się ściśle z funkcją rozdzielczą ( dystrybucyjną ) i polega na badaniu kontrolnym , czy gromadzone dochody w państwie płynące z podatków są terminowo realizowane, czy wydatki zaplanowane w ustawie budżetowej są wydatkowane celowo i czy są uzasadnione ekonomicznie.

Kontrola może obejmować następujące elementy :

1. planowanie budżetowe - jest objęte tzw. kontrolą wstępną, która się nazywa

kontrolą ex - ante

Jest przeprowadzana podczas sporządzania projektu budżetu, a więc na

Etapie planowania. Jej celem jest przeciwdziałanie nieefektywnym

założeniom, czyli sprawdzenie, czy nie następuje w projekcie budżetu duże

dysproporcje w wydatkach i dochodach poszczególnych gałęzi gospodarki

narodowej.

2. Drugi rodzaj kontroli następuje w toku realizacji budżetu. Jest to tzw.

kontrola bieżąca przeprowadzana w toku wykonywania planu budżetowego. Zaletą tej kontroli jest wykrywanie wszelkich nieprawidłowości w procesie gromadzenia i wydatkowania środków budżetowych.

3. Kontrola wykonania budżetu ( sprawozdawcza ) tzw. ex - post stanowi

Podstawę do oceny prawidłowości rocznej realizacji budżetu w skali całego roku.

10.03.02.

Temat : Zasady budżetowe i ich stosowanie w praktyce

W teorii finansów publicznych, a także w teorii prawa finansowego wyodrębnia się pewne zasady budżetowe, które umożliwiają władzy ustawodawczej oddziaływanie na zakres i formy polityki budżetowej, a także umożliwiają sprawowanie kontroli nad działalnością władzy wykonawczej w zakresie polityki finansowej państwa. Pośród typowych zasad gospodarki budżetowej wyróżniamy sześć, które przedstawia powyższy schemat.

Zasada jedności budżetowej - ma dwa aspekty formalny i materiałowy.

W aspekcie formalnym wszystkie dochody i wydatki państwa ujęte są w jednym i tylko jednym dokumencie prawnym. Tym dokumentem jest ustawa budżetowa.

W aspekcie materialnym suma dochodów przeznaczona jest na pokrycie całości wydatków budżetowych bez celowego łączenia wydatków z określonymi dochodami budżetowymi.

Zasada powszechności - inaczej zasada zupełnosci budżetu państwa i postuluje ( czyli stwarza konieczność ) finansowego powiązania z budżetem państwa wszystkich jednostek organizacyjnych administracji państwowej i objęcie wszystkich dochodów i wydatków tych jednostek, a także przeanalizowanie różnicy końcowej na koniec roku, która może być albo dodatnia lub ujemna zachodzącej pomiędzy dochodami i wydatkami poszczególnych jednostek, czyli rozliczenie się na koniec roku ostatecznym wynikiem ( dodatnim lub ujemnym )

Zasada ta obowiązuje powszechnie wszystkie jednostki budżetowe ( ile wpłacili podatku, opłat, które nie wpłaciło, jaki jest ostateczny wynik ).

Jednostki budżetowe opłacane są z budżetu państwa ( oświata, służba zdrowia ).

Zasada równowagi budżetowej - zmierza do tego aby globalna kwota wydatków budżetowych była w całym kraju dostosowana do ogólnej kwoty dochodów budżetowych. Do tego się dąży , to zjawisko w Polsce nie występuje i długo nie będzie występować. Nie istnieje równowaga budżetowa i ta zasada nie ma racji bytu. Obecnie istnieje potężny deficyt budżetowy i stąd dziura budżetowa, gdyż mamy dużo więcej wydatków niż dochodów. Dzieje się to aktualnie kosztem najbiedniejszych grup społecznych - emerytów, rencistów, podwyższenie podatków ( nie uzasadnionych ekonomicznie ).

