IGNACY KRASICKI Bajki
Bajki to utwory krótkie, zgrabne, wyrażające jakąś głębszą prawdę, bohaterami są zazwyczaj zwierzęta,
Wszystkie Bajki Krasickiego stanowią panoramę ludzkiego świata, zbiór wad ludzkich, rozmaitych słabości, mód, niekonsekwencji,
Krasicki i La Fontaine we Francji zapewnili gatunkowi bajki wysokie miejsce w literaturze,
Bajka pt. Dewotka:
- dewotka modląc się, biła swoją służącą
- Krasicki pokazuje w tej bajce obłudę zbyt gorliwej religijności, która objawia się jedynie w bezmyślnym klepaniu modlitw, a nie w działaniu.
Bajka pt. Jagnię i wilcy
- dwa wilki napadło na jedno małe jagnię w lesie,
- na pytanie jagnięcia „jakim prawem?”, wilki odpowiedziały, że jagnię jest smaczne, słabe i w lesie i dlatego je zjedzą,
- wilków było dwóch, a jagnię jedno, a argumenty wilków nie były ani sprawiedliwe, ani logiczne
- wilki były jednak silniejsze i było ich więcej, dlatego wilki zjadły jagnię,
- światem rządzi niesprawiedliwe prawo siły.
Do króla
Satyra - utwór, który ośmiesza, piętnuje pewne postawy ludzkie, obyczaje, zjawiska. Ukazuje świat w sposób wyolbrzymiony, przesadzony. Krytykuje świat, ludzi, zjawiska.
Jeśli czytamy satyrę wprost, to adresatem jest król Stanisław August Poniatowski, a nadawcą Ignacy Krasicki,
Zarzuty stawiane królowi:
- złe pochodzenie (nie z królewskiego rodu),
- zbyt młody wiek,
- jest Polakiem,
- jest wykształcony i otacza się mądrymi ludźmi,
- władzę utożsamia z dobrem.
Te idiotyczne zarzuty stawiane królowi Stanisławowi są tak naprawdę charakterystyką pysznego, zarozumiałego i ciemnego szlachcica, który zalety króla bierze za jego wady,
Krasicki ośmiesza sarmacką szlachtę, a tak naprawdę chwali króla.
Pijaństwo
Forma dialogu między dwoma znajomymi,
Jeden ze znajomych skarży się na zły stan zdrowia spowodowany spożyciem alkoholu,
Zaczyna opowiadać o imieninach żony, a taką okazję należało uczcić dobrym winem. Jako że uczta trwała do świtu, nasz bohater pospał sobie do południa, kiedy się przebudził, żona zaproponowała herbatę, ale że to napój mdlący - nie wskazany pacjentowi cierpiącemu na nudności - zastąpiono go „hanyżówką”,
Potem pito do obiadu, aż wywiązała się bójka, w której opowiadający oberwał w głowę butelką,
Picie alkoholu mroczy rozum człowieka, który w dobie oświecenia był najważniejszy,
Krasicki zwraca uwagę na chorobę trawiącą polską szlachtę, nadużywanie alkoholu było na porządku dziennym,
Pokazuje obłudę pijących, którzy zarzekają się, że nie piją, że trzeźwość jest najważniejsza.
Żona modna
Forma dialogu między młodym mężem a jego znajomym.
Mężczyzna zauważa że jego małżeństwo dla pieniędzy nie było dobrym posunięciem,
Zarzuca żonie przede wszystkim to, że pochodzi z miasta,
Krasicki wyśmiewa nie tylko małżeństwa dla zysku, ale też „modne życie”:
„Zdrowsza jejmość, zajeżdża angielska kareta.
Siada jejmość, a przy niej suczka faworyta.
Kładą skrzynki, skrzyneczki, woreczki i paczki,
Te od wódek pachnących, tamte od tabaczki,
Niosą pudło kornetów, jakiś kosz na fanty;
W jednej klatce kanarek, co śpiewa kuranty,
W drugiej sroka, dla ptaków jedzenie w garnuszku,
Dalej kotka z kocięty i mysz na łańcuszku”
Piętnuje wszelkie zbytki, kosztowności, „światowość” modnej żony,
Mąż płaci teraz za swoje błędy, stał się sługą w swoim domu, musi podporządkować się żonie.
Hymn do miłości ojczyzny
Po raz pierwszy ukazał się w „Zabawach Przyjemnych i Pożytecznych” w 17774 r.
11-zgłoskowiec, rymy ab ab ab cc, tok wypowiedzi swobodny, naturalny,
Pojawiają się anafory, paralelizm orzeczeń,
Nie ma takich ofiar na rzecz patriotyzmu, których by nie warto ponieść, byle tylko dało się wspomóc ojczyznę,
Spokój, rezygnacja, pewność, oczywistość i zdecydowanie.
*(MNC)*