Pamiętacie te 4 cele badań psychologicznych?

• Opis

• Wyjaśnienie

• Przewidywanie

• Zmiana/kontrola

Metodologia badań psychologicznych

• Szukając odpowiedzi na pytania psychologiczne,

nie opieramy się na domysłach i przeczuciach lecz

na dowodach empirycznych (weryfikowalnych)

• Systematycznie zbieramy i przetwarzamy dane by

badać ściśle określone hipotezy.

- Ustandaryzowane metody obserwacji, pomiaru…

- Statystyka pozwala generalizować

Proces badania psychologicznego

• Zadanie pytania

• Formułowanie hipotezy teoretycznej

• Definiowanie zmiennych

• Formułowanie hipotezy operacyjnej

• Wybór sposobu zbierania danych

• Wybór warunków badania i osób badanych

• Analiza danych i interpretacja wyników

Formułowanie hipotez

• Najpierw jest czysta ciekawość i zadawanie pytań

• Jaki jest związek między chorobą psychiczną a kreatywnością?

• Czy lepiej zdam egzamin, jeśli będę wyspana?

• Potem sprawdzamy, co już na ten temat ustalono

• i na tej podstawie wymyślamy hipotezę

- jasno wyrażone i weryfikowalne stwierdzenie o

Związku miedzy dwoma zjawiskami lub zmiennymi

• Oglądanie przemocy w TV jest związane z agresją

• Negatywny nastrój wpływa na pamięć

Definiowanie i mierzenie zmiennych psychologicznych

Hipotezy: Pojęcia teoretyczne (abstrakcyjne & ogólne)

Ale zaraz! Psychologia musi Sie bazować na dowodach obserwowalnych!

Poziom pojęciowy

- pojęcie  jakimś prawem związane z  pojęciem

- ćwiczenie  prowadzi do  mistrzostwa

- talent  prowadzi do  mistrzostwa

Poziom operacyjny

- pojecie  związane z Z1 jakims prawem z Z2związane z 

Pojęciem

- inteligencja  szacowana przez  iloraz  jest związana z średnią ocen

 co jest miarą  sukcesu akademickiego

- styl rodzicielski  można przybliżyć za pomocą  obserwacji zachowań

Rodziców wobec dzieci  co się wiąże z  ilością przyjaciół dzieci  przez

co można przybliżyć  przystosowanie społeczne

Definiowanie i mierzenie zmiennych psychologicznych

Badania: Zmienne teoretyczne ---- > Zmienne poglądowe

(operacyjne)

- Czy oglądanie przemocy w TV jest związane z agresja?

Przemoc w TV:

• Filmy akcji > zaobserwować (spytać?) ile

dana osoba ogląda tygodniowo

Agresja:

• Bicie i przezywanie rówieśników > zaobserwować (spytać?) ile

razy dziennie

Metody zbierania danych

• Bezpośrednia obserwacja zachowania

- szybkość, częstość, poprawność

- wada: obecność badacza może wpłynąć na zachowanie

• Badania archiwalne

- wada: materiały mogą być nieskompletowane lub stronnicze

• Sondaże

- preferencje, postawy…

- wada: odstępstwa od prawdy

• Pomiary biofizyczne

- fale mózgowe, serce…

- wada: mogą być niewygodne (MRIs); obecność urządzeń

pomiarowych może wpłynąć na zachowanie

Wybór warunków badawczych

• Badania laboratoryjne

- Wysoka kontrola

- Replikowalność

- Dogodne dla badacza

- Sztuczność sytuacji

- Zniekształcenie zachowania

• Badania polowe

- Środowisko naturalne

- Minimalna ingerencja w

naturalne zachowania

- Mniej dogodne

- Mniej kontroli

Chcemy badać próbę reprezentatywna

Ażeby ja osiągnąć musimy zwrócić uwagę na:

