SCENARIUSZ Z OKAZJI DNIA PTAKÓW
CELE GŁÓWNE
ZAPOZNANIE DZIECI Z RÓŻNYMI GATUNKAMI PTAKÓW
UWRAŻLIWIANIE DZIECI NA PIĘKNO I ZNACZENIE PTAKÓW W PRZYRODZIE
WZBOGACENIE WIADOMOŚCI NA TEMAT PTAKÓW I ICH GNIAZD
PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA
DZIECKO ZNA I POTRAFI WYMIENIĆ KILKA GATUNKÓW PTAKÓW
ROZUMIE ZNACZENIE PTAKÓW W EKOSYSTEMIE
INTERESUJE SIĘ PRZYRODĄ
ROZWIJA WYOBRAŹNIĘ I KREATYWNOŚĆ PODCZAS WYKONYWANIA PRACY PLASTYCZNEJ
ZNA SPOSOBY OCHRONY I POMOCY PTAKOM
METODY I FORMY PRACY
POGADANKA, POKAZ PLANSZ I ALBUMÓW, BURZA MÓZGÓW
PRACA INSYWIDUALNA I ZBIOROWA
POMOCE
WIERSZ J. TUWIMA „PTASIE RADIO”
ALBUMY I PLANSZE ZE ZDJĘCIAMI PTAKÓW
NAGRANIA ODGŁOSÓW PTAKÓW
BIBUŁA KOLOROWA, PAPIER KOLOROWY, BRYSTOL, NOŻYCZKI, KLEJ, KREDKI
PRZEBIEG ZAJĘĆ
BURZA MÓZGÓW - CZY PTAKI SĄ POTRZEBNE?
POGADANKA - ZNACZENIE PTAKÓW W PRZYRODZIE
.
Stanowią niezastąpiony element łańcucha pokarmowego są zarówno pokarmem dla większych zwierząt, czasem także innych ptaków .Gatunki ptaków owadożernych np. sikory, szpak,
drozdy, jaskółki, pełnią ważne funkcje regulujące w ekosystemie zjadając ogromne ilości owadów
w różnych ich stadiach rozwoju, (jaja, larwy, poczwarki oraz owady dorosłe). Przez to są także naszymi sprzymierzeńcami w walce z różnymi szkodnikami. Warto sobie uświadomić, że dzienna porcja pokarmu sikory bogatki to minimum 18g, czyli w przybliżeniu tyle ile waży dany osobnik! Obliczono, że jedna rodzina bogatek złożona z 11 ptaków (2 dorosłe i 9
młodych) zjada w ciągu roku 75 kg owadów.
2. Rozsiewają nasiona roślin
. Zjawisko to nazywa się ornitochorią i jest skutecznym sposobem rozprzestrzeniania się roślin, czasami nawet na duże odległości. Ptak odżywiający się owocami odbywa zwykle dłuższe przeloty. Oczywiście, aby roślina mogła liczyć na taki transport swoich nasion, musi ptakom zaoferować coś atrakcyjnego, dlatego też produkuje mniej lub bardziej pożywne owoce w najlepiej
spostrzeganych przez ptaki kolorach, czyli czerwonym i czarnym. Dlatego najbardziej atrakcyjne są
owoce zawierające dużo cukru, np. czereśnie, maliny lub te, które długo utrzymują się na roślinie, nieraz przez całą zimę, np. głóg, jarzębina, śliwa tarnina. Wśród naszych krajowych gatunków ptaków największymi zjadaczami nasion i owoców są drozdowate, przylatująca do nas na zimę jemiołuszka oraz krzyżodziób świerkowy. Niektóre ptaki takie jak sójka, która chowa w ziemi dębowe żołędzie, rozsiewają nasiona, ułatwiając od razu ich kiełkowanie. Czasami ptaki są tylko biernymi roznosicielami nasion, np. kaczki, które roznoszą na nogach z błotem i wodą nasiona roślin wodnych.
3. Uczestniczą w zapylaniu
.
