PLAN - PRACY

do przeprowadzenia egzaminu z terenoznawstwa

ZAGADNIENIA: Określanie odległości prostymi sposobami. Określenie azymutu magnetycznego. Wyznaczenie w terenie kierunku na podstawie podanego azymutu.

CZAS: regulowany zmianą grup egzaminacyjnych

MIEJSCE: pas taktyczny

ZABEZPIECZENIE MATERIAŁOWO - TECHNICZNE:

-lornetka

-linijka milimetrowa

- busola

PRZEBIEG SZKOLENIA

Lp.	Czynności instruktora	Czynności szkolonych	Czas
1	Pomiar na oko Odległość na oko określa się wg stopnia widoczności przedmiotów terenowych, bądź przez porównanie z utrwalonymi w pamięci wzrokowej typowymi odległościami w terenie np. 100,200,500m. Małe przedmioty wydłużają odległość (kamienie, krzaki, drzewa) a więc wydają się dalsze niż w tej samej odległości przedmioty duże (las, osiedle, góra). Przedmioty o konturach w kolorze jasnym wydają się bliższymi niż przedmioty w kolorze ciemnym, jeśli znajdują się na ciemnym tle. Teren równinny pozornie skraca odległość. Doliny, wąwozy i jary pozornie ją zmniejszają. Przedmioty terenowe obserwowane od podnóża wzniesienia do wierzchołka wydają się bliższe niż obserwowane z góry. RODZAJE PRZEDMIOTÓW I CELÓW ODLEGŁOŚĆ W METRACH ( w przybliżeniu ) Pojedyncze domy Odosobnione drzewa Mniejsze drzewa , krzaki , osoby Sylwetka człowieka , słupy telefoniczne , kontury drzew i ich pnie, okna domów Widoczny ogólny zarys człowieka ( ruch rąk i nóg ) , duże konary drzew Widoczne konary drzew , zapory drutowe Kolory , sylwetki ludzi , odróżnia się w ogólnych zarysach nakrycia głowy , ubiór ; na drzewach widoczne małe gałązki , widoczne okiennice w domach , odróżnia się broń ( rkm , kbk ) Odróżnia się owal twarzy i kolorowe odcienie ubioru , rozróżnia się rodzaje drzew Odróżnia się zarysy twarzy , szczegóły ubioru i uzbrojenia ; na drzewach liście , drut kolczasty Widoczne części twarzy: oczy , nos , usta ; na drzewach kształt liści ; kora pni 5000 3000 1000 - 2000 900 - 1000 700 - 800 500 - 600 300 - 400 250 - 300 150 - 200 70 - 100 Pomiar krokami Mierząc odległości krokami należy znać długość swego kroku w metrach. Długość własnego kroku wylicza się maszerując wzdłuż uprzednio zmierzonego odcinka i odliczając ilość par kroków. Pomiaru tego dokonujemy co najmniej dwukrotnie na odległości 200-300m. Mierząc odległość krokami mierzy się podwójne kroki (przeważnie na lewą nogę).Każdą setkę podwójnych kroków należy sobie zaznaczyć np. kreskami na kawałku papieru. Na ogół odległość podwójnego kroku przyjmuje się w przybliżeniu równą 1,6m. Dokładność pomiaru waha się od 2 do5% w stosunku do przebytej odległości. Pomiar wg prędkości rozchodzenia się światła i dźwięku Sposób ten stosuje się najczęściej podczas określania do strzelających środków ogniowych. Wiadomo że prędkość rozchodzenia się dźwięku w powietrzu wynosi około 330m/s, czyli 1km na 3 sekundy, a prędkość światła jest tak duża (300 000km/s), że obserwując strzelające działo lub czołg, spostrzega się błysk w momencie wystrzału. Jeżeli więc policzy się liczbę sekund, które upłyną od ujrzenia błysku do chwili usłyszenia wystrzału, to łatwo można określić odległość do strzelającego środka ogniowego wg wzoru: L=t*330m Gdzie: L - określona odległość od strzelającego środka ogniowego t - liczba sek. Od chwili ujrzenia błysku 330 - wartość stała (prędkość rozchodzenia się dźwięku w powietrzu) WZOROWY POKAZ. Przy pomocy lornetki polowej i