KONSPEKT LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO
KLASA II LICEUM
(1 godzina lekcyjna w klasie II)
Temat: Ocena przywódców powstania listopadowego w Przygotowaniu - Kordian Juliusza Słowackiego.
Cele lekcji
Uczeń:
- zna genezę utworu - czas, okoliczności i przyczyny powstania utworu,
- zna pełne brzmienie tytułu dramatu i umie go zinterpretować (zamiar poety napisania dalszych części trylogii),
- wie z jakiego innego utworu pochodzi motto - dokonuje jego interpretacji,
- podaje przyczynę napisania dramatu (głos krytyczny Słowackiego odnośnie wybuchu, przebiegu i upadku powstania listopadowego),
- zna fakty historyczne dotyczące powstania listopadowego (czas, przyczyny, skutki),
- odwołuje się do didaskaliów rozpoczynających Przygotowanie - trafnie interpretuje scenerię tej sceny,
- charakteryzuje postacie fantastyczne (siły piekielne) pojawiające się w Przygotowaniu,
- charakteryzuje kolejne sylwetki przywódców politycznych i wojskowych (fakty biograficzne, cechy skrytykowane przez Słowackiego),
- buduje wypowiedzi w oparciu o tekst - potrafi sformułować własne wnioski płynące ze sceny Przygotowania,
- wypełnia tabelę dotyczącą oceny przywódców przez poetę,
- zapisuje notatkę w zeszycie będącą podsumowaniem lekcji.
Metody pracy
- pogadanka, podająca, problemowa, ćwiczenia redakcyjne.
Formy pracy
- indywidualna
- zbiorowa
Środki dydaktyczne
- „Romantyzm. Scenariusze lekcji języka polskiego dla klasy II liceów ogólnokształcących i techników, cz.2”, S.Włostowski.
- Tabela - Ocena przywódców powstania listopadowego w Przygotowaniu.
Tok lekcji:
1.Wprowadzenie w tematykę zajęć
- Uczniowie podają genezę utworu, interpretują tytuł oraz motto dramatu:
a. GENEZA:
- w maju 1833 roku ukazał się w Paryżu trzeci tom Poezji Juliusza Słowackiego (Słowacki przebywał wówczas na emigracji (od 1831 roku), w październiku tego samego roku poeta pisał do matki o rozpoczęciu nowego dzieła: „Piszę wielkie dzieło, napisałem już 1300 wierszy, ale to jest niczym w porównaniu do całej budowy. Cały dzień jestem roztargniony - w nocy piszę - a do 10 godziny rano śpię głęboko...”Dramat ukazał się 24 marca 1834 roku w Paryżu, bez nazwiska twórcy - dzieło było wydane anonimowo. Anonimowość nie była jednak przejawem skromności, lecz tajną grą polityczno - literacką. Rozumieć ją należało jako ukrytą polemikę ze cenionym już wówczas Mickiewiczem. W liście do matki Słowacki ujawniał: „(...) drukuję bezimiennie - będzie to równiejsza walka z Adamem.” Liryków różniły poglądy na sprawy narodowe.
b. TYTUŁ:
- pełny tytuł utworu brzmi: Kordian. Część pierwsza trylogii. Spisek koronacyjny. Miała to być więc pierwsza cześć planowanej trylogii, jednak poeta dalszych części Kordiana nigdy nie napisał. Podtytuł utworu Spisek koronacyjny - nawiązuje do autentycznych wydarzeń - planowanego w 1829 roku zamachu na Cara Mikołaja I, który koronował się wówczas na króla Polski.
c. MOTTO:
- jest to fragment z pierwszej pieśni powieści poetyckiej Lambro, z tzw. Pieśni Greka. Przytoczone wiersze wypowiada narodowy bard grecki patriota do zebranych w gospodzie rodaków, pragnąc zachęcić ich do walki z Turkami.
Czytając motto na plan pierwszy wysuwa się motyw serca. Słowo serce w języku łacińskim brzmi „cor”. Widać tu zależność imienia bohatera i tłumaczonego wyrazu (cor - Kordian). Najpewniej więc dzieje tytułowej postaci miała wyznaczać symbolika serca. Kordian miał kierować się uczuciem, miłością, jednakże ta, zarówno w przypadku afektu do kobiety, jak i poświęcenia dla ojczyzny, okazała się bezowocna, bezwartościowa.
2. Zapisanie tematu lekcji: Ocena przywódców powstania w Przygotowaniu - Kordian Juliusza Słowackiego.
3. Uczniowie przypominają fakty historyczne dotyczące powstania listopadowego (kiedy wybuchło, jaki miało przebieg, przyczyny, skutki, przywódcy powstania):
4. Budowanie wypowiedzi w oparciu o tekst
- Uczniowie formułują wnioski płynące z analizy sceny Przygotowania:
a. Odwołanie się do didaskaliów rozpoczynających Przygotowanie - Uczniowie określają scenerię, miejsce i czas wydarzeń, charakteryzują pojawiające się postacie fantastyczne - siły piekielne,
b. Uczniowie na podstawie fragmentów Przygotowania dokonują charakterystyki przywódców powstania oraz wymieniają ich cechy skrytykowane przez poetę (zapisanie wniosków w tabeli):
- nauczyciel wyjaśnia skąd poeta zaczerpnął pomysł wydobywania z kotłów wizerunków polityków (pomysł „wydobywania” z diabelskiego kotła wizerunków polityków - wodzów narodu zaczerpnął Słowacki z Makbeta Williama Szekspira. Tam również, w akcie IV, scenie pierwszej, czarownice gromadzą się wokół dymiącego naczynia i wrzucając rozmaite budzące wstręt komponenty, „wyczarowują” widma, które wypowiadają wróżby dotyczące losów Makbeta).
- charakterystyka przywódców:
gen. Józef Chłopicki
książe Adam Jerzy Czartoryski
gen. Jan Skrzynecki
Julian Ursyn Niemcewicz
Joachim Lelewel
gen. Jan Krukowiecki
Sposób prezentacji przywódców:
- zacytowanie fragmentów Przygotowania przedstawiających sylwetkę przywódcy,
- cechy przywódcy skrytykowane przez poetę,
- inne wnioski wyłaniające się z interpretacji fragmentów Przygotowania.
- oprócz postaci przywódców w Przygotowaniu pojawia się ponadto korpus oficerski Wojska Polskiego. Ten także nie uchodzi krytyce wieszcza - to tłum wymuskanych rycerzy ospalców, niezdolnych do należnych działań bojowych. Posłów sejmu powstańczego nazywa poeta mówców plemieniem i zwichrzonym stadem szpaków - są niepraktycznymi teoretykami.
8. Podsumowanie lekcji: uczniowie formułują wniosek końcowy płynący z przeanalizowanych fragmentów Przygotowania (do zapisania w zeszycie).
Słowacki negatywnie ocenia przywódców powstania listopadowego. Są to w jego opinii ludzie starzy, zniedołężniali, konserwatywni, którzy nie umieją podejmować szybkich, strategicznych decyzji. Obarcza ich winą za niepowodzenie zrywu narodowego. Poeta dokonuje rozrachunku z ówczesną powstaniową rzeczywistością, wskazuje na niedojrzałość polityczną wodzów narodu, nieprzygotowanie do walki o niepodległość oraz na bezsilność społeczną. Wytyka błędy popełniane przez liderów powstania. Kwestionuje ponadto „optymistyczną” legendę o posłannictwie narodowym propagowaną w dziełach Mickiewicza.
1