Około 2000 gatunków ptaków uczestniczy w zapylaniu kwiatów (ornitogamii), zwykle podczas odżywiania się nektarem. Rośliny i ptaki zapylające je często tworzą symbiozy.
W niektórych wypadkach do zapylenia pewnych gatunków roślin niezbędny jest udział określonego gatunku ptaków. Rośliny zapylane przez ptaki wykazują szereg przystosowań. Ptaki są wzrokowcami, aby je zwabić rośliny wytwarzają duże i barwne kwiaty. Kwiaty te nie maja zapachu (u ptaków zmysł węchu jest słabo rozwinięty), ale wytwarzają dużo nektaru, co stanowi swoistą nagrodę dla „zapylacza”. Rola ptaków jako
zapylaczy jest nieoceniona zwłaszcza w Australii, gdzie większość roślin zapylana jest właśnie przez te zwierzęta. Rośliny zapylane przez ptaki występują zwłaszcza w krajach tropikalnych. Do roślin tych należą np. bananowiec, szałwia jaskrawa, banksja, fuksja, niektóre gatunki storczykowatych. Ptaki zapylające kwiaty to min.: kolibry, cukrzyki, nektarniki, szlarniki, lory, miodojady.
4. Pełnią funkcje sanitarne
- niektóre gatunki ptaków zjadając padlinę (czyli mięso martwych zwierząt) nie tylko oczyszczają środowisko z potencjalnego zagrożenia chorobami, ale są przede wszystkim niezbędnym ogniwem łańcucha pokarmowego. Umożliwiają tym samym obieg materii w przyrodzie. Najbardziej znani padlinożercy to sępy, ale i w naszej przyrodzie znajdziemy ptaki spełniające te bardzo waŜne funkcje. Należą do nich chociażby kruk, orzeł bielik, myszołów czy mewy.
5. Są istotnymi wskaźnikami kondycji ekosystemu.
Wyniki obserwacji ornitologicznych wykorzystuje się obecnie np. do określenia zmian w środowisku wskutek działalności człowieka. Ptaki są bardzo wdzięcznymi obiektami badań, gdyż szybko reagują na zmiany lub zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Wskutek niszczenia siedlisk (miejsc życia) liczebność poszczególnych gatunków maleje. Badania nad ptakami
pozwalają określić stopień zniszczenia środowiska. Przykładem mogą być zatrucia ptaków środkami chemicznymi stosowanymi w nawozach lub masowe ginięcie ptaków wodnych wskutek zanieczyszczenia wód produktami ropopochodnymi.
6. . Stanowią natchnienie dla poetów i malarzy.
Ptaki znalazły swoje miejsce w kulturze. Mają znaczenie czysto emocjonalne, krzepiące w naszej kulturze I ludzie od dawna pisali piękne wiersze, książki i pieśni opiewające niesamowite piękno ptaków, ich wspaniały śpiew i tak upragnioną przez człowieka zdolność lotu, będącego symbolem wolności.
7. . Pełnią funkcje użytkowe z punktu widzenia człowieka są naszym pokarmem (ptaki hodowlane).
Gatunki takie jak gęsi, kury, indyki, kaczki, perliczki, czy bażanty hodowane są od lat ze względu na mięso i jaja cennym źródłem białka. Kiedyś istotną rolę spełniało ptasie pierze, które dziś wykorzystuje się w mniejszym stopniu do produkcji kołder, poduszek, śpiworów. Mimo tego, w porównaniu ze sztucznymi surowcami, naturalne pierze pozostaje jednym z najbardziej cenionych i najcieplejszych.
CZYTANIE WIERSZA JULIANA TUWIMA „PTASIE RADIO”
Halo! halo!
Tutaj ptasie radio w brzozowym gaju,
Nadajemy audycję z ptasiego kraju.
Proszę, niech każdy nastawi aparat,
Bo sfrunęły się ptaszki
dla odbycia narad:
Po pierwsze - w sprawie
Co świtem piszczy w trawie?
Po drugie - gdzie się
Ukrywa echo w lesie?
Po trzecie - kto się
Ma pierwszy kąpać w rosie?
Po czwarte - jak
Poznać, kto ptak,
A kto nie ptak?
