Żółtaczka
Żółtaczka jest to zółtawe przebarwienie na skórze i błonach śluzowych spowodowane przez zwiększony poziom bilirubiny we krwi. Kolor skóry różni się w zależności od poziomu bilirubiny.
Żółtaczkę powodują m.in:
przeszkoda w kanale żółci, często ze wzgledu na guz,
wirusowe zapalenie wątroby,
marskośc wątroby,
niedostateczny przepływ krwi do watroby,
malaria
wrodzone wady wpływające na produkcję bilirubiny.
Wyróżniamy nastepujące odmiany żółtaczki:
Żółtaczką typu A (wirusowe zapalenie watroby typu A) można zarazić sie przez spożywanie zanieczyszczonej żywności lub wody. Przekazywana jest przez kontakt z fekaliami lub krwią zainfekowanej osoby. Najbardziej prawdopodobnym sposobem na zarażenie się jest przygotowywanie jedzenia niemytymi ręki po wyjściu z toalety.
Choroba ujawnia sie ok 2 do 7 tygodni po zakażeniu . Żółtaczka typu A jest najmniej groźna postacią choroby.
Przeważnie przebiega łagodnie. Jeżeli jednak żółtaczką zostanie zarażona osoba która ma problemy z wątrobą, żółtaczka typu A może spowodować niewydolność organu.
Profilaktycznie przeciw żółtaczce typu A stosuje się szczepienia ochronne; szczepienia są szczególnie zalecane dla osób podróżujących po świecie. Niemniej, najważniejszym sposobem zapobiegania rozpowszechnianiu się tego typu żółtaczki jest higiena.
Wirusa można wykryć za pomocą testu ELISA lub innych metod, wykorzystujących swoiste względem wirusa przeciwciała. Dodatkowo można wykorzystać testy na stężenie bilirubiny oraz transaminaz (ich wyższe stężenie świadczy o chorobach wątroby).
Żółtaczkę typu B wywołuje wirus HBV, nazywany tak od skrótu angielskiej nazwy Hepatitis B Virus. Zakażenie wirusem HBV może być następstwem zabiegów medycznych, naruszających ciągłość tkanek, takich jak iniekcje, dializy, gastroskopie, zabiegi stomatologiczne.
Do zakażenia dochodzi też podczas zabiegów niemedycznych, na przykład przekłuwania uszu, wykonywania tatuażu, manicure, w salonie fryzjerskim. Wirus HBV przenosi się również poprzez kontakt seksualny z zakażonym partnerem, a także z zakażonej matki na dziecko w czasie ciąży, porodu i w okresie okołoporodowym. Udowodniono, że jedyną skuteczną i długotrwałą metodą ochrony przed WZW typu B są szczepienia ochronne. Zazwyczaj stosuje się 3 dawki szczepionki w różnych schematach, najczęściej 0-1-6 miesięcy.
Wirus WZW typu B jest szczególnie oporny na zwykłe procedury dezynfekcyjne, m.in. nie ulega zniszczeniu nawet pod wpływem wielogodzinnego gotowania; dlatego o ile to tylko możliwe należy stosować sprzęt jednorazowy, a sterylizację przedmiotów wielorazowego użytku przeprowadzać w autoklawie. Szczegółowe przepisy dotyczące zapobiegania zakażeniom szpitalnym, w tym HBV, posiadają wszystkie placówki służby zdrowia i są one zobowiązane do rygorystycznego przestrzegania ich. Obowiązkowym badaniom mającym na celu wykrycie osób zakażonych HBV podlegają dawcy krwi, tkanek i narządów oraz kobiety w ciąży. Należy unikać stosowania narkotyków dożylnych.
Żółtaczkę typu C wywołuje wirus HCV. Do zakażenia HCV dochodzi przez uszkodzoną skórę lub śluzówki sprzętem medycznym (np. gastroskop) i nie medycznym (np. do tatuażu). Grupą szczególnego zagrożenia są narkomani, gdyż na drodze wstrzykiwania narkotyków drogą dożylną często dochodzi do zakażenia.
Drogą zakażenia są także kontakty płciowe. Istnieje również ryzyko infekcji wirusem w gabinecie kosmetycznym np. manicure. Obecnie nie ma zagrożenia zarażenia się żółtaczką typu C z powodu transfuzji krwi. Jednak było to możliwe przed 1992 rokiem, ponieważ w tym okresie dawcy krwi nie byli badani na obecność wirusa C.
2