Tematyka wykładów
1.Sprawozdanie finansowe jako źródło informacji. Ogólne zasady oraz tryb sporządzania sprawozdania finansowego.
2.Bilans oraz kategorie cen stosowanych do wyceny
wycena aktywów trwałych oraz obrotowych,
odpisy aktualizujące wartość aktywów,
wycena kapitałów własnych,
zobowiązania i rezerwy na zobowiązania.
3.Rachunek zysków i strat
4.Pozostałe elementy SF
wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia - zakres ujawniania informacji,
zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym,
rachunek przepływów pieniężnych,
sprawozdanie z działalności - obowiązek i zasady sporządzania.
5.Zasady i tryb badania, zatwierdzania oraz publikowania sprawozdania finansowego.
Sposób zaliczenia przedmiotu:
zaliczenie pisemne:
ćwiczenia - min 50% punktów
wykłady - - min 50% punktów
do zaliczenia wykładów przystępują wyłącznie osoby, które zaliczyły ćwiczenia
Literatura:
1. Ustawa z dnia 29 września 1994r. o rachunkowości (tekst jedn.)
Rozdział 4:Wycena aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego
Rozdział 5: Sprawozdania finansowe jednostki
Rozdział 7: Badanie, składanie do właściwego rejestru sądowego, udostępnianie i ogłaszanie sprawozdań finansowych
2. Olchowicz I., Tłaczała A.: Sprawozdawczość finansowa według krajowych i międzynarodowych standardów. Difin, Warszawa.
3. Olchowicz I., Tłaczała A.: Rachunkowość finansowa w przykładach według ustawy o rachunkowości i MSR. Wydanie II
4.Świderska K., Więcław W.: Sprawozdanie finansowe według polskich i międzynarodowych standardów rachunkowości. Difin, Warszawa
SF
uor !
BILANS ORAZ KATEGORIE CEN STOSOWANYCH DO WYCENY
Bilans to zestawienie aktywów (zasobów majątkowych) oraz pasywów (źródeł pochodzenia aktywów) jednostki gospodarczej za dany okres sprawozdawczy na moment bilansowy.
Kategorie cen (Art. 28. ust. 2, 2a, 3, 4, 4a, 5, 6, 8, 8a):
1)Cena nabycia
2)Koszt wytworzenia
3)Cena sprzedaży netto
4)Wartość godziwa
5)Skorygowana cena nabycia
AKTYWA (Art. 3 ust.1 pkt. 12)
kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości,
powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń,
które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych.
RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE
Zgodnie z układem bilansu obejmują:
A.II.1.Środki trwałe |
A.II.2.Środki trwałe w budowie |
A.III.3.Zaliczki na środki trwałe |
Środki trwałe |
|
Księgi rachunkowe (pierwsze ujęcie) |
Środki trwałe wprowadza się do ksiąg rachunkowych wg wartości początkowej, którą stanowi: - w przypadku odpłatnego nabycia - cena nabycia - wytworzenia we własnym zakresie: koszt wytworzenia
-nabycia w formie darowizny - wartość rynkowa z dnia nabycia, chyba -wniesienia w formie aportu za udziały (akcje) - wartość ustalona przez wnoszącego nie wyższa od wartości rynkowej |
Wycena na dzień bilansowy |
Wg. wartości początkowej skorygowanej o zwiększenia (ulepszenie, aktualizacja wartości) i zmniejszenia (odpisy amortyzacyjne i z tytułu trwałej utraty wartości) |
Ulepszenie środków trwałych
Ulepszenie polega na przebudowie, rozbudowie, adaptacji, modernizacji lub rekonstrukcji w wyniku czego następuje wzrost jego wartość użytkowej w stosunku wartości z dnia przyjęcia środka trwałego do używania.
Wzrost ten mierzony jest okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych przy pomocy ulepszonego środka trwałego, kosztami eksploatacji.
