Przesunięcie wartości pH powyżej 7,40 świadczy o zaburzeniu równowagi kwasowo-zasadowej i przesunięciu odczynu krwi w kierunku zasadowym (alkaloza, zasadowica) wskutek wzrostu stężenia jonów zasadowych lub spadku stężenia jonów kwaśnych.
Ze względu na mechanizm powstawania zasadowicy wyróżniamy dwa jej rodzaje: metaboliczną i oddechową.
Pierwsza powstaje w wyniku nadmiernej utraty jonów wodorowych (podczas wymiotów, odsysania soku żołądkowego), hiopokaliemii (spowodowanej wymiotami, biegunką, przetokami, nadmiernym wydzielaniem aldosteronu, bardzo nasiloną diurezą czy stosowaniem leków alkalizujących).
Alkaloza oddechowa występuje stosunkowo rzadko, gdyż u jej podłoża leży nadmierna eliminacja dwutlenku węgla z krwi przez płuca. Następuje podczas hiperwentylacji, spowodowanej np.: atakiem histerii, wysoką gorączką, śpiączką wątrobową, zatruciem salicylanami. Objawiać się może omdleniami, mroczkami przed oczyma, napadami tężyczki, zaburzeniami czucia.
Przesunięcie wartości pH poniżej 7,35 świadczy o zaburzeniu równowagi kwasowo-zasadowej i przesunięciu odczynu w kierunku kwaśnym (acydoza, kwasica) wskutek spadku stężenia jonów zasadowych lub wzrostu stężenia jonów kwaśnych. Im wartość liczbowa pH jest niższa, tym bardziej kwaśny jest odczyn krwi.
Wyróżniamy dwa typy kwasicy ze względu na mechanizm powstawania: oddechową (nagromadzenie dwutlenku węgla we krwi np.: w niewydolności oddechowej i krążeniowej) i metaboliczną (nagromadzenie kwaśnych metabolitów np.: w cukrzycy, mocznicy, stanach głodowych).
Istnieje równocześnie podział kwasicy na: niewyrównaną, częściowo wyrównaną i niewyrównaną - oznaczający stan zaawansowania kompensacji odpowiednio nerkowej (dla kwasicy oddechowej) i płucnej (dla metabolicznej).
Gazometria
normy:
pH: |
7,350 - 7,450 |
pCO2: |
35,0 - 45,0 mmHg |
pO2: |
80,0 - 100,0 mmHg |
HCO3 act: |
21,0 - 27,0 mmol/l |
ctCO2: |
22,0 - 28,0 mmol/l |
BE: |
-2,3 - +2,3 mmol/l |