PARKI NARODOWE
Karkonoski Park Narodowy został utworzony mocą Rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 16 stycznia 1959 roku. Park obejmuje obszar o powierzchni 5575 ha, z czego 1717 ha znajduje się powyżej górnej granicy lasu i objętych jest ochroną ścisłą. Oprócz tego w skład Parku wchodzą dwie enklawy na Pogórzu Karkonoskim: Góra Chojnik oraz Wodospad Szklarki. W 1963 roku utworzono czeski Krkonošský národní park (KRNAP) o powierzchni 38500 ha, z czego około 7500 ha znajduje się w rezerwatach. W parku występuje ponad 1000 gatunków roślin oraz wiele gatunków zwierząt leśnych. Ponadto żyje tu 90 gatunków ptaków. W parku ochronie podlegają najcenniejsze przyrodniczo i najpiękniejsze krajobrazowo tereny: torfowiska wysokie, zarośla kosówki, gołoborza, kotły polodowcowe - wypełnione niekiedy stawami, zbiorowiska traworośli, ziołorośli, borówczysk.
Park Narodowy Gór Stołowych został utworzony 16 września 1993 roku i ma powierzchnię 6340 ha. Unikalna rzeźba, wzbogacona dużym nagromadzeniem rozmaitych form erozji piaskowców w postaci głębokich szczelin, labiryntów, blokowisk skalnych oraz pojedynczych skałek o rzadkich kształtach sprawia, że Góry Stołowe są wyjątkowe. Rzeźba ta jest odzwierciedleniem płytowej budowy geologicznej powiązanej z osadowym pochodzeniem tworzących je skał. Zachowały się tu reliktowe stanowiska boru sosnowego oraz występują torfowiska wysokie np. rezerwat ścisły Wielkie Torfowisko Batorowskie.
PARKI KRAJOBRAZOWE
Park Krajobrazowy Sudetów Wałbrzyskich został utworzony w 1998 roku i zajmuje powierzchnię 6493 ha. Najciekawszym zjawiskiem jest kaptaż rzeki Rybnej, która w wyniku erozji wstecznej "przechwyciła" górny odcinek Ścinawki i płynie głęboką przełamaną doliną do Bystrzycy.
Rudawski Park Krajobrazowy utworzony w 1989 roku obejmuje obszar 8814 ha. Występują tu liczne ciekawe formy skalne, gołoborza i głazowiska. Chroni naturalne górskie geokompleksy przyrodnicze.
Śnieżnicki Park Krajobrazowy utworzony w 1981 roku obejmuje trzy grupy górskie Sudetów Wschodnich: Masyw Śnieżnika, Góry Bialskie i Góry Złote, o wybitnych walorach przyrodniczych. Jego powierzchnia wynosi 28 800 ha.
Park Narodowy Gór Stołowych utworzony został w 1991 roku i zajmował wówczas powierzchnię 6897 ha. W 1996 roku został rozszerzony i obejmuje teraz 8145 ha. Góry Sowie zbudowane są z gnejsów prekambryjskich uznawanych jako najstarsze formacje skalne
w Sudetach. Mimo że góry te nie posiadają wybitnych walorów przyrodniczych park utworzono ze względu na wysokie walory krajoznawcze i krajobrazowe. W parku zachowały się partie pierwotnej Puszczy Sudeckiej. W obrębie parku znajduje się leśny rezerwat przyrody Bukowa Kalenica.
REZERWATY
Buki Sudeckie to rezerwat leśny o powierzchni 174.42 ha utworzony dla ochrony kompleksu buczyny sudeckiej
Krokusy w Górzyńcu w Górach Izerskich to ścisły rezerwat przyrody porośnięty rzadkim mieszanym lasem. Głównie rośnie tutaj krokus-szafran oraz inne rzadkie i chronione gatunki roślin grądowych
LITERATURA:
Kondracki Jerzy, 1988, Geografia Fizyczna Polski, PWN, Warszawa