Dobór osób badanych

Losowe pobieranie próby z populacji

• każdy członek populacji ma równe szanse znalezienia się w

próbie

• a może pobieranie reprezentatywne, by w grupach były

Czymś tam określone jednostki

Rodzaje badan

• Badania korelacyjne

• Eksperymenty

• Meta-analizy

Badania korelacyjne

• Szacuje związek miedzy 2 zmiennymi

• OPISOWE:

nie pozwalają na wnioskowanie przyczynowo-skutkowe

• Zbieranie danych może być obserwacyjne, sondażowe,

archiwalne

• Test statystyczny używany przy takich badaniach to

współczynnik korelacji

- Wskazuje kierunek i sile związku

- Skala: od -1 do +1

Współczynnik korelacji

• Im bliższy do +1.0, tym silniejsza korelacja dodatnia

• Im bliższy do -1.0, tym silniejsza korelacja ujemna

• In bliższy do 0, tym słabszy związek miedzy zmiennymi

• Np. związek temperatury powietrza do

- Ilości sprzedawanych zimnych napojów

- Częstości noszenia swetra

- Czkawki

Przemoc w TV Agresja

Zalety i wady badan korelacyjnych

Zalety

- Pozwala na badania zjawisk gdzie zmiana/kontrola jest niemożliwe

- Łatwość/wydajność

Wady

- Problem przyczynowości

- Problem zmiennych ubocznych

nie pozwala na wnioskowanie

przyczynowo-skutkowe

Metody badan korelacyjnych

Obserwacja naturalna

Studium przypadku

Sondaże

Badania archiwalne

Obserwacja naturalna

Osoby badane obserwowane za w swoim środowisku naturalnym

• Badanie polowe: niektóre zachowania nie występują poza natura

• Obserwator winien być niedostrzegalny przez obserwowanych

- Bo ludzie zmieniają zachowanie gdy wiedza, ze ktoś ich obserwuje

- Ale to może być nie etyczne

• Pomiar może być trudny, bo badanie jest holistyczne

• Wnioski mogą nie być generalizowalne

Czy policjanci wlepiają więcej mandatów osobom, które

maja na autach przyklejone naklejki Black Panthersow?

15 studentów różnych ras i płci wzięło udział w

badaniu jako przynęta.

Przed badaniem chwalili się nieskazitelna jazda,

nie zmienili tras ani przyzwyczajeń, tylko

nalepili sobie Black Panthersow

Po 17 dniach

mandatów nazbierali 33

Powody:

“zbyt wolna jazda”

“niebezpieczna zmiana pasów”

“utrzymywanie zbyt malej odległości

od poprzedzającego auta”

Studium przypadku

Badanie opisowe, w którym obserwacje się prowadzi jednej osoby

-- często stosowane w psychologii klinicznej

-- by dogłębnie poznać działanie zaburzonego mechanizmu

-- nie powinno być generalizowane

-- dobre do generowania hipotez

Pierwsze studium przypadku:

Phineas Gage -- pracownik kolei, któremu

szpikulec przeszedł przez płat czołowy

Jakimś cudem, po wypadku od razu usiadł

i mówił, i po zagojeniu się rany wrócił

do pracy.

Pamięć i procesy poznawcze były

Nienaruszone, natomiast osobowość

nagle mu się zmieniła -- dotąd

serdeczny, ciepły, rodzinny człowiek

Stał się gwałtowną drapieżną bestią.

Sondaże

Wywiady i kwestionariusze

Zalety

- Pytania o zjawiska nieobswerwowalne (postawy, preferencje)

- Łatwość przeprowadzenia pozwala na liczne próby

Wady

Nie zawsze to, co ludzie mówią pokrywa się z tym, co czynią

- Zniekształcenie samoopisu by utrzymać aprobatę społeczną

- Kulturowo uwarunkowane skrzywienia

- Skąd wziąć tyle ludzi? Liczebność próby

- Problemy pamięciowe

Eksperymenty

Ta metoda pozwala na wnioskowanie przyczynowo-skutkowe

(w służbie celu #4)

- Zmienna niezależna (ZN) to taka, która manipuluje

badacz by zaobserwować jej wpływ na osoby

badane (przyczyna)

- Zmienna zależna (ZZ) jest tym, na co ma mieć

wpływ ZN (skutek)

.

