53. Dzieje Apostolskie, 1-9, oprac. Justyna Dąbrowska ( na podstawie Biblii Tysiąclecia,wydanie czwarte).
Najważniejsze info, plan wydarzeń.
1. Napisane przez św. Łukasza, ucznia św. Pawła przed 70r. po Chrystusie.
2. Wstąpienie Jezusa do nieba na górze Oliwnej.
3. Pięćdziesiątnica- zesłanie Ducha Świętego.
4. Dzieje opisują losy Piotra i Pawła.
5. Maciej wybrany 12 apostołem ( zamiast Judasza Iskaristy).
6. Ustanowienie Siedmiu- Szczepan, Filip, Prochos, Nikanor, Tymon, Pamenos, Mikołaj.
7. Ukamienowanie św. Szczepana.
8. Nawrócenie Szawła z Tarsu w drodze do Damaszku,
Omówienie szczegółowe.
1. PROLOG
Jezus zostaje wniebowzięty podczas wieczerzy ze swoimi uczniami. Zapowiada przyjście Ducha Świętego. Po odejściu Jezusa pojawiają się dwaj mężowie w białych sztach, którzy obiecują powtórne przyjście Pana.
ROZDZIAŁ PIEWSZY
2. Dzieje Kościoła w Jerozolimie.
●Piotr i Jan, Jakub i Andrzej, Filip i Tomasz, Bartłomiej i Mateusz, Jakub, syn Alfeusza, i Szymon Gorliwy, i Juda, [brat] Jakuba wraz z Maryją i niewiastami modlą się w wieczerniku (przypuszczalnie- w domu Maryji).
● Święty Piotr mówi o Judaszu, którego za wydanie Jezusa spotkała straszna kara- uderzył głową w ziemię, ta pękła na pół i wyleciały z niej wszystkie wnętrzności. Miejsce to nazwano Polek Krwi. W miejsce zdrajcy powołano z dwóch kandydatów- Józefa Barsaby i Macieja, jednego. A był nim Maciej.
ROZDZIAŁ DRUGI
3. Zesłanie Ducha Świętego.
● W dzień Pięćdziesiątnicy ukazał się apostołom Duch Święty. Najpierw usłyszeli szum, potem zobaczyli języki ognia- sprawiły one, że Apostołowie zaczęli mówić obcymi językami.
● W Jerozolimie przebywali wszyscy Żydzi. Usłyszawszy szum, zebrali się w tłumie. Dziwili się, że mówią obcymi sobie językami.
●Autor natchniony wymienia regiony, z których pochodzili Żydzi (od wschodu na zachód): Parta, Medyna, Elamita, Mezopotamia, Judea, Kapadocja, Pont i Azja, Frygia oraz Pamfilia, Egipt i te części Libii, które leżą blisko Cyreny, Rzym, Żydzi oraz prozelici, Kreteńczycy i Arabowie.
4. Pierwsze wystąpienie św. Piotra.
● Piotr przemawia do zebranych; mówi o proroctwie Joela:
W ostatnich dniach[od narodzenia Chrystusa do Jego przyjścia na Sąd Ostateczny ] - mówi Bóg - wyleję Ducha mojego na wszelkie ciało,
i będą prorokowali synowie wasi i córki wasze,
młodzieńcy wasi widzenia mieć będą,
a starcy - sny.
Nawet na niewolników i niewolnice moje
wyleję w owych dniach Ducha mego,
i będą prorokowali.
I sprawię dziwy na górze - na niebie,
i znaki na dole - na ziemi.
Krew i ogień, i kłęby dymu,
słońce zamieni się w ciemności,
a księżyc w krew,
zanim nadejdzie dzień Pański,
wielki i wspaniały.
Każdy, kto wzywać będzie imienia Pańskiego,
będzie zbawiony.
