Św. Dominik
kapłan, 1171-1173, † 1221
Święty Dominik urodził się pomiędzy rokiem 1171, a 1173 w Calaruega w Hiszpanii. Był więc Kastylijczykiem. Wśród krewnych był również bł. Mames oraz Antoni, kapłan diecezjalny.
Studia swoje odbywał Dominik na uniwersytecie w Palencji, gdzie po ukończeniu „nauk wyzwolonych” zaczął studiować teologię. Święcenia kapłańskie otrzymał ok. 1196 roku i został natychmiast mianowany kanonikiem przy katedrze w Osma.
Święty postanawia oddać się pracy nad nawracaniem odszczepieńców. Papież Innocenty III zatwierdził jego formę pracy apostolskiej. Do św. Dominika dołączyło się 11 cystersów, którzy postanowili wieść podobny tryb apostolskiego życia. Z nich to właśnie powstał zalążek nowej rodziny zakonnej w 1207 roku. Św. Dominik udał się do Rzymu, gdzie Papież Innocenty III ustnie zatwierdził nową rodzinę zakonną w 1215 r.
W 1218 roku papież Honoriusz III zatwierdził nowy zakon. Co więcej, wydał polecenie dla biskupów, by nowej rodzinie zakonnej udzielili jak najpełniejszej pomocy. Ustalona też została ostateczna nazwa zakonu: Zakon Kaznodziejski.
Na kapitule generalnej, odbytej w Bolonii w 1220 roku, uchwalono na podstawie nabytego doświadczenia odrzucić z reguły i z konstytucji to wszystko, co okazało się nieaktualne. W taki to sposób zakon wszedł do rodziny zakonów żebrzących, jakimi byli w tym wieku : franciszkanie, augustianie, karmelici, trynitarze, itp.
Sterany nadmiernymi trudami zasnął w Panu 6 sierpnia 1221 roku na rękach swoich współbraci, gdy miał zaledwie ok. 50 lat. Święty Dominik został pochowany w kościele klasztornym w Bolonii, w drewnianej trumnie, w podziemiu (w krypcie) tuż pod wielkim ołtarzem. Kult św. Dominika rozpoczął się zaraz po jego śmierci. Notowano za jego wstawiennictwem otrzymane łaski. Dlatego papież Grzegorz IX nakazał rozpocząć proces kanoniczny. Po jego ukończeniu wyniósł sługę Bożego do chwały świętych w 1234 roku, nowy kalendarz liturgiczny z 1969 roku ustalił jego wspomnienie na 8 sierpnia.
Święty Dominik wyróżniał się nabożeństwem serdecznym do Matki Bożej. Jego ulubioną modlitwą było Pozdrowienie Anielskie. Być może, że właśnie dlatego późniejsza tradycja przypisała mu ułożenie różańca świętego.
Największą zasługą św. Dominika i pamiątką, jaką po sobie zostawił, jest założony przez niego Zakon Kaznodziejski. Liczy on dzisiaj 8080 zakonników i 665 klasztorów. Szczyt swój przeżywał zakon w wiekach XIV-XVII. Do tego należy dodać II Zakon, czyli gałąź żeńską, i III Zakon, do którego należą zgromadzenia zakonne o ślubach prostych oraz tercjarze świeccy. Liczba wszystkich zakonnych rodzin dominikańskich żeńskich wynosi dzisiaj 36 868 sióstr i 3235 placówek .
Zakon dał Kościołowi wielu świętych: św. Tomasz z Akwinu ( 1274), doktor Kościoła, św. Rajmund († 1275), św. Albert Wielki († 1280), doktor Kościoła, św. Wincenty († 1419), św. Antonin († 1459), papież św. Pius V († 1572), św. Ludwik († 1581), św. Katarzyna ze Sieny († 1380), doktor Kościoła, i św. Róża z Limy († 1617).
Dominikanie byli zawsze i są do dzisiaj najgorętszymi apostołami różańca świętego.
Do Polski przybyli dominikanie wraz ze św. Jackiem i bł. Czesławem w 1222 roku
Obecnie w Polsce jest 223 dominikanów w 11 konwentach i w 3 placówkach .