Recenzja książki Małgorzaty Kowalik-Olubińskiej oraz Wacławy Świętek pt. „Uczymy inaczej. Nauczanie zintegrowane w klasach niższych”.
Książka Małgorzaty Kowalik-Olubińskiej i Wacławy Świętek pt. „Uczymy inaczej. Nauczanie zintegrowane w klasach niższych”, wydana przez Wydawnictwo Adam Marszałek (Toruń 1998) jest poradnikiem dydaktycznym dla nauczycieli.
W prezentowanej pracy, autorki ukazują nauczycielowi właściwą interpretację poszczególnych kierunków edukacyjnych ujmujących treści edukacyjne w kompleksy tematyczne.
Za podstawę swoich rozważań autorki przyjęły rozwój myśli pedagogicznej od teorii nauczania przedmiotowego do różnych odmian nauki całościowej i na tym tle przedstawiły zadania edukacji wczesnoszkolnej. Zamieszczone tu propozycje rozwiązań metodycznych przy zastosowaniu nauczania zintegrowanego mają dość szeroki zakres tematyczny. Cechuje je wysoki stopień ogólności, a to po to, aby ukazać nauczycielowi możliwości ich modyfikacji, przystosowania i wykorzystania w różnych warunkach środowiskowych. Ważną rolę w procesie modyfikowania działań dydaktycznych odgrywa sam nauczyciel, jego świadomość pedagogiczna i chęć przebudowy systemu nauczania w klasach początkowych, a także uczeń wspierany w swojej aktywności przez nauczyciela i inne osoby oraz środowiska, w którym toczy się ciągle zmieniające się życie.
To pulsujące życiem środowisko stwarza nowe „okazje edukacyjne” i nauczyciel powinien umieć je dostrzec.
Poradnik składa się z czterech rozdziałów.
W pierwszym rozdziale autorki mówią o zadaniach edukacji wczesnoszkolnej. Nowa rzeczywistość edukacyjna wymaga od nauczyciela spojrzenia na dziecko, jego problemy i potrzeby intelektualne i otaczający je świat oczyma dziecka. Autorki zalecają, aby odrzucić to wszystko, co niszczy jego zainteresowania, zacieśnia krąg procesów samopoznawania i ogranicza bezpośrednie kontakty z otoczeniem, uniemożliwiając dziecku samorealizację, bezinteresowność działań w najbliższym środowisku społeczno - przyrodniczym.
Wymienione są tu zadania oraz treści na etapie edukacji wczesnoszkolnej.
Drugi rozdział nosi tytuł: „Od przedmiotowej do zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej”. Autorki ukazują zmiany zachodzące w klasach I - III, począwszy już od XIX wieku a kończąc na czasach teraźniejszych. Odwołują się do metod Herbarta, Dewey'a, Freineta, Stevensona, Decroly'ego oraz Linke'a.
Trzeci rozdział to „Propozycje rozwiązań metodycznych przy zastosowaniu nauczania zintegrowanego”. Autorki wymieniają uwagi organizacyjno-metodyczne. Scharakteryzowane są wszystkie edukacje składające się na nauczanie początkowe (tj. polonistyczne, przyrodniczo-społeczne, matematyczne, plastyczne, muzyczne, motoryczno-ruchowe).
Podane są propozycje przebiegu zajęć do tematów głównych, tj. „Moje miasto”, „Nasze osiedle”, „Moja wieś”, oraz tematy szczegółowe dotyczące tematu głównego.
Następnym podrozdziałem jest „Świat przyrody jako źródło treści kształcenia wczesnoszkolnej”. Tutaj też przedstawione są tematy główne dotyczące przyrody np. „Jak przyroda przygotowuje się do zimy”, oraz „Jak ludzie przygotowują się do zimy”. Tematyka zajęć w IV podrozdziale („Zegar w życiu człowieka”) mieści się w dziale kultury materialnej, aby wtajemniczyć dzieci w postęp techniki w zakresie rozwoju zegara, poszanowania czasu, jego przemijania. W klasach starszych rozpatrywania czasu w kategoriach filozoficznych.
Ostatni rozdział nosi tytuł: „Propozycje zintegrowanych ośrodków tematycznych w edukacji wczesnoszkolnej”. Proponowane są tu tematy, którymi nauczyciel może zainteresować dzieci. Są to np. „Piękna nasza Polska cała”, „Piękna nasza ziemia cała”, „Wiosna na naszych polach”, „Nasz chleb powszedni”, „Co to jest czyn bohaterski”, „Pies - mój przyjaciel”, „Mama, tata i ja - moja rodzina”, „Ja i dzieci świata”, „Ja i sport”, „Ja i książka”. Nauczyciel powinien pamiętać jednak o tym, aby zainteresować ucznia tematem w zależności od stopnia trudności.
Na końcu poradnika zamieszczony jest wykaz bibliograficzny, który pomoże czytelnikowi nie tylko w pogłębieniu wiedzy teoretycznej, ale także wzbogaci umiejętności postępowania dydaktycznego, co w efekcie umożliwi uczniowi kompetencji w takich zakresach, jak i rozwijanie zdolności do myślenia i uczenia się, do komunikowania się, do działania i współpracy z innymi oraz radzenia sobie w nowych sytuacjach.
Niniejsza pozycja jest pomocna nauczycielom w przygotowaniu się do realizacji nowej koncepcji edukacji wczesnoszkolnej, która weszła do szkół we wrześniu 1999 roku.
1