August Strindberg „Ojciec” 1887

Akt I, 9 scen
Rozmowa między pastorem a Rotmistrzem na temat Nojda i jego hulaszczego trybu życia(Nojg jest kawalerzystą).
Rozmowa między Nojdem, Rotmistrzem i Pastorem. Ci ostatni wypytują Nojda o ciąże Emmy i czy to on będzie ojcem dziecka. Chłopak się nie wypiera ale winą chce też obarczyć Ludwika, który też do niej zachodził.
Pastor nadal z Rotmistrzem rozmawiają o Emmie i stwierdzają, że?wina leży po stronie dziewczyny. Później rozmowa schodzi na inny temat a mianowicie kobiet w domu rotmistrza., które chcą wychowywać jego dziecko, każda na swój sposób(żaden nie pasuje rotmistrzowi). Postanawia, że córka (Laura) zostanie nauczycielką(ponieważ edukacja nie będzie trwała długo a w przyszłości zapewni swoim dzieciom dobre wykształcenie). Szwagrowie się żegnają. Pastor wraca do domu.
Rotmistrz rozmawia z Laurą(żona). Ta przedstawia mu bieżące rachunki, mówi że dzierżawca nie płaci, rozmawiają także o przyszłości Laury, która została przez rotmistrza już ustalona, oraz o Nojdzie i jego ojcostwie. Rotmistrz wyciąga pieniądze na rachunki ze sekretarzyku, po czym Laura wychodzi.
Laura rozmawia z przybyłym lekarzem. Wmawia mu, że Rotmistrz jest?chory umysłowo(prosi by tam rozmowa została między nimi).
Doktor rozmawia z rotmistrzem. Stara się wybadać czy z nim wszystko w porządku. Rotmistrz woła Margaret (nianie), która przygotowała właśnie pokój dla doktora.
Rozmowa rotmistrza(Adolfa) z Margaret, która od jego dzieciństwa przebywa w tym domu. Stara się wymusić na rotmistrzu porozumienie między małżonkami w sprawie córki.
Berta(córka rotmistrza) rozmawia z ojcem. Uciekła od babci, która ją sadzała z piórem i kartką i kazała pisać różne rzeczy, które ponoć dyktują duchy. Przy okazji dowiaduje się rotmistrz, że staruszka wygaduje na niego głupoty. Rozmawiają też o przyszłości córki.
Rozmowa pomiędzy Laurą a Adolfem. Rozmawiają o przyszłym losie córki. Matka się nie godzi by jechała do miasta , ojciec ostro stoi przy swoim stanowisku. Laura mówi, że nie jest wcale powiedziane, że on musi być ojcem dziecka. Niania woła na kolację. Rotmistrz opuszcza całe towarzystwo.

Akt II 5 scen
Rozmowa lekarza z Laurą. Ta nadal obstaje przy tym, że rotmistrz jest chory umysłowo, choć wg lekarza nic na to nie wskazuje. Wydaje mu się, że żona chce rotmistrza ubezwłasnowolnić. Rozchodzą się czekając aż Adolf wróci do domu.I
Rozmowa niani z Bertą. Wyszywa ona dla ojca robótki. Pyta nianie o stan zdrowia ojca. Niania utrzymuje ją w przekonaniu, że ojciec jest chory. Berta wychodzi.
Rotmistrz wraca i wchodzi do pokoju niani. Rozmawia z nią o ojcostwie, wypytuje kto był ojcem jej dziecka. Przeglądają razem album rodzinny.
Rozmowa miedzy doktorem a Adolfem o ojcostwie i jego różnych aspektach. Potem Adolf prawi o kobietach, do jakiego stopnia stają się niewdzięczne. Doktor stara się znaleźć w nim ?chorobę?, którą Laura widzi u męża, proponuje by Adolf wszystko mu wyjawił, doktor wychodzi, pod drzwiami wszystko podsłuchiwała Laura.
Rozmowa Laury z Rotmistrzem. Dowiaduje się on o korespondencjach, które wysyłał a które Laura niszczyła i nie dochodziły do adresatów. Wie jakie plan knuje Laura wobec niego. Grozi, że jeśli nie dowoła swoich pogłosek o jakowej chorobie, popełni samobójstwo przez co zostaną bez środków do życia. Nadal się toczy dyskurs czy Berta to jego dziecko (Laura nadal go zwodzi), że niekoniecznie tak musi być. Adolf mówi Laurze o rozmowie, która słyszał kiedyś gdy był poważnie chory jak rozmawiała z adwokatem, który jej tłumaczył, że gdyby Adolf zmarł to ona nie będzie po nim dziedziczyć majątku, bo nie mają dzieci, po czym?9 miesięcy później przyszła na świat córka. Przypuszcza, że już wtedy uknuty był spisek na niego. Kobieta na wszystko przysięga, że Berta to jego dziecko. Adolfowi przypominają się obrazy z przeszłości, gdy był żołnierzem, jak ciężko pracował na rodzinę. Zaczyna płakać a żona go pociesza. Prosi by jeszcze jutro poopowiadał jej historie, które go męczą bo dziś już jest późno. Ostatecznie walka między małżonkami nie zostaje zaniechana. Laura mówi o kurateli, która niby rotmistrz(Adolf) podpisał, gdzie zrzeka się praw nad dzieckiem gdyż jest chory psychicznie. Wpada w gniew i rzuca w kierunku żony lampę, Laura wychodzi. Przed odejściem rzekła, że nie jest już potrzebny rodzinie.