W myśl UoR , jak i ustaw o podatku dochodowym o ulepszeniu mówimy wówczas, gdy spełnione
są jednocześnie następujące warunki:
1)środek trwały został poddany rozbudowie, w tym doposażeniu w części składowe lub peryferyjne, przebudowie, rekonstrukcji lub modernizacji; ustawy o podatku dochodowym mówią jeszcze o adaptacji
2)wartość użytkowa obiektu po rozbudowie, przebudowie, modernizacji itp. jest wymiernie znacznie wyższa
od posiadanej w momencie oddania go do używania
3)koszty ulepszenia poniesione na dany środek trwały w skali roku są wyższe niż 3500 zł, niższe za rok koszty można uznać za koszty remontu
Przykłady ulepszeń:
docieplenie budynku, przystosowanie lokalu mieszkalnego do działalności gospodarczej, dobudowa szybu windy lub kanałów powietrznych, wykonanie nowego węzła sanitarnego, zainstalowanie rolet antywłamaniowych.
Roboty, a także wymiana całych elementów, które nie powodują wzrostu wartości użytkowej środka trwałego, w porównaniu do posiadanej przez niego w momencie oddania go do używania oraz nie zmieniają jego charakteru i funkcji, lecz służą:
- utrzymaniu stanu pierwotnego - stanowią konserwację
- przywróceniu obiektowi jego poprzedniego stanu technicznego i użytkowego straconego na skutek eksploatacji - stanowią remont (wymiana okien drewnianych na plastikowe, kaloryferów żeliwnych na aluminiowe
Wydatki związane z ulepszeniem zwiększają wartość początkową środków trwałych i są zaliczane do kosztów przez odpisy amortyzacyjne.
Wydatki poniesione w związku z remontem, bez względu na ich wysokość zalicza się w całości do kosztów uzyskania przychodów.
Aktualizacja wyceny
Starsze środki trwałe, głównie nieruchomości, wprowadzone do ksiąg przed 1.01.1995 r były objęte aktualizacją ich wyceny.
W jednostkach objętych UoR, nie może nastąpić indywidualne urealnienie cen środków trwałych, mimo następującego wzrostu cen, aż do czasu zarządzenia aktualizacji.
Tryb i termin aktualizacji wyceny określa w drodze rozporządzenia minister właściwy ds. finansów publicznych, jeżeli wskaźnik wzrostu cen nakładów inwestycyjnych w okresie trzech kwartałów w roku poprzedzającym rok podatkowy w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego przekroczy 10%.
Aktualizacja wyceny polega na podwyższeniu wartości początkowej środka trwałego oraz wartości dotychczasowego umorzenia przy zastosowaniu określonego współczynnika.
Powstałą na skutek aktualizacji wycenę różnicę wartości netto środków trwałych, odnosi się na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny i nie może ona być przeznaczona do podziału.
Kapitał z aktualizacji wyceny:
jest korygowany o odpisy tytułu trwałej utraty wartości dokonane od środków trwałych, których wycena została zaktualizowana na podstawie odrębnych przepisów; ewentualna nadwyżka odpisu z tytułu trwałej utraty wartości jest zaliczana do pozostałych kosztów operacyjnych
jest przeznaczony na powiększenie kapitału zapasowego, w przypadku gdy przeszacowane środki trwałe zostaną zlikwidowane lub zbyte
Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości
Trwała utrata wartości zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów
nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych wcześniej korzyści ekonomicznych.
Przesłanki wskazujące na ryzyko utraty wartości:
utrata przydatności na skutek zmiany technologii produkcji, przeznaczenia do likwidacji, wycofania z użytkowania lub innych przyczyn
Oznacza to, że w odniesieniu do takiego składnika aktywów nastąpiła utrata wartości i jego wartość musi zostać skorygowana w dół.
Zgodnie z Art 28.7. UoR odpisy aktualizacyjne powinny doprowadzić wartość składnika aktywów do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku - do ustalonej w inny sposób wartości godziwej.