Zmienne niezależne

Manipulowana ZN

Zmienna, której poziomami badacz manipuluje (systematycznie zmienia

między grupami)

Można manipulować między ludźmi lub wewnątrz ludzi

Grupa kontrola (poziom ZN = 0)

Grupa w eksperymencie, do której jest porównywana grupa eksperymentalna --

standard.

Losowe przydzielanie badanych do grup

• Istniejące różnice miedzy osobami w próbie są rozmyte pośród grupy

• Grupy przed manipulacja są względnie podobne

• To pozwala nam na stosowanie metod statystycznych do analizy danych

Manipulacja ZN

• Czy zły nastrój wpływa na pamięć?

- Czy negatywny nastrój prowadzi do pesymistycznych

interpretacji przeszłych doświadczeń?

- ZN: Manipulacja nastroju

• Grupa eksperymentalna: proszę wyobrazić sobie porażkę

• Grupa kontrolna: proszę wyobrazić sobie obiad

- ZZ: Interpretacja niedawnego doświadczenia odrzucenia

• W ostatnim nieudanym związku, kto kogo rzucił?

- partner czy ja/wzajemnie?

Zmienna Zależna

• “Skutki”

• Może być więcej niż jedna ZZ pod wpływem ZN

• Może być mierzone na wiele sposobów

Eksperyment: Zeznania naocznych świadków

By zbadać jak informacje zasłyszane po fakcie wpływają na pamięć o

danym wydarzeniu, Elizabeth Loftus pokazała osobom badanym

filmik o kraksie samochodowej. Tydzień później, spytano ich m.in.��

Jak szybko jechały samochody kiedy ...

• wjechały w siebie?

• roztrzaskały się o siebie?

Manipulacja ZN: 2 poziomy

Kolejny tydzień minął, osoby badane wróciły do laboratorium i

Odpowiedzieli na te same pytania minus pytanie manipulacyjne a plus

“Czy widziałeś/aś zbitą szybę?”

Grupa “zderzona” = 14%

Grupa “roztrzaskana” = 32%

ZZ: % osób odpowiadających potwierdzająco

(a w filmie nie było zbitej szyby)

Eksperyment: Zeznania naocznych świadków

Eksperymenty wewnątrz-ludzi

Każda osoba badania jest poddana każdemu poziomowi ZN

Plusy

• Mniej osób badanych

• Mniejsza zmienność

Problemy:

• Kolejność może wpływać na wyniki

• Długość badania

Zalety i wady badan eksperymentalnych

• Zalety

- Wnioski o przyczynowości!!

- Dogodność dla badacza

- Wysoka kontrola a wiec Replikowalność

• Wady

- Etyka zawadza

- Czynniki uboczne

- Efekty oczekiwań

Czynnik uboczny

Zmienna, która w sposób systematyczny się zmienia wraz z ZN

- może być alternatywnym wyjaśnieniem zmian w ZZ

- np. the Pepsi challenge

Sposoby na to:

1. Losowe przydzielanie badanych do grup

2. Reprezentatywne przydzielanie badanych do grup

3. Węższa definicja ZN

Efekty oczekiwań

Ukryte wymagania eksperymentu

Aspekty sytuacji badawczej, które mogą uwrażliwić osoby badane na hipotezy

będące przedmiotem badan

Efekt eksperymentatora

(Nieświadomy) wpływ na zachowanie badanych

(Nieświadoma) stronnicza obserwacja zachowań badanych

Minimalizacja za pomocą:

1. Standaryzacja procedur

2. Maksymalizacja obiektywności narzędzi pomiarowych

3. Maskowanie dwustronne

Błędy w badaniach psychologicznych

• Błędy pomiaru

- Trafność i operacjonalizacja

- Rzetelność i wrażliwość instrumentu pomiaru

• Oczekiwania

- Efekt oczekiwań obserwatora

- Nastawienia osób badanych

• Generalizacja

- Błąd próby

- Trafność ekologiczna

---