Zasada rocznego budżetowania - jest bardzo prosta , bo wynika z samej nazwy i polega na tym, że budżet państwa zostaje uchwalony tylko na okres jednego roku. Cały rok budżetowy pokrywa się z jednym rokiem kalendarzowym od 1.01. do 31.12., a opracowanie nowego budżetu na nowy rok prawnie powinno się rozpocząć w listopadzie roku poprzedzającego nowy rok

Budżetowy. To opracowanie nowego projektu budżetu dokonuje się w Ministerstwie Finansów przy ścisłym udziale przedstawiciela rządu Ministra Finansów.

Zasada jedności budżetowej - polega na tym, że wszystkie dane wartościowo ( liczbowo ) dotyczące dochodów i wydatków na dany rok i daną gałąż gospodarki narodowej zostają podane do publicznej wiadomości w sposób jawny informując poprzez Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej społeczeństwo, a także poszczególne jednostki gospodarcze (województwa, miasta , gminy) o przyznanych wysokościach dochodów i wydatków na dany rok.

Zasada przejrzystości - polega na tym by cały budżet państwa na dany rok został przedstawiony, opracowany w sposób przejrzysty, czytelny i na podstawie wytycznych kwalifikacji budżetowej tj. system przejrzysty grupowanie dochodów i wydatków budżetowych wg. jednolitych zasad i określonych kryteriów . Po to aby zasada przejrzystości została zrealizowana muszą być zastosowane trzy kryteria klasyfikacji budżetowej

1. kryterium podmiotowe

2. kryterium przedmiotowe

3. kryterium rodzajowe

Kryterium podmiotowe - w klasyfikacji oznacza podział całego budżetu na określone części , za realizację których odpowiada właściwy organ państwowy

(np. wojewoda, prezydent miasta ).

Kryterium przedmiotowe - w klasyfikacji budżetowej oznacza podział dochodów i wydatków wg. ekonomicznych gałęzi gospodarki narodowej.

Kryterium rodzajowe - pozwala w sposób bardzo szczegółowy określić charakter wydatków z budżetu i formy wpływu dochodów budżetowych.

W tym kryterium rodzajowym po lewej stronie aktualnego budżetu mamy wyszczególnione organa państwowe np. organ władzy ( Kancelaria Sejmu ), organy kontroli i sądownictwa - Sąd Najwyższy, Sądy Wojewódzkie

poszczególne ministerstwa - Skarbu, Rolnictwa,

a po prawej stronie mamy podane dochody i wydatki podane wartościowo. Potem następuje podział na gałęzi gospodarki, a na końcu budżetu jest podliczenie łącznie wszystkich wydatków i wszystkich dochodów na dany rok.

Pytanie : Czy te wielkości budżetowe, które Parlament zatwierdza w formie ustawy mogą ulec zmianie ? - TAK

Jedyny warunek - jeżeli szkolnictwo np. nie zgodzi się na ustalone warunki i będzie odwoływało się do komisji finansów przy Sejmie w formie memorandum, może nastąpić korekta w zaplanowanych wydatkach.

17.03.02

Temat : Funkcje pieniądza oraz mechanizm jego kreacji

Występują aktualnie cztery podstawowe funkcje pieniądza :

1. pieniądz jest miernikiem wartości

2. pieniądz jest środkiem wymiany

3. pieniądz jest środkiem płatniczym

4. funkcja tezautyzacji

Pieniądz jest miernikiem wartości - w obrocie towarowym wyraża on cenę towarów i usług , a ponadto ich kupno. Funkcja ta ma następującą cechę charakterystyczną, a mianowicie wyraża ona wysokość zobowiązań i różnego rodzaju świadczeń, które zachodzą pomiędzy różnymi przedsiębiorstwami.

Funkcja ta określa wartość majątku przedsiębiorstwa.

