Słowniki języka polskiego w dobie nowopolskiej:
1. Słownik języka polskiego (1807-1814, Warszawa) - Samuel Bogumił Linde. 6 tomów. 60 tys haseł. Pierwszy słownik oparty niemal wyłącznie na materiale z drukowanych tekstów literackich, publicystycznych naukowych (źródła to ok. 800 druków od poł. XVI do pocz. XIX w.). Pierwszy słownik historyczny. Doskonale obrazuje stan polszczyzny początku XIX w.
Układ alfabetyczno-gniazdowy (jedno hasło podstawowe i wokół niego hasła od niego pochodzące). Jest informacja gramatyczna dotycząca odmiany. Odpowiedniki obce. Objaśnienie hasła + liczne przykłady jego użycia.
Cytaty opatrzone opisem bibliograficznym (imię, nazwisko autora, tytuł dzieła, numer strony).
W latach 1856-1860 we Lwowie wyszedł drugi nakład (Ossolińscy).
2. Słownik wileński (1861, Wilno) - zbiorowe dzieło literatów i uczonych wileńskich. Ok. 110 tys. haseł. Słownik podręczny, dla przeciętnego użytkownika. Podstawą był słownik Lindego. Uwzględniono też kolejne słowniki, które wydano po Lindem i nowe dzieła literackie, by uzupełnić słownictwo. Szczególną uwagę poświecono językowi ludowemu i potocznemu.
Są nowe zapożyczenia, wyrazy potoczne, regionalizmy kresowe i terminologia naukowa i techniczna. Nie ma podanych źródeł i obszernej informacji filologicznej. Rozbudowany system kwalifikatorów.
3. Słownik warszawski (1900-1927, Warszawa) - Jan Karłowicz, Adam Antoni Kryński, Władysław Niedźwiedzki. 8 tomów. 270 tys. haseł. Typ tezaurusa (całe słownictwo języka narodowego). Podstawa - słownik Lindego i Słownik wileński. Uzupełnienie o nowe słowa: wyrazy z zabytków średniowiecza i nowe piśmiennictwo.
Jest słownictwo gwarowe i żargonowe (z kwalifikatorami). Też dużo wyrazów możliwych, ale nieudokumentowanych.
Niedopracowane źródła (np. tylko skrót nazwiska autora przy cytatach, bez tytułu i strony). Nieco mało przykładów.
4. dwa słowniki podręczne - Słownik ilustrowany języka polskiego Michała Arcta z 1916 r. (brak przytoczeń, 70 tys. słów + ilustracje), Nowy słownik języka polskiego Tadeusza Lehra-Spławińskiego (część do N, wydawany od 1938 r., słownictwo literackie i potoczne, informacje o wyrazie: gramatyczne, chronologiczne, etymologiczne, odcienie znaczeniowe, synonimy).