KSR nr 4 podaje, iż w celu ustalenia czy nastąpiła utrata wartości należy ustalić tzw. wartość odzyskiwalną, czyli wartość przyszłych korzyści ekonomicznych, które są wyższą z dwóch wartości: użytkowej lub handlowej
wartość handlowa - cena sprzedaży netto lub wartość godziwa
wartość użytkowa - kwota szacunkowych (prognozowanych) przepływów pieniężnych netto, których uzyskania jednostka może oczekiwać dzięki użytkowaniu składnika aktywów i jego zbyciu po zakończeniu użytkowania.
Procedura ustalania utraty wartości:
1) ustalenie, czy wystąpiły przesłanki wskazujące na utratę wartości rzeczowych aktywów trwałych
2) ustalenie wartości księgowej składnika aktywów trwałych
3) ustalenie wartości możliwej do odzyskania dzięki sprzedaży lub dalszemu opłacalnemu użytkowaniu środka trwałego
4) jeżeli wartość księgowa jest niższa od ustalonej wartości odzyskiwalnej to figurująca w księgach wartość pozostaje bez zmian. Jeżeli jest istotnie wyższa szacujemy odpis aktualizujący.
Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości środka trwałego, dokonuje się - w ciężar „pozostałych kosztów operacyjnych”(Art.32.4)
Sprzedaż środka trwałego |
wykazywane są w obszarze pozostałej działalności operacyjnej sprzedaż wykazywana jest „per saldo” jako zysk lub strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych Pozostałe przychody operacyjne I.Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych lub Pozostałe koszty operacyjne I.Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych |
Darowizna środków na zakup środka trwałego lub też samego środka trw. |
Otrzymanie w drodze darowizny środków na zakup środka trwałego lub też samego środka trwałego ujmowane jest jako „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” (art. 41.1.2).
Zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przychodów kwoty zwiększają stopniowo pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych. |
Prezentacja rzeczowych aktywów trwałych w SF
1)Wprowadzenie do SF:
należy opisać przyjęte zasady (politykę) rachunkowości, w tym metody wyceny rzeczowych aktywów trwałych (także amortyzacji), w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru.
2)Bilans: pozycja A.II.
3) Informacja dodatkowa:
należy zamieścić szczegółowy zakres zmian wartości grup rodzajowych środków trwałych, zawierający stan tych aktywów na początek roku, zwiększenia i zmniejszenia z tytułu: aktualizacji wartości, przemieszczenia wewnętrznego oraz stan końcowy, a dla aktywów amortyzowanych - podobne przedstawienie stanów i tytułów zmian dotychczasowej amortyzacji lub umorzenia.
4)RZiS:
Pozostałe przychody operacyjne
I.Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych
lub
Pozostałe koszty operacyjne
I.Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych
II.Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych
ZAPASY
Zapasy - rzeczowe aktywa obrotowe, składniki aktywów mające postać fizyczną, przeznaczone do zbycia lub zużycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności, jeżeli trwa on dłużej niż 12 miesięcy [art. 3.1.18a].
Należą do nich:
Materiały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby jednostki (materiały podstawowe, paliwa, części zamienne, materiały w drodze),
Wytworzone lub przetworzone przez jednostkę produkty gotowe (wyroby i usługi) zdatne do sprzedaży lub w toku produkcji,
Półprodukty
towary nabyte celem odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym
Zapasy |
|
Księgi rachunkowe |
MATERIAŁY i TOWARY wprowadza się do ksiąg rachunkowych wg. cen nabycia
Inne możliwości wynikające z UoR(Art.34.1):
Jeżeli zapasy ewidencjonuje się wg. cen rzeczywistych, należy w polityce rachunkowości dokonać wyboru jednej z metod wyceny rozchodu: LIFO, FIFO, ceny przeciętnej lub szczegółowej identyfikacji (art. 34.4 uor)
Ewidencja produktów i półproduktów może być prowadzona według:
Ewidencja produkcji w toku może być prowadzona:
|
Wycena na dzień bilansowy |
Rzeczowe składniki aktywów obrotowych wycenia się według cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy [art.28.1.6], co może wymagać dokonania odpisów aktualizujących.
