RODZAJE ZŁĄCZY SPAWANYCH

Do łączenia elementów stosuje się najczęściej spoiny liniowe; spawy punktowe, napawania i powłoki są rzadko stosowane lub nie służą wyłącznie łączeniu; spawy krzywoliniowe występują głównie w zbiornikach.

Podstawowe pozycje spawania wraz z ich oznaczeniami przedstawiono na rys. 4 oraz rys. 5. Najdogodniejszą pozycją dla przebiegu procesu spawania jest pozycja podolna. Pozostałe pozycje należą do tzw. pozycji przymusowych.

Podstawowe pozycje spawania wraz z ich oznaczeniami przedstawiono na rys. 4 oraz rys. 5. Najdogodniejszą pozycją dla przebiegu procesu spawania jest pozycja podolna. Pozostałe pozycje należą do tzw. pozycji przymusowych

Rys. 4. Pozycje spawania blach - spoiny czołowe.

Rys. 5. Pozycje spawania blach - spoiny pachwinowe.

Pozycje spawania

- PA - podolna,

- PB - naboczna,

- PC - naścienna,

- PD - okapowa,

- PE - pułapowa,

- PF - pionowa z dołu do góry,

- PG - pionowa z góry na dół,

- pozycje spawania rur w pozycji pochylonej pod kątem 45°:

- H-L045 Rura: stała, Oś: pochylona, Spoina: z dołu do góry,

- J-L045 Rura: stała, Oś: pochylona, Spoina: z góry na dół.

Połączenia spawane są opisywane przez:

• symbole literowe spoin spawanych (rys. 3),

• oznaczenia rysunkowe spoin (rys. 7),

• wielkości geometryczne (rys. 1).

Rodzaje styków
Miejsce połączenia elementów spoiną nazywa się stykiem. Styki mogą przybierać różne formy. Możliwe rodzaje styków zestawiono na rysunku 2. Z nich wynikają rodzaj i forma wypełnienia spoiny.

Wykonanie - Rodzaje spoin spawanych: Liczne odmiany spoin redukują się logicznie do symboli podstawowych, a symbole złożone składają się z symboli podstawowych. Do uzupełniania danych służą symbole dodatkowe i uzupełniające. Wszystkie powszechnie spotykane spoiny przedstawiono na rysunku 3.

Rodzaje spoin:

a) czołowe, b) pachwinowe, c) otworowe, d) grzbietowe

Przygotowanie spoiny i projektowanie przebiegu spawania

Na rysunku 7 pokazano przykłady dokładnego opisania spawania za pomocą symboli.

Metody badania
Przy procesie spawania, który - patrząc metalurgicznie jest skomplikowany, jest możliwych wiele błędów, jak na przykład wtrącenia, braki związania i rysy. Badanie spoiny spawanej jest dlatego zawsze konieczne.

Najważniejsze metody badań obejmują:

• badanie wizualne,

• prześwietlanie, RT

• metoda ultradźwiękowa, UT

• metoda penetracyjno-proszkowa

Rodzaje spoin:

- spoiny czołowe - łączenia stykowe blach, prętów, rur itp. przy spawaniu czołowym jest wymagana odpowiednio przygotowana krawędź elementów.

- spoiny pachwinowe - stosuje się do zakładkowego i niezakładkowego łączenia blach, łączenia części ustawionych pod kątem itp.

- spoiny brzeżne - łączenie cienkich blach. Powstaje przez stopienie odwiniętych krawędzi blach bez użycia dodatkowego metalu.

- spoiny otworowe i punktowe - wykonuje się przeważnie w celu wzmocnienia spoin pachwinowych przy łączeniu szerokich elementów.

- krawędziowe,

- nośne(mocne ) - duże obciążenia,

- szczelne - szczelność,

- złączne (sczepne) elementy konstrukcyjne (rurociągi)

Liczne odmiany spoin redukują się logicznie do symboli podstawowych, a symbole złożone składają się z symboli podstawowych. Do uzupełniania danych służą symbole dodatkowe i uzupełniające.

1. Budowa spoiny:

• spoina - struktura spoiny ma budowę krystaliczną materiału lanego(zbliżony do staliwa). Struktura ta nie jest zbyt korzystna, dlatego można stosować obróbkę (młotkowanie). W obszarze spoiny występuje nierównomierny rozkład temperatur, co powoduje nierównomierne odkształcenia i naprężenia własne (poważne wady połączeń spawanych)

• lico spoiny

• strefa wpływów cieplnych

• linia wtopienia

• grań

• próg

Spoiny w zależności od roli i przeznaczenia, jakie spełniają w połączeniu dzielimy na:

a) nośne;

b) pomocnicze:

• spoiny szczepne - służą do wstępnego ustalenia części;

• spoiny napawane - wypełniające zużyte powierzchnie;

• spoiny uszczelniające - wymaga się nieprzepuszczalności cieczy i gazów.

2. Obliczenia wytrzymałości spoin:

Spoinę pachwinową - sprawdza się na warunek naprężeń niebezpiecznych. W przypadku spoin sprawdza się warunki na:

• naprężenia normalne

Q - obciążenie, F - wskaźnik przekroju (wskaźnik momentu)

• naprężenia styczne

P - siła, k_st' - obciążenie statyczne (napięcie dopuszczalne dla spoiny)

s - współ. zależny od rodzaju obciążenia:

0.8 - rozciąganie;

1 - ściskanie;

0.9 - zginanie;

0.65 - ścinanie;

s₀ - współ. jakości spoiny: 1 - spoina przebadana; 0.5 - bez badania;

• naprężenia dopuszczalne ze względu na rozciąganie

R_e - granica plastyczności, X_e - współ. bezpieczeństwa (1.6 - w układach bez

obciążenia sprężysto - plastycznego)

Literatura
PN-EN 22553:1997. Rysunek techniczny. Połączenia spawane, zgrzewane i lutowane. Umowne przedstawianie na rysunkach.
PN-77/M-69000. Spawalnictwo. Spawanie metali. Nazwy i określenia. DIN EN 29692. Schwei§nahtvorbereitung f.r Stahl (Przygotowanie spoiny spawanej dla stali). DIN 18800-7. Stahlbauten. Herstellung, Eignungsnachweis zum Schwei§en (Konstrukcje stalowe. Wykonanie, sprawdzanie przydatności do spawania).

---