Pieniądz jest środkiem wymiany - ta funkcja pozwala na dokonywanie transakcji kupna - sprzedaży różnych towarów, a transakcja ta dokonuje się

W rozdzielonych od siebie w czasie i przestrzeni miejscach kupna i sprzedaży

( tzn. że można sprzedawać i kupować, wymieniać na towar i pieniądze w różnych okresach czasu, różnej przestrzeni - czyli lokalnej, miejscowej, różnych miastach, w kraju i za granicą. Sprzedający otrzymuje zapłatę za różne towary, a klient otrzymuje żądany towar.

Pieniądz jest środkiem płatniczym - występuje w chwili regulowania płatności, które są ściśle związane z należnościami i zobowiązaniami.

Funkcja tezautyzacji - nazywa się inaczej funkcją skarbienia pieniądza, albo jego gromadzenia i polega na tym, że pieniądz jako środek przechowywania wartości służy utrzymaniu siły nabywczej od chwili uzyskania przychodu do chwili jego wydatkowania na określone cele ( typowym przykładem są wpłaty na książeczki oszczędnościowe do banku na pewien okres czasu ). Charakterystyczna cecha tej tezautyzacji polega na tym, że ten pieniądz skarbiony tezauryzowany zostaje wyłączony z obiegu przez posiadacza tej książeczki indywidualnego, lub przedsiębiorstwo , bank nimi obraca ,ale wstrzymany jest obrót dla posiadacza książeczki dopóki nie wyjmie tych pieniędzy z książeczki .

Mechanizm kreacji pieniądza - kreacja pieniądza pochodzi od łacińskiego słowa creatio , co po polsku znaczy kreować, tworzyć. Na rynku pieniężnym polski występują dwa podstawowe pojęcia ekonomiczne kreacji pieniądza :

1. POPYT NA PIENIĄDZE

Jest to zgłaszane zapotrzebowanie na określone zasoby pieniężne w określonym czasie i w określonych warunkach.

Wielkość popytu na pieniądz wiąże się ściśle z funkcjonowaniem pieniądza w gospodarce narodowej. Wiąże się także z udziałem pieniądza we wszelkich transakcjach handlowych np. kupna i sprzedaży. Na wielkość zasobów pieniężnych w kraju , czyli na kształtowanie się popytu na pieniądz wpływają trzy czynniki (motywy ) :

• motyw transakcyjny

• motyw ostrożnościowy ( przezornościowy )

• motyw spekulacyjny

Motyw transakcyjny - charakteryzuje się tym , że pieniądz jako środek wymiany pozwala dokonywać transakcji handlowych wszelkiego rodzaju. Ilość pieniądza niezbędna do dokonywania tych transakcji jest uzależniona od sumy cen towarów i usług i jest odwrotnie proporcjonalna do szybkości obiegu pieniądza . Wyraża się to następującym wzorem :

P x T M -ilość pieniądza

M = ------------ P - ceny

V T - charakteryzuje rozmiar

transakcji np.handlowej

V - określa szybkość obiegu

pieniądza

Motyw ostrożnościowy - przezornościowy - ten motyw dopinguje podmioty gospodarcze do tego, aby posiadały możliwie największe rezerwy pieniężne, które będą potrzebne przedsiębiorstwu do terminowych realizacji należności w sytuacjach nieprzewidzianych, losowych, wypadkowych , np. powódż, pożar, choroba, nagła konieczność dobudowania nowego magazynu - gdyż przedsiębiorstwo poszerzyło produkcję , wtedy jest rezerwa na wszelki wypadek.

Motyw spekulacyjny - charakteryzuje się tym, że pieniądz dla przedsiębiorstw stanowi składnik ich majątku.

Każdy przedsiębiorca może zadecydować w określonym czasie o strukturze swojego majątku, czy lokować pieniądze na rachunkach bankowych, czy też może nabywać papiery wartościowe ( akcje, obligacje ), lub nabywać inne dobra materialne trwałego użytku potrzebne do jak najefektywniejszego wykonania swoich zadań w swoim przedsiębiorstwie.