Za cenę (wartość) sprzedaży netto składnika aktywów [art.28.5] przyjmuje się możliwą do uzyskania na dzień bilansowy cenę jego sprzedaży,
Zasady dokonywania odpisów aktualizujących wartość zapasów muszą być określone przez każdą jednostkę w ramach przyjętej przez nią polityki rachunkowości.
Art.34.5. Odpisy aktualizujące wartość rzeczowych składników aktywów obrotowych zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych.
W sytuacji, gdy ustała przyczyna, dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość aktywów ustawa [art. 35 c] nakazuje przywrócenie wartości zapasu sprzed momentu dokonania odpisów aktualizujących. |
Wycena zapasów
Wycena zapasów, dla których istnieją ceny rynkowe, przebiega w dwóch etapach:
1 etap - wycena zapasów materiałów i towarów pochodzących z zakupu po cenach nabycia lub po cenach zakupu, a zapasów produktów wytworzonych przez jednostkę - po koszcie wytworzenia
2 etap - ocena czy tak wycenione zapasy nie kryją w sobie strat, gdyż ceny nabycia (zakupu) czy koszt wytworzenia są wyższe od cen sprzedaży netto możliwych do uzyskania za nie w momencie sprzedaży
3 etap - oszacowanie wysokości odpisu (różnica pomiędzy ceną sprzedaży netto a niższą ceną nabycia (zakupu) lub kosztem wytworzenia).
Należy pamiętać, że:
cena sprzedaży netto stanowi górną granicę wyceny
różnica pomiędzy wyższą ceną nabycia (zakupu) lub kosztem wytworzenia a ceną sprzedaży netto podlega odpisaniu na pozostałe koszty operacyjne (Art.34.5)
ocenie w etapie drugim - zgodnie z zasadą istotności - poddawane są przede wszystkim te grupy zapasów, które mają znaczący udział w sumie aktywów, obrocie i wyniku jednostki
Zastosowanie do wyceny zapasów ceny sprzedaży netto zamiast nabycia (zakupu), kosztu wytworzenia jest szczególnie uzasadnione gdy:
1)składniki zapasów utraciły swoją wartość użytkową na skutek uszkodzenia, pogorszenia jakości, upływu terminu ważności - następuje wówczas bezwzględnie konieczność zastosowania do ich wyceny ceny sprzedaży netto.
W krańcowych przypadkach zapas ma wartość złomową lub nie przedstawia żadnej wartości. Należy go wówczas zutylizować lub zniszczyć.
2) jednostka posiada zapasy materiałów przekraczające jej potrzeby, czyli dla niej nieprzydatne - wycenia się je po cenach możliwych do uzyskania za nie. Z reguły są to ceny niższe od cen liczonych przez dostawców takich dóbr.
3) zmalała wartość handlowa zapasów towarów lub wyrobów np. na skutek zmian upodobań klientów - wymagany odpis aktualizujący, wycena według cen sprzedaży netto.
Metody ustalania odpisów aktualizujących wartość zapasów:
Odpis ogólny - dokonywany na podstawie szacunków utraty wartości poszczególnych grup zapasów, z uwzględnieniem przeznaczenia, stopnia zbywalności, okresu rotacji i struktury zapasów
Odpisy indywidualne - dokonywane osobno dla każdej pozycji magazynowej, dla której cena sprzedaży netto jest niższa od rzeczywistych cen nabycia/kosztów wytworzenia
Prezentacja rzeczowych aktywów trwałych w SF
1)Wprowadzenie do SF:
Należy opisać przyjęte zasady ewidencji i wyceny zapasów w zakresie, w jakim uor pozostawia jednostce prawo wyboru.
