Przysłowia chińskie:

powiedzenia, fragmenty wierszy i sławne cytaty chińskie

Język chiński pełen jest przypowieści, przenośni, fraz, które my, Europejczycy rozpoznajemy z wielkim trudem. Wiele powiedzeń Konfucjusza, Sunzi, Laozi i innych mędrców stało się elementami języka codziennego, które wtopiły się weń i stanowią jego nieodłączną część.

Poznając język często natkniemy się na powiedzenie, które pozornie jest zwykłym idiomem, lecz tak naprawdę jest fragmentem jakiegoś dzieła, którego nazwy nawet wypowiadający je Chińczyk przytoczyć nie jest w stanie. W wielu wypadkach nie sposób jednoznacznie określić źródła powiedzenia. Dawni twórcy, a potem posiadacze-opiekunowie zwoju z dziełem często dodawali swoje komentarze, poprawiali dzieło i przepisywali je na nowo. Czasami dzieło potrafiło zaginąć (np. po słynnym paleniu ksiąg w czasach dynastii Qin) i było potem odtwarzane z pamięci. Zdarzają się sytuacje, w których jedno dzieło ma kilka wersji (np. Shijing)

Niezależnie od losów ważnych dzieł kanonicznych, przysłowia pochodzące z terenów chińskich to olbrzymia ilość powiedzeń, mądrości ludowych, opowiastek, przypowieści. Wiele z nich ma po kilka wariantów, które opuściwszy okolice swojego powstania rozwijały się i zmieniały znaczenie w miarę upływu czasu i oddalania się od swych źródeł.

Poniżej garstka przysłów z różnych okresów i rejonów Chin.

滿招損 , 謙受益 ( 满招损 , 谦受益)

Pycha przynosi zgubę, skromność i umiarkowanie [przynosi] korzyści.

__

"Zadaniem sieci jest złapanie ryb,

A kiedy ryby są złapane, sieć jest zapominana.

Zadaniem potrzasku jest złapanie królika,

A gdy królik jest złapany - potrzask zostaje zapomniany.

Zadaniem słów jest przenoszenie idei,

A gdy idee zostają uchwycone, słowa są zapominane.

Gdzież mogę znaleźć tego, który zapomniał słów?

On jest tym, z którym chcę rozmawiać.

- Zhuangzi (莊子), Prawdziwa księga południowego kwiatu, 26,12

"Wiecięż na ryby istnieje po to, aby łapać ryby; gdy się schwyta ryby, zapomina się o wieciężu. Sidła [na zające] istnieją po to, aby chwytać zające; gdy się schwyta zające, zapomina się o sidłach. Słowa istnieją po to, aby wyrażać myśli; gdy się wyrazi myśl, zapomina się o słowach. Gdzież [jednak] mogę znaleźć człowieka, który zapomniał o słowach i z którym [dlatego właśnie] mógłbym porozmawiać?"

(Tłumaczenie Marcina Jacoby)

人不為己、天誅地滅 ( 人不为己、天诛地灭)

Jeśli człowiek sam nie pilnuje siebie, Niebo i Ziemia zniszczy go; każdy niechaj pilnuje siebie, a złe duchy uciekną daleko.

天無絕人之路 (天无绝人之路)

Niebo nigdy nie zamyka wszystkich drzwi.

知人知面不知心

Człowieka możesz znać długo z twarzy, ale nie z serca; możesz długo nie poznać jego prawdziwej natury.

一人得道、雞犬升天(一人得道、鸡犬升天)

Kiedy człowiek kroczy drogą Środka, nawet jego zwierzęta wstępują do Nieba.

一步一脚印

Każdy krok zostawia ślad; pracuj wytrwale, a osiągniesz postępy

一失足成千古恨

Mały błąd może stać się przyczyną ciągłego smutku; chwila nieuwagi staje się powodem żalu przez całe życie.

一言既出,駟馬難追(一言既出,驷马难追)

Słowo raz wypowiedziane nie może być cofnięte nawet przez zaprzęg czterech koni; co zostało powiedziane, nie może być cofnięte.

---