rozmiaru przedmiotu Lornetkę nakierowuje się tak, aby jedna z kresek podziału pokrywała się z jednym skrajem obserwowanego przedmiotu. Od niej należy liczyć działki do drugiego skraju ( kąt α). Odległość (przybliżoną) oblicza się z wzoru: Pomiar za pomocą linijki milimetrowej i wielkości przedmiotów Sposób ten polega na pomiarze linijką milimetrową przedmiotów terenowych (obiektów), których szerokość, długość lub wysokość („V”) jest znana. W tym celu na linijce trzymanej w odległości 50 (60) cm („d') od oka odczytuje się liczbę milimetrów pokrywających dany przedmiot terenowy o znanym wymiarze( wysokość lub szerokość „v”). Na podstawie znanych wartości V, v, d oblicza się wartość D według wzoru: BUSOLA AK W busoli Ak podziałka na limbusie podana jest w tysięcznych. Wartość każdej działki wynosi 100 tysięcznych, co w mierze stopniowej odpowiada 6 stopniom . Działki opisane są co 500 tysięcznych, zgodnie z ruchem wskazówek zegara. W busoli AK obravca się limbus, co umożliwia nie zmieniając położenia busoli zgrywania nastawy zerowej podziałki z północnym końcem strzałki magnetycznej. Ta właściwość busoli ulatwia pomiar azymutu magnetycznego i wyznaczenie kierunkow w terenie. Ustawienie busoli w takim położeniu przy zwolnionej igle magnetycznej nazywa się orientowanie się wg busoli. Busola AK posiada pokrywkę ochronną, wewnątrz której znajduje się lustro. Podczas celowania pod takim kątem ustawia się lustro, by móc w nim widzieć igłę magnetyczną oraz pierścień z podziałką w tysięcznych. Przy celowaniu na przedmiot w terenie, pozwala to na jednoczesne sprawdzenie orientacji busoli oraz odczytanie kątów. Urządzenia celownicze (muszka i przeziernik) są nieruchome i umocowane na stałe do pudełka busoli. Zacisk igły magnetycznej działa automatycznie przy zamykaniu i otwieraniu ochronnej przykrywki busoli. Na ochronnym szkle busoli naniesiona jest biała linia (luminescencyjna), przechodząca przez środek limbusa i służąca do ułatwienia orientacji wg busoli w nocy. Jeden bok pudełka posiada naniesioną podziałkę milimetrową. Bok ten ścięty ukośnie pozwala bardziej dokładnie ustawić busolę wzdłuż linii na mapie oraz zmierzyć odległości. W celu przygotowania busoli do pracy należy przede wszystkim sprawdzić czułość igły magnetycznej. W jtym celu zwalniamy zacisk igły i ustawiamy busolę w położeniu poziomym. Po uspokojeniu się igły należy kilkakrotnie wyprowadzić ją z położenia północ południe przez zbliżenie metalowego przedmiotu jeżeli po każdym wyprowadzeniu igła szybko powraca na ten sam odczyt na podziałce oznacza to że czułość jej jest dostateczne. Jeżeli odczyty będą różne albo igła powraca do swego położenia zbyt wolno znaczy to że czułość igły jest niedostateczna. Busolę taką należy oddać do naprawy. Aby określić kierunek za pomocą busoli należy zwolnić igłę magnetyczną i zaczekać aż się uspokoi. W busoli AK północ wskaże koniec igły pokryty żółtą fosforyzującą masą. Ściśle biorąc igła magnetyczna busoli prawie nigdzie i nigdy nie wskazuje rzeczywistego kierunku północy, tzn północy geograficznej (na biegun geograficzny ziemi) lecz wskazuje tylko kierunek północy magnetycznej (na biegun magnetyczny ziemi), o ile nie ulega wpływom ubocznym zmieniającym jej właściwe położenie Ocenim i wystawiam ocenę.	Określają odległość. Wyznaczają azymut oraz kierunek na podstawie podanego azymutu. Zapoznają się z wynikami

---