2)Bilans: pozycja B.I.
1. Materiały
2. Półprodukty i produkty w toku
3. Produkty gotowe
4. Towary
5. Zaliczki na dostawy
3) Informacja dodatkowa:
Należy wskazać:
Zmiany w zasadach wyceny zapasów w stosunku do roku poprzedzającego, jeżeli wywierają one istotny wpływ na sytuację majątkową, finansową i wynik finansowy jednostki, ich przyczyny i wpływ na wysokość wyniku finansowego
Wysokość odpisów aktualizujących wartość zapasów
Stan na początek roku |
|
Wykorzystanie |
|
Rozwiązanie |
|
Utworzenie |
|
Stan na koniec roku |
|
4)RZiS:
Pozostałe koszty operacyjne
II. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych
NALEŻNOŚCI
Należności to roszczenia w stosunku do dłużników z tytułu przekazanych dóbr, świadczenia usług, udzielonych pożyczek i innych zdarzeń.
Wśród należności zakwalifikowanych do aktywów krótkoterminowych należy wymienić:
Należności tzw. klasyczne, handlowe, obejmujące należności z tytułu dostaw i usług niezależnie od terminu ich spłaty.
Należności z tytułu rozliczeń publicznoprawnych.
Pozostałe należności.
Należności skierowane na drogę sądową.
Do należności długoterminowych zalicza się przede wszystkim:
Należności z tytułu sprzedaży długoterminowych aktywów finansowych,
Należności powstałe w wyniku zawartych umów o ugodzie lub układzie,
Należności z tytułu sprzedaży środków trwałych, jeżeli termin zapłaty jest dłuższy niż 12 miesięcy od dnia bilansowego,
Należności z tytułu umów leasingu
Należności z tytułu wpłaconej kaucji za wynajem lokali, których rozliczenie będzie miało miejsce po 12 miesiącach od dnia bilansowego.
Należności |
|
Księgi rachunkowe |
Na dzień powstania ujmuje się w wartości nominalnej (art.28.11.2), czyli w kwocie wynikającej z dokonanej sprzedaży z uwzględnieniem podatku VAT |
Wycena na dzień bilansowy |
Należności na dzień bilansowy wycenia się w kwocie wymaganej zapłaty, czyli wraz z naliczonymi odsetkami, jednak z zachowaniem zasady ostrożności, czyli po uwzględnieniu odpisów aktualizujących. |
Naliczanie odsetek
Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (art.481 &1 Kodeksu cywilnego).
Jednostka może przekazać dłużnikowi notę odsetkową, w której określi wartość odsetek naliczonych od przeterminowanej należności. Na jej podstawie kwotę naliczonych odsetek zalicza się do przychodów zapisem:
Wn konto :Rozrachunki z odbiorcami” |
Ma :Przychody finansowe” |
Wysokość odsetek oraz warunki ich naliczania powinna wynikać z umowy z kontrahentem. Jeśli w umowie nie przyjęto konkretnych ustaleń co do wysokości naliczanych odsetek, ich wysokość przyjmuje się równą odsetkom ustawowym.
Odsetki stają się wymagalne, gdy wierzyciel skorzysta z przysługującego mu prawa obciążenia dłużnika ustawowymi odsetkami za zwłokę w spłacie należności.