●Święty poucza lud o cudownym zmartwychwstaniu Jezusa i jego ponownym przyjściu na świat w celu zbawienia świata. Prosi, by cierpliwie czekali na ponowne przyjcie Jezusa.
5. Pierwsze nawrócenie Żydów.
● Usłyszawszy słowa Piotra, trzy tysiące ludzi nawróciło się i przyjęło chrzest.
6. Życie pierwotnego Kościoła.
●Nawróceni żyli we wspólnocie z Apostołami; modlili się i łamali chlebem. Sprzedawali majątki, dobra ziemskie rozdawali ubogim. Codziennie trwali jednomyślnie w świątyni, a łamiąc chleb po domach, przyjmowali posiłek z radością i prostotą serca.
ROZDZIAŁ TRZECI
7. Uzdrowienie chromego.
●Piotr i Jan szli do świątyni na modlitwę; spotkali tam chromego ( tzn. bez władzy w nogach i rękach), który poprosił ich o jałmużnę. Piotr rzekł do niego, że złota i srebra nie ma; podał mu za to rękę, i w ten cudowny sposób chory wyzdrowiał. W podziękowaniu za ten dar, zaczął chwalić Boga, skacząc i śpiewając, a ludzi dziwili się temu cudowi- poznali, że ów człowiek zawsze żebrał pod świątynią. Lud ze zdumienia zebrał się w krużganku Salomonowym.
8. Druga mowa Świętego Piotra.
●Piotr przemówił do zebranych tymi słowami( fragment);
Mężowie izraelscy! Dlaczego dziwicie się temu? I dlaczego także patrzycie na nas, jakbyśmy własną mocą lub pobożnością sprawili, że on chodzi? Bóg naszych ojców, Bóg Abrahama, Izaaka i Jakuba, wsławił Sługę swego Jezusa, wy jednak wydaliście Go i zaparliście się Go przed Piłatem, gdy postanowił Go uwolnić. Zaparliście się Świętego i Sprawiedliwego, a wyprosiliście ułaskawienie dla zabójcy. Zabiliście Dawcę życia, ale Bóg wskrzesił Go z martwych, czego my jesteśmy świadkami. I przez wiarę w Jego imię temu człowiekowi, którego widzicie i którego znacie, imię to przywróciło siły.
● W dalszej części kazania Piotr poucza zebranych, by pokutowali za swe grzechy i nawrócili się, albowiem tylko wtedy zostaną zbawieni. Są narodem Wybranym, więc powinni modlić się i czekać na zbawienie w modlitwie i pokorze.
ROZDZIAŁ CZWARTY
9. Piotr i Jan przed Sanhedrynem.
●W czasie głoszenia swoich nauk, do Apostołów podeszli kapłani i strażnicy (lewici), pojmali ich i zaprowadzili przed sąd ( za głoszenie zmartwychwstania i ponownego przyjścia Jezusa).
● Jan i Piotr stanęli przed arcykapłanami: Annaszem(najważniejszy), Kajfaszem, Aleksandrem i Janem. Zadali im pytanie w imię kogo głoszą swe nauki. Piotr, natchniony Duchem Świętym, odpowiada:
Przełożeni ludu i starsi! Jeżeli przesłuchujecie nas dzisiaj w sprawie dobrodziejstwa, dzięki któremu chory człowiek uzyskał zdrowie, to niech będzie wiadomo wam wszystkim i całemu ludowi Izraela, że w imię Jezusa Chrystusa Nazarejczyka - którego ukrzyżowaliście, a którego Bóg wskrzesił z martwych - że przez Niego ten człowiek stanął przed wami zdrowy. On jest kamieniem, odrzuconym przez was budujących, tym, który stał się głowicą węgła. I nie ma w żadnym innym zbawienia, gdyż nie dano ludziom pod niebem żadnego innego imienia, w którym moglibyśmy być zbawieni.