Akt III, 8 scen

Drzwi w pokoju zostały zabarykadowane, a naboje z broni opróżnione. Nojd przynosi list od pułkownika, który Laura czyta i na niego opisuje. Nojg wychodzi, Laura prosi by jej matka o niczym nie wiedziała.
Rozmowa Pastora z Laurą na temat ?obłąkania? Adolfa. Laura mówi, że doktor spieszy już w kaftanem. Pastor jednak też węszy spisek Laury przeciwko Adolfowi( będzie mogła spokojnie córkę wychowywać) dostrzega zło, do którego kobieta może się posunąć.
Pastor, Doktor, Niania rozmawiają o obłąkanym. Doktor chce by ktoś założył ?choremu? kaftan. Nikt się jednak na to nie godzi. Koniecznie chcą Adolfa umieścić w szpitalu psychiatrycznym, bo z niego nie wyjdzie.
Proszą Nojda by pomógł założyć kaftan Adolfowi, gdyż on zrobi wszystko co mu każe rotmistrz. Ten oferuje się tylko do pomocy, osobiście tego nie zrobi(nie założy kaftana).
Wpada do pokoju pastor z doktorem i rozmawiają z rotmistrzem. Ten cytuje fragmenty z Iliady, Biblii, na temat ojcostwa. Podważa to czy ich dzieci są na pewno ich dziećmi. Oskarżają go, że jest wariatem, jednak nie chcą się dowiedzieć jak to się stało. Rotmistrz czuje jakby była go połówka a ta druga połówka czerpie z niego soki i on usycha. Doktor z pastorem odchodzą na bok. Wchodzi Berta.
Berta rozmawia z ojcem. Mówi, że przez to co uczynił względem mamy nie jest godzien być jej ojcem. Adolf wpada w furię, że córka też jest przeciwko niemu, chce do niej strzelać lecz nie ma nabojów w broni. Niania każe mu siąść na krześle i odprężyć się, po czym zakłada mu kaftan blokując mu ręce. Adolf jest załamany, że i niania jest przeciwko niemu. Woła Nojda by go uwolnił ten jednak tego nie czyni.
Rotmistrz rozmawia z Laurą. Mówi o przeklętym rodzie kobiet. Wszystkie kobiety były mu wrogie w życiu min. własna matka, która go zbyt wcześnie od piersi odstawiła. Potem wspomina młodzieńczy związek z Laurą. Prosi by ubrali go w mundur. Złorzeczy nadal na żonę. Nie chce widzieć swojej córki, mówi, że to wyłącznie córka żony. Rotmistrz mówi do żony by ta go uśpiła.
Doktor stwierdza atak serca a Adolfa, wątpi by już się obudził. Rozmowa toczy się o tym, że Adolf przed samą śmiercią modlił się do Boga. ?Jeżeli to prawda, Bóg mu wszystko przebaczy?- stwierdza doktor. Do pokoju wbiega Berta. Wypowiadane na końcu słowo amen oznaczać może śmierć Rotmistrza.

A. Strindberg

dramaturg i powieściopisarz szwedzki, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli naturalizmu w dramacie eur.; bogate, obfitujące w dramatyczne okresy życie osobiste (urazy dzieciństwa i młodości, nieudane małżeństwa, konflikty z otoczeniem i niechętną mu krytyką) stały się świadomie wykorzystywanym tworzywem dzieł literackich; sięgał po tematykę historyczną (Hermiona, Mistrz Olof, Wygnaniec, Eryk XIV, Królowa Krystyna), jednak służy mu ona z reguły do analizowania ludzkiej osobowości i skomplikowanych problemów moralnych; sławę przyniosły S. dramaty naturalistyczne, spośród których najczęściej grywane to Ojciec i Panna Julia; ich bohaterowie są poddani sprzecznym siłom, których źródło znajduje się w erotycznych fascynacjach i kompleksach, a także w przyzwyczajeniu do stabilnych układów motywowanych tradycją; inny typ reprezentuje sławny Taniec śmierci, w którym najpełniej dochodzi do głosu charakterystyczny dla S. motyw walki płci: jego gł. tematem stała się degradacja osobowości mężczyzny pod wpływem kobiety-demona; w okresach głębokich depresji, którym towarzyszyły myśli samobójcze, ujawniał się u S. osobliwy kompleks, nazywany "kompleksem Inferna" (przejmujący zapis takich stanów pozostawił w obszernym cyklu zróżnicowanych tematycznie esejów i szkiców autobiograficznych Niebieskie książki, a szczególnie w części zatytułowanej Inferno, gdzie pojawia się m.in. postać S. Przybyszewskiego - człowieka, który chce zamordować pisarza); w zakresie estetyki zbliżał się już to do Ibsena, już to do E.A. Poe (wierzył, że duch zmarłego w roku jego urodzenia pisarza wcielił się w niego). 1907 zał. w Sztokholmie własny teatr - "Intima Teatern"; dla tej sceny powstały dramaty kameralne: Burza, Sonata widm, Pelikan. Ponadto autor prozy autobiograficznej (Czerwony pokój, Syn służącej, Mowa obronna szaleńca, Gotyckie pokoje, Czarne chorągwie); publicystyki, zawierającej ostrą krytykę społeczeństwa szwedzkiego i typowych dla niego stosunków międzyludzkich (Mowy do narodu szwedzkiego, Państwo ludowe, Kurier carski), a także z eseistyki poświęconej zagadnieniom religijnym.

---