August Strindberg

Panna Julia, Ojciec

August Strindberg

• w przedmowie zarys koncepcji naturalizmu

• stawiał sobie zadanie dydaktyczne

• dotąd sztuka pełniła niewłaściwą rolę

• interesuje go prawda

• pokazuje człowieka bez charakteru, tendencji, nie ma typu człowieka (np. skąpiec)

• stara się pokazać różnorodność

• jego człowiek jest dynamiczny, rozwija się

• pokazuje różne motywy postępowania

„Panna Julia”

• wstęp:

• Biblia pauperum - słowa zastępują obrazki; tekst przeznaczony również dla ludzi niewykształconych, którzy zrozumieją obraz, a słowo nie.

• Nie ma podziału na akty, aby nie było przerw w teatrze (powodują one oderwanie się od akcji)

• Chór wieśniaków - przerywnik wkomponowany w sztukę, zamiast opuszczenia kurtyny

• Co mówi o Julii?

• charakter nowoczesny

• pół-kobieta

• nienawidzi mężczyzn

• motywy działania:

• noc świętojańska

• wyjazd ojca

• porzucenie narzeczonego

• wychowanie

• menstruacja

• wrodzone instynkty matki

• kwiaty

• podniecenie

• mrok

• taniec

• podział czynników:

• czynniki zewnętrzne (nie ma na nie wpływu)

• geny

• wychowanie

• środowisko

• czynniki wewnętrzne (zależne od niej)

• wpływ matki

• nienawiść do mężczyzn

• nie chciała mieć dzieci, nie chciała córki

• emancypacja

• kobieta nie może zostać niewolnikiem męża - Julia tak traktowała narzeczonego (jedna strona musi być zniewolona)

• matka ukryła przed mężem fakt posiadania majątku

• zdegenerowany mózg Julii

• wykonywanie czynności męskich przez kobiety

• narzeczony

• Julia demonstrowała swoją siłę

• poniżany przez Julię

• Julia dominowała, traktowała go jak psa, tresowała go

• Julia a Jean

• klęska Julii

• ona weszła w rolę mężczyzny i zdobywa go, każe całować buty

• Julia:

• cechy arystokratyczne

• wyższa klasa

• dążenie do upadku

• pojednanie się ze służbą (pije piwo, tańczy ze służącym)

• Jean:

• dąży w górę (sen o drzewie)

• nienaganne maniery

• znał francuski

• chodził do teatru

• podglądał Julię w dzieciństwie

• ogród porównuje do raju

• podważa podział społeczny

• różnica między Julią a Jeanem

• Julia może tylko upaść, nie może dać mu pochodzenia szlacheckiego

• On może ją wynieść na wyżyny, kupić hotel i tytuł hrabiego w obcym kraju (Rumunia)

• Hipnotyzacja Jeana, okultyzm

• Julia została zhańbiona i nie mogła się z tym pogodzić

• Zaburzenie relacji: mogą się przestać pilnować, ktoś złapie ich na gorącym uczynku

• Julia boi się reakcji ojca

• Zachwianie poczucia rzeczywistości, nie przewiduje konsekwencji, chce zabrać w podróż czyżyka

• Dlaczego odchodzi Krystyna?

• To, że Julia piła z Jeanem piwo poniża ją w jej oczach

• Nie szanuje już państwa

• Różne okoliczności popychają Julię do upadku i samobójstwa

• Dlaczego Julia przegrała z Jeanem?

• Naruszyła naturalną kolej rzeczy

• Uwiodła go - zachowała się jak mężczyzna, on by się nie ośmielił

Strindberg a Ibsen, „Ojciec” a „Upiory”

• Strindberg

• ojciec chce zrealizować swoje koncepcje wychowania córki, uznano go za szaleńca

• chłodny intelektualizm, dystans do świata

• Ibsen

• stawia w stan oskarżenia mężczyznę, ale nie jest tak bardzo krytyczny

• prawda umożliwia działanie rozsądne, prowadzi ostatecznie do dobra

• Dyskusja o roli kobiety, mężczyzny, rzeczywistości, opinii publicznej i dwoistości natury ludzkiej

---