●Sędziowie rozpoznali w oskarżonych uczniów Jezusa, zdziwili się, że dokonali cudu uzdrowienia. Naradzali się, co z nimi zrobić. Wydali wyrok zakazujący publicznego przemawiania i głoszenia Chrystusowych nauk. Lecz Apostołowie odpowiedzieli im :MI Rozsądźcie, czy słuszne jest w oczach Bożych bardziej słuchać was niż Boga? Bo my nie możemy nie mówić tego, cośmy widzieli i słyszeli. Wobec tych słów arcykapłani, ni mogąc wymierzyć im żadnej kary, wypuścili ich.
10. Modlitwa Kościoła wobec prześladowań.
●Wierni zaczęli modlić się do Boga tymi słowami: (...)daj sługom Twoim głosić słowo Twoje z całą odwagą, gdy Ty wyciągać będziesz swą rękę, aby uzdrawiać i dokonywać znaków i cudów przez imię świętego Sługi Twego, Jezusa.
●Miłość do Boga zespaja jego lud. Apostołowie wciąż głoszą jego słowa.. Wierni wyprzedają swoje majątki i dzielą je między siebie według potrzeby. Józef Barnabas sprzedaje swoją ziemię, a uzyskane pieniądze przynosi do nóg Apostołów.
ROZDZIAŁ PIĄTY
11. Ananiasz i Safira.
● Byli małżeństwem; Ananiasz sprzedał swój majątek i za wiedzą i zgodą żony zatrzymał dla siebie połowę pieniędzy, a połowę zaniósł Apostołom. Piotr wypomniał kłamstwo Aniaszowi; ten, słysząc prawdziwe oskarżenie, padł na ziemię martwy. Następnie do Piotra przyszłą jego żona; ona również zginęła. Po tym wydarzeniu strach wielki ogarnął cały Kościół i wszystkich, którzy o tym słyszeli.
12.Cuda Apostołów. Pojmanie i ponowne postawienie przed Sanhedrynem.
●Apostołowie trzymali się w krużganku Salomona. Uzdrawiali chorych, wypędzali złe duchy z opętanych; jednak ludzie bali się dołączać do nich.
●Arcykapłan z kilkoma sadyceuszami, z zazdrości o dokonywane cuda, wtrącili Apostołów do więzienia. W nocy do lochu zszedł anioł Pański i otworzył im bramy. Arcykapłan zwołał Sanhedryn. Nakazali sługom zejść do więzienia po Apostołów, a gdy ich tam nie było, zdziwili się wielce. Wtem ktoś z tłumu rzekł «Ci ludzie, których wtrąciliście do więzienia, znajdują się w świątyni i nauczają lud». Wtedy dowódca straży więziennej przyprowadził uczniów Jezusa „po dobroci”. Arcykapłan rzekł Zakazaliśmy wam surowo, abyście nie nauczali w to imię, a oto napełniliście Jerozolimę waszą nauką i chcecie ściągnąć na nas krew tego Człowieka? [mowa oczywiście o Jezusie]. Piotr odpowiedział, że oni wypełniają wolę Bożą, głosząc Jego słowo.
13. Wystąpienie Gamaliela
●Usłyszawszy odpowiedź Piotra, radni z Sanhedrynu wściekli się. Wtem wystąpił Gamaliel (który po cichu wspierał chrześcijaństwo) i doradził, by puścić wolno Apostołów- Jeżeli bowiem od ludzi pochodzi ta myśl czy sprawa, rozpadnie się, a jeżeli rzeczywiście od Boga pochodzi, nie potraficie ich zniszczyć i może się czasem okazać, że walczycie z Bogiem. Posłuchano go, jednak w ramach kary zostali ubiczowani. Nie przejęli się jednak tym faktem, wręcz cieszyli się , że mogą cierpieć w imię Boga. Po tym wydarzeniu nie zaprzestali głoszenia Dobrej Nowiny.