W przypadku dostaw towarów i usług odsetki przysługują:
Z tytułu udzielenia kredytu kupieckiego (odsetki za opóźnienie), co następuje wtedy gdy termin zapłaty jest dłuższy niż 30 dni; są one należne za okres liczony od 31. dnia po wykonaniu dostawy lub usługi do dnia zapłaty, ale nie dłużej niż do dnia wymagalności zapłaty; wysokość odsetek:
ustawowe odsetki za opóźnienie - należą się, jeśli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona. Ich wysokość reguluje rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie określenia wysokości odsetek ustawowych (obecnie, od 23 grudnia 2014 r wynoszą 8%)
umowne odsetki za opóźnienie - występują, gdy strony w umowie ustalają wysokość odsetek według przyjętej przez nich skali, tj. w skali roku, miesiąca bądź dnia. Z przepisów Kodeksu cywilnego wynika, że gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy (por. art. 481 § 2 K.c.). Górny próg możliwych do przyjęcia odsetek umownych wyznaczają odsetki maksymalne, które wynoszą czterokrotność wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (obecnie, od 5 marca 2015 wynosi 2,5%)
Z tytułu zwłoki w zapłacie; liczy się je od dnia wymagalności określonego w umowie lub na Fa, a jeżeli to nie nastąpiło - od 31.dnia po wykonaniu dostawy i doręczenia Fa; jeżeli nie ustalono w umowie wyższej wysokości odsetek, nalicza się je w wysokości odsetek podatkowych określonej w art.56 Ordynacja podatkowa.
2013 |
10 stycznia |
5,50 |
|
7 lutego |
5,25 |
|
7 marca |
4,75 |
|
9 maja |
4,50 |
|
6 czerwca |
4,25 |
|
4 lipca |
4,00 |
2014 |
9 października |
3,00 |
2015 |
5 marca |
2,50 |
§ 1. Stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200 % podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2 %, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8 %.
Wysokość odsetek z innych tytułów określają postanowienia umowy lub przepisy Kc, nie mogą one jednak być wyższe niż czterokrotność odsetek od kredytu lombardowego NBP.
Wzór na obliczanie odsetek:
Odsetki za zwłokę =
Gdzie:
N - |
Kwota zaległej należności |
i - |
Oprocentowanie roczne |
t - |
Liczba dni, dla których obliczane są odsetki |
Należności wątpliwe
To należności, których termin zapłaty już minął i/lub występuje duże prawdopodobieństwo ich nieściągalności.
Jednostka ustala ich wartość wynikającą z ksiąg rachunkowych i ustala dla nich odpis aktualizujący ich wartość.
Odpisy aktualizujące należności powinny być wykonane w przypadku [art. 35b ust.1 pkt 1-5] :
1.dłużników postawionych w stan likwidacji lub upadłości - do wysokości należności nieobjętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem, zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym
2.dłużników w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości jeżeli majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego - w pełnej wysokości należności
3. dłużników kwestionujących należność oraz zalegających z zapłatą, jeżeli spłata należności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna- do wysokości niepokrytej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności
4. należności podwyższających należność główną (wcześniej aktualizowaną) - w wysokości tych kwot
5. należności przeterminowanych o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności - w wysokości wiarygodnie oszacowanego odpisu
Odpis aktualizujący należności może być ustalany:
W sposób indywidualny. Podejście polega na przeanalizowaniu każdej należności osobno i ocenie sytuacji dłużnika na potrzeby ustalenia wysokości odpisu (należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub upadłości).
W sposób grupowy. Sposób stosowany jest w jednostkach, w których ze względu na specyfikę działalności, występują należności, których indywidualne przeanalizowanie jest niemożliwe np. w przypadku sprzedaży dóbr długotrwałego użytku na raty bez żyrantów, sprzedaży wysyłkowej, w zakładach energetycznych, wodociągowych, telekomunikacyjnych.
Sposób ujęcia odpisów:
Odpisy aktualizujące zalicza się odpowiednio do (art.35b.2):
pozostałych kosztów operacyjnych - gdy należność powstała z tytułu wykonania usługi lub dostarczenia towaru
kosztów finansowych - gdy należność powstała w wyniku sprzedaży posiadanych udziałów innej spółki z o.o.
Korekty odpisów aktualizujących wartość należności zwiększają odpowiednio pozostałe przychody operacyjne lub przychody finansowe. Odsetki od należności zwiększają przychody finansowe.
