CHARAKTERYSTYKA UTWORU: Juliusz Słowacki (1809-1849) napisał ten utwór przebywając w Genewie. "Kordian" został wydany pierwszy raz w Paryżu, mimo że autor był zrażony do tego miasta. "Kordiana" wydał anonimowo. Charakterystyka bohatera z aktu I: rozdarty wewnętrznie, załamany, nie umie się odnaleźć w życiu; przedstawiciel środowiska szlacheckiego, bogaty, po szkole-panicz; brak silnej woli (cecha romantyków), brak cierpliwości do realizacji planów; całkowicie przepełniony emocjami. W akcie II pt. "Wędrowiec" znajduje się w różnych miejscach. Najpierw w Londynie dowiaduje się, że tu można wszystko dostać za pieniądze. Zaczyna rozumieć, że w świecie bardziej liczy się pieniądz niż miłość. W drugiej części aktu bohater czyta "Króla Lear'a" Szekspira. I znowu konfrontuje wyidealizowany świat według poezji a teraźniejszości. W części trzeciej, we Włoszech, darzy uczuciem Wiolettę, która dowiadując się, że nie ma pieniędzy opuszcza go. Kordian uczestniczy potem w audiencji papieskiej. Bohater "poznaje się" na papieżu jako na takim, któremu nie zależy na Polsce. Przekonanie to wynika z tego, iż papież opowiadał się po stronie Rosji i cara. A więc znów Kordian mógł wywnioskować, że we współczesnym świecie bardziej liczy się władza i siła, nawet w progach Watykanu. W części ostatniej drugiego aktu na szczycie Mont Blanc rozważa czy nie rzucić się w przepaść, lecz rezygnuje z tego i stwierdza, że z takim podłym światem trzeba walczyć, a nie przed nim uciekać. W akcie III mowa jest m.in. o spotkaniu spiskowców pod kościołem Św. Jana, podczas którego dochodzi do głosowania za i przeciw zamordowaniu cara i jego rodziny. Okazuje się, że tylko Podchorąży i czterech innych spiskowców opowiada się za dokonaniem zamachu, pozostali natomiast są przeciwni rozlewowi krwi i królobójstwu. Kordian rozgoryczony ujawnia się ( wszyscy obecni mają twarze zakryte maskami ) i popada w obłąkańczą gorączkę. Postanawia on poświęcić dla dobra ojczyzny i rodaków swoje własne życie. Młodzieniec zdaje sobie sprawę, że nie ma szans ucieczki po dokonaniu zamachu, jednak godzi się z tym faktem. Jednak bohater ma też ważne zalety: patriotyzm (źródło jego działań i ambicji) zespolony z poświęceniem. Czuł się odpowiedzialny za losy narodu. Mimo, że bohater zmienił się od aktu I do ostatniego, to zawsze okazywał się osobą o bardzo emocjonalnej naturze wewnętrznej. Każda jego reakcja odbywa się na tle uczuć i emocji. I dlatego Kordian poniósł klęskę, za mało w nim było realizmu. Tak więc Kordian jest bohaterem bardzo skomplikowanym, mającym wady i zalety. Słowacki owe wady wyraźnie skrytykował.
PRZYWÓDCY POWSTANIA: „Kordian" powstał pod wpływem klęski powstania listopadowego i toczącej się na emigracji dyskusji nad jej przyczynami. Tym dramatem poeta włączył się do narodowych rozważań i zawarł odpowiedzi na trzy pytania: Dlaczego powstanie upadło? Jak w przyszłości prowadzić walkę o niepodległość? Jaka jest rola poety narodu podbitego? Na dwa pierwsze pytania autor zawarł odpowiedź w "Przygotowaniu" i w trzecim akcie. Problem zawarty w trzecim pytaniu rozważył w prologu. W "Przygotowaniu" Słowacki ocenia przywódców powstania - J. Chłopickiego, J. Skrzyneckiego, J. Krukowieckiego, polityków - A.Czartoryskiego, J. Lelewela, J. U. Niemcewicza, posłów na Sejm, korpus oficerski. W akcie III poeta wydał sąd o społeczeństwie. Akcja "Przygotowania" rozgrywa się nocą 31 grudnia 1799 roku, w chacie czarnoksiężnika Twardowskiego, w górach Karpatach. W diabelskim kotle ukazują się kolejno przywódcy powstania, są to przeważnie ludzie w podeszłym wieku, toteż cechuje ich ostrożność działania, kult szlachetczyzny, kunktatorstwo w stosunku do wroga. Żaden z nich nie nadaje się na przywódcę powstania. Gen. J. Chłopicki ma "sprzeczne z naturą nazwisko", a więc nie ma zamiaru szukać pomocy wśród chłopów, a przede wszystkim jest za stary i nieudolny w działaniu: "Stary - jakby ojciec dzieci, Nie do boju, nie do trudu." Z atramentu zaczerpniętego z kałamarza Talleyranda, który niestety blednieje rodzi się Adam Czartoryski. Jego dyplomatyczne zabiegi o uzyskanie poparcia dla powstania na Zachodzie okazały się bezowocne. Jest to jedyna postać, dla której poeta znalazł słowa uznania "mimo czary wyszedł jakiś człowiek godny". Natomiast J. Skrzynecki bezmyślnie zlekceważył plany wojenne zdolnego stratega (zarozumiałość), gen. Prądzyńskiego. Skrzynecki unikał też walki z wrogiem. Autor skrytykował również J. U. Niemcewicza, "starzec jak skowronek, zastygły pod wspomnień bryłą". Poeta zarzuca mu konserwatyzm, który jest tym bardziej zgubny, że autor "Śpiewów historycznych" cieszył się dużym autorytetem społecznym. Także J. Lelewel, przywódca emigracyjnego KNP nie znalazł uznania w oczach Słowackiego. Lelewel niezaprzeczalnie posiadał dużą wiedzę książkową, ale tracił czas na rozpamiętywanie "czy lepiej kiedy jest król? czy kiedy go nie ma?", podczas gdy Polska jako państwo niestety nie istnieje. Z zarzutem jawnej zdrady spotkał się dyktator ostatniej fazy powstania gen J. Krukowiecki. To on właśnie doprowadził do poddania Warszawy Rosjanom. Poeta kieruje doń słowa pełne oskarżycielskiej pasji: "On z krwi na wierzch wypłynie - to zdrajca". Słowacki ocenił Sejm lapidarnie jako "mówców plemię", zaś korpus oficerski jako "wymuskanych rycerzy ospalców".