ROZDZIAŁ SZÓSTY- POCZĄTKI DZIAŁALNOŚCI MISYJNEJ KOŚCIOŁA
14. Ustanowienie Siedmiu
●Liczba uczniów Kościoła stale wzrastała. Helleiści ( Żydzi mówiący po grecku, spoza Palestyny) narzekali, że przy codziennym rozdawaniu jałmużny zaniedbywano ich wdowy. Apostołowie więc zalecili, by spośród Żydów wybrać siedmiu najlepszych, którym zostanie powierzone to zadanie. Wybrano siedmiu- Szczepana, , Filipa, Prochora, Nikanora, Tymona, Parmenasa i Mikołaja .
15. Wystąpienie św. Szczepana.
●Szczepan odznaczał się wielką mądrością, łaską i mocą. Znaleźli się więc tacy( oczywiście Żydzi), którzy mu zazdrościli, i w związku z tym zaczęli rozsiewać na jego temat złe plotki, czym podburzyli lud. Szczepan stanął przed Sanhnedrynem oskarżony o bluźnierstwa, a przeciw niemu zeznawali fałszywi świadkowie. Jednak w jego twarzy kapłani ujrzeli anioła.
ROZDZIAŁ SIÓDMY
16.Mowa przed Sanhedrynem: od Abrahama do Mojżesza.
●Szczepan wygłasza mowę o Abrahamie, który na rozkaz Boga porzucił swój majątek i przeniósł się do ziemi chaldejskiej[ na której teraz zamieszkują kapłani]. Bóg obiecał Abrahamowi, że da mu w posiadanie ziemię, a potem jego potomstwu. Ziemię objął Izaak, a potem jego syn- Jakub.
●Następnie Szczepan przytacza starotestamentową historię św. Józefa, sprzedanego przez do Egiptu. Józef, dzięki swej mądrości, objął panowanie nad Egiptem, a kiedy w Egipcie i Kannie nastał głód, Józef pomógł swoim braciom i ojcu Jakubowi. Jakub, przybywszy do Egiptu, zmarł.
●W kolejnym fragmencie mowy Szczepan mówi o dziejach Mojżesza. Otóż, Mojżesz narodził się w niesprzyjających czasach, kiedy zły faraon kazał zabijać dzieci żydowskie. Mojżesz, w trzecim miesiącu swojego życia, został porzucony. Jednak znalazła go córka faraona i wychowała jak swoje dziecko. Mojżesz w wieku 40 lat postanowił odwiedzić synów Izraela. Myślał, że wiedzą oni, że to przez niego ma przyjść ich zbawienie. Żydzi nie rozumieli Mojżesza i jego misji. Prorok ucieka i zaczyna życie w ziemi Madian, gdzie rodzi mu się dwóch synów.
●Następnie przytaczana jest historia o gorejącym krzaku. Pod tą postacią skrył się Bóg, który objawił się Mojżeszowi na pustyni góry Synaj po 40 latach . Bóg posyła Mojżesza do Egiptu, by tam zbawić naród Wybrany.
●Mojżesz staje się prorokiem i wodzem, który przez 40 lat prowadzi Żydów z domu niewoli. Droga wiedzie przez Morze Czerwone i pustynię. Potem przytoczona zostaje przypowieść o złotym cielaku, który miał służyć za Boga, a Bóg ukarał Żydów za to bałwochwalstwo.
● W następnej kolejności Szczepan opowiada o znaku przybytku. Miał nim być Namiot Świadectwa, zbudowany według wizji Mojżesza. Jednak, prawdziwym domem dla Boga nie jest dom zbudowany z cegieł, lecz ludzkie serca i dusze.
● Na zakończenie Szczepan mówi: Twardego karku [ zatwardziali] i opornych [na prawdę] serc i uszu! Wy zawsze sprzeciwiacie się Duchowi Świętemu. Jak ojcowie wasi, tak i wy. Któregoż z proroków nie prześladowali wasi ojcowie? Pozabijali nawet tych, którzy przepowiadali przyjście Sprawiedliwego. A wyście zdradzili Go teraz i zamordowali. Wy, którzy otrzymaliście Prawo za pośrednictwem aniołów, lecz nie przestrzegaliście go».