Popyt na tzw.pieniądz spekulacyjny jest całkowicie zależny od stopy procentowej, czyli od wzrostu dochodu z tytułu oprocentowania pewnych wkładów pieniężnych , które mają miejsce w poszczególnych bankach krajowych i zagranicznych.

Przy malejącej stopie procentowej wzrasta płynność zasobów pieniężnych.

Pyt. Dlaczego :ponieważ ich posiadacze przeznaczają je na zakup odpowiednich dóbr materialnych i usług, a więc wzrasta w Polsce konsumpcja.

Przy wzroście stopy procentowej wpłacane są w wielkich sumach wszelkiego rodzaju rezerwy gotówkowe ( czasami przez dużych potentatów handlowych ) na odpowiednie założone wcześniej rachunki bankowe.

2. PODAŻ PIENIĄDZA

Podaż jest to ilość pieniądza dostępna w gospodarce narodowej.

Podaż pieniądza tworzy gotówka w obiegu, inaczej pieniądz gotówkowy w obiegu ( banknoty i monety - bilon ).

Podaż pieniądza w formie depozytów na rachunkach bankowych.

Ten pieniądz w formie depozytów na rachunkach bankowych nazywa się pieniądzem bezgotówkowym, obrót jest bezgotówkowy.

Podaż pieniądza jest realizowana przez funkcjonujący system bankowy.

Ten system bankowy w Polsce ma dwa ogniwa :

1. Bank centralny państwowy NBP

2. Banki komercyjne

Tylko i wyłącznie bank centralny ma prawo emitowania pieniądza.

Kreacja pieniądza bankowego - tworzenie

Odbywa się na podstawie powierzonych bankom w formie depozytów środków pieniężnych oraz przeprowadzanie bezgotówkowych rozliczeń między poszczególnymi przedsiębiorstwami, które posiadają w tych bankach swoje rachunki rozliczeniowe.

Nie ma od strony prawnej żadnego przedsiębiorstwa ( nawet najmniejszego ), które by nie posiadało swojego konta bankowego, nie mogłoby prosperować i najczęściej rozliczenia dokonywane są w formie bezgotówkowej, czyli w formie przelewów bankowych.

17.03.02

Temat : System finansowy i jego ogniwa w Polsce

Cała gospodarka finansowa w kraju to działalność ściśle związana z tworzeniem, gromadzeniem, dzieleniem i wydatkowaniem pieniędzy w określonym czasie, na określone cele.

Obejmuje ona w Polsce następujące działania :

1.Planowanie i przygotowanie przeprowadzenia wszelkich operacji

pieniężnych

2.obejmuje pełną realizację tych operacji

3.obejmuje ewidencjonowanie - księgowanie tych operacji oraz analizę ich

przebiegu

Wśród gospodarki finansowej państwa rozróżnia się :

1.gospodarkę budżetową ( czyli gospodarkę finansową państwa i samorządów

terytorialnych )

2.gospodarkę finansową wszystkich przedsiębiorstw, czyli podmiotów

gospodarujących

3.gospodarkę finansową instytucji ubezpieczeniowych

4.gospodarkę finansową banków

Ta gospodarka finansowa państwa ( makro ) opiera się na następujących metodach :

1. metoda bezzwrotności

2. metoda zwrotności

Metoda bezzwrotności polega na bezzwrotnym i nieodpłatnym przekazywaniu zasobów pieniężnych określonym przedsiębiorstwom - podmiotom gospodarczym i to bez obowiązku wzajemnego świadczenia

Przykład : dotacje, renty emerytury, zasiłki np. chorobowe

Metoda zwrotności opiera się na gromadzeniu i rozdzielaniu zasobów pieniężnych w określonym czasie i na określone cele, ale po którym to czasie następuje zwrot pieniędzy

Przykład : podejmowane kredyty bankowe

1

Zasady przejrzystości

Zasady jedności

budżetu

Zasady

powszechności

Zasady jawności

Z. rocznego

budżetowania

Zasady budżetowe

Z.równowagi

budżetowej

---