A po piąte przez dziesiąte
Będą ćwierkać, świstać, kwilić,
Pitpilitać i pimpilić
Ptaszki następujące:
Słowik, wróbel, kos, jaskółka,
Kogut, dzięcioł, gil, kukułka,
Szczygieł, sowa, kruk, czubatka,
Drozd, sikorka i dzierlatka,
Kaczka, gąska, jemiołuszka,
Dudek, trznadel, pośmieciuszka,
Wilga, zięba, bocian, szpak
Oraz każdy inny ptak.
Pierwszy - słowik
Zaczął tak:
"Halo! O, halo lo lo lo lo!
Tu tu tu tu tu tu tu
Radio, radijo, dijo, ijo, ijo
Tijo, trijo, tru lu lu lu lu
Pio pio pijo lo lo lo lo lo
Plo plo plo plo plo halo!"
Na to wróbel zaterlikał:
"Cóż to znowu za muzyka?
Muszę zajrzeć do słownika,
By zrozumieć śpiew słowika.
Ćwir ćwir świrk!
Świr świr ćwirk!
Tu nie teatr
Ani cyrk!
Patrzcie go! Nastroszył piórka!
I wydziera się jak kurka!
Dość tych arii, dość tych liryk!
Ćwir ćwir czyrik,
Czyr czyr ćwirk!
I tak zaczął ćwirzyć, ćwikać,
Ćwierkać, czyrkać, czykczyrikać,
Że aż kogut na patyku
Zapiał gniewnie: "Kukuryku!"
Jak usłyszy to kukułka,
Wrzaśnie: "A to co za spółka?
Kuku-ryku? Kuku-ryku?
Nie pozwalam rozbójniku!
Bierz, co chcesz, bo ja nie skąpię,
Ale kuku nie ustąpię.
Ryku - choć do jutra skrzecz!
Ale kuku - moja rzecz!"
Zakukała: kuku! kuku!
Na to dzięcioł: stuku! puku!
Czajka woła: czyjaś ty, czyjaś?
Byłaś gdzie? Piłaś co? Piłaś, to wyłaź!
Przepióreczka: chodź tu! pójdź tu!
Masz co? daj mi! rzuć tu! rzuć tu!
I od razu wszystkie ptaki
W szczebiot, w świergot, w zgiełk - o taki:
"Daj tu! Rzuć tu! Co masz? Wiórek?
Piórko? Ziarnko? Korek? Sznurek?
Pójdź tu, rzuć tu! Ja ćwierć i ty ćwierć!
Lepię gniazdko, przylep to, przytwierdź!
Widzisz go! Nie dam ci! Moje! Czyje?
Gniazdko ci wiję, wiję, wiję!
Nie dasz mi? Takiś ty? Wstydź się, wstydź się!"
I wszystkie ptaki zaczęły bić się.
Przyfrunęła ptasia milicja
I tak się skończyła ta leśna audycja
WYMIENIANIE ZAPAMIĘTANYCH GATUNKÓW PTAKÓW I OGLĄDANIE ICH FOTOGRAFII NA PLASZY I W ALBUMACH
SŁUCHANIE ODGŁOSÓW WYDAWANYCH PRZEZ RÓŻNE PTAKI
ZABAWA RUCHOWA „PTASZKI WRACAJA DO GNIAZDA” Na podłodze leżą rozłożone hula hopy, obręcze lub szarfy. Dzieci swobodnie biegają po sali. Na hasło „ptaszki wracają do gniazda” dzieci muszą wskoczyć do obręczy - gniazdka.
PRACA PLASTYCZNA „MÓJ RAJSKI PTAK”. - na kolorowej, cienkiej bibule, dzieci odrysowują swoje dłonie i je wycinają. Naklejają je na kartkę kolorowego papieru razem z wyciętym kolorowym tułowiem ptaka. Całość ozdabiają dorysowując oczy, przyklejając dziób lub prawdziwe piórka
opracowała
mgr Magdalena Urbańska
Przedszkole Niepubliczne
KRASNOLUDKI
w Warszawie