●Szczepan otrzymuje najwyższy wymiar kary( za bluźnierstwa)- śmierć przez ukamienowanie. W ostatnich chwilach swego życia widzi Chrystusa i otwarte niebo.
ROZDZIAŁ ÓSMY
17. Świadkiem śmierci Szczepana był Szaweł, który potem nawróci się. Najpierw jednak prześladował Kościół, zabijając jego wyznawców.
18. Prześladowanie Kościoła.
● Wierni, z wyjątkiem apostołów, rozproszyli się po Judei i Samarii.
19. Działalność Filipa (jednego z Siedmiu), Piotra i Jana w Samarii.
●Filip głosił słowo Boże, nawracał opętanych. W mieście zapanowała z tego powodu wielka radość.
●Niejaki Szymon głosił, że jest kimś niezwykłym. Cieszył się wśród ludzi ogromnym poważaniem za sprawą swoich magicznych sztuczek. Kiedy Filip zaczął swą misję, Szymon i inni ludzie przyjęli chrzest .Odtąd Szymon towarzyszył Flipowi, dziwiąc się jego cudom.
●Kiedy Apostołowie jerozolimscy dowiedzieli się o ochrzczonych w Samarii, posłali tam Piotra i Jana. Ci mieli zesłać na nich Ducha Świętego poprzez nałożenie rąk (można to poczytywać za początki sakramentu bierzmowania).
20. Filip nawraca dworzanina etiopskiego
●Apostołowie, kiedy ogłosili już Słowo Boże, ruszyli w drogę powrotną do Jerozolimy; a wracając, ewangelizowali mijane po drodze samarytańskie wioski. Filip, wiedziony głosem Anioła Pańskiego, idzie drogą na południe, w stronę Gazy. Spotyka dworzanina królowej Etiopii Kandaki- Etipoa. Czyta mu Pismo Święte, dzięki czemu ten nawraca się. Zatrzymując obok „jakiejś wody”, Etiop przyjmuje chrzest. Filip kontynuuje swoją podróż, docierając do Cezarei.
ROZDZIAŁ DZIĘWIĄTY
21. Nawrócenie Szawła
●Szaweł nie ustawał w tępieniu chrześcijan-mordował, ile tylko się dało. Udał się do arcykapłana po listę wyznawców Jezusa w Damaszku, by tam kontynuować działo zniszczenia. W czasie drogi olśniło go światło z nieba. Jezus spytał , dlaczego Go prześladuje. Ten zaś odpowiedział: Kto jesteś, Panie?, na co Chrystus odpowiedział; Ja jestem Jezus, którego ty prześladujesz. Wstań i wejdź do miasta, tam ci powiedzą, co masz czynić . Szaweł przez 3 dni nic nie jadł i nie pił i niczego nie widział. Jezus przemawia do Aniasza- każe mu pytać o Szawła z Tarsu. Aniasz znajduje ślepego i głodnego Szawła, który natychmiast odzyskuje wzrok i zostaje ochrzczony.
●Szaweł głosi w synagogach w Damaszku Słowo Boże, czemu ludzie bardzo się dziwią, bowiem znali go z zupełnie innej strony. Żydzi w pewnym momencie zaczęli się go obawiać i postanowili go zgładzić. Z obawy o swoje życie, Uczniowie spuścili go nocą w koszu na sznurze przez mur. W Jerozolimie Barnaba przygarnął go do siebie; następnie Paweł wyrusza z misją ewangelizacji do Tarsu.
22. Cuda św. Piotra
● Piotr uzdrawia Eneasza, który od 8 lat był sparaliżowany. Przywraca do życia Tabitę(Gazelę), która czyniła samo dobro, dawała duże jałmużny.