Należności stracone
Należności utracone wobec ich przedawnienia, umorzenia lub nieściągalności nie mogą być uznane za aktywa, gdyż nie przyniosą jednostce w przyszłości żadnych korzyści.
Dlatego należności, które utraciły wartość (co stwierdzono najpóźniej w toku corocznej inwentaryzacji poprzedzającej zamknięcie ksiąg rachunkowych) wymagają odpisania, a więc wyłączenia z aktywów.
Spisanie należności odbywa się poprzez zmniejszenie stanu należności od dłużnika o kwotę uznaną za straconą w ciężar:
odpisów aktualizujących należności, jeżeli uprzednio dokonano takich odpisów
lub w pozostałych przypadkach: w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych, kosztów finansowych, w zależności od charakteru odpisywanej należności (art. 35 b, ust. 2-4 uor).
Niekiedy zdarza się, że należność uznana za umorzoną, przedawnioną lub nieściągalną oraz spisana zostaje odzyskana w części lub pełnej wysokości. Oznacza to, że spisaną należność należy przywrócić do ewidencji.
1. Należności nieściągalne - ich uregulowanie nie nastąpi z powodu udokumentowanego braku możliwości wyegzekwowania należności w sposób opłacalny
Stanowią one koszty uzyskania przychodów jeżeli:
a)Uprzednio stanowiły przychody należne
b)Niemożność ich wyegzekwowania została odpowiednio udokumentowana
postanowienie o nieściągalności wydane przez komornika,
postanowienie sądu o oddaleniu wniosku o ogłoszeniu lub o umorzeniu postępowania upadłościowego, ukończeniu postępowania upadłościowego,
sporządzony przez podatnika protokół stwierdzający że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne byłyby równe lub wyższe od kwoty należności
2. Przedawnione - ich uregulowanie nie nastąpi z powodu upływu przewidzianego prawem czasu dochodzenia wierzytelności, co zwalnia dłużnika z obowiązku ich zapłaty.
Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia.
Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć.
Roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy przedawniają się z upływem lat dwóch. (art.554 KC)
Bieg przedawnienia przerywają:
Każda czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpatrywania spraw lub egzekwowania roszczeń, podjęta przez wierzyciela w celu dochodzenia, ustalenia, zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia
Uznanie roszczenia przez dłużnika lub upoważnione do działania w jego imieniu osoby na podstawie dwustronnej ugody lub jednostronnego oświadczenia, m.in. mającego postać potwierdzenia salda. Potwierdzenie salda w imieniu jednostki przez osobę nieupoważnioną do składania w jej imieniu oświadczeń woli lub niepodpisane nie przerywa biegu przedawnienia.
Przedawnienie traktuje się jako przejaw braku dbałości o środki firmy - przedawnione należności nie stanowią kosztów uzyskania przychodów
3. Umorzone
Należności mogą być umorzone:
1) w trybie przewidzianym w art. 508 Kodeksu Cywilnego „Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje”
2) w wyniku postanowień zawartego układu w ramach postępowania upadłościowego lub naprawczego
Prezentacja należności w SF
1)Wprowadzenie do SF:
Należy opisać przyjęte zasady wyceny należności.
2) Prezentacja w bilansie
A.III. Należności długoterminowe
B.II. Należności krótkoterminowe
1.Neleżności od jednostek powiązanych
2.Należności od pozostałych jednostek
3)Prezentacja w informacji dodatkowej
Informacja dodatkowa powinna zamieścić omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości , w tym metod wyceny należności.
Należy umieścić dane o odpisach aktualizujących należności:
Stan na początek roku: |
|
Zwiększenia |
|
Wykorzystanie (odpisy od należności uznanych za nieściągalne) |
|
Rozwiązanie (uznanie odpisów za zbędne) |
|
Stan na koniec roku |
|
Sprawozdawczość finansowa
dr Anna Wasilewska
Sprawozdawczość finansowa
dr Anna Wasilewska