lektura kl3 O krasnoludkach sierotce Marysi 2


Maria Konopnicka „O krasnoludkach i o sierotce Marysi” - lektura dla klasy 3.

Czy to bajka, czy nie bajka...

Cele - przewidywane osiągnięcia ucznia:

- pracuje z tekstem, czyta i argumentuje swoje wypowiedzi

- wyróżnia elementy świata przedstawionego w utworze (realistyczne i fantastyczne)

- ocenia postępowanie bohaterów

- nazywa uczucia i wartości

- rozumie istnienie dobra i zła.

Środki dydaktyczne: książka M. Konopnickiej „O krasnoludkach i o sierotce Marysi” (Nasza Księgarnia, Warszawa 1974), portret i notka biograficzna, fiszki prowadzące, nagranie piosenki, wizytówki, pętle, krzyżówki, bibuła, szary papier, materiały plastyczne, lista wartości, zakładki, duży arkusz z sylwetą dziewczynki, kartki z zapisanymi cechami charakteru, papierowe serduszka.

Uwaga: Przed zajęciami dzieci powinny przeczytać cztery rozdziały książki: Czy to bajka, czy nie bajka; Podziomek spotyka sierotkę Marysię; Dobre czasy; U królowej Tatry. Podczas omawiania lektury nauczyciel lub uczniowie, którzy przeczytali całą książkę, mogą dokończyć rozpoczęte wątki, przekazać je w formie „bajania”.

Aby ukierunkować i ułatwić dzieciom czytanie, nauczyciel powinien przygotować fiszkę prowadzącą, która pełni funkcję zakładki i towarzyszy czytaniu książki, a jednocześnie zwraca uwagę na ważne fragmenty, potrzebne do analizy tekstu. Przykłady:

• Jeśli przeczytasz zdanie, które ci się spodoba i warto je zapamiętać, zapisz je lub zanotuj numer strony.

• Jakie były zajęcia i zabawy dzieci na wsi w dawnych czasach?

• Czym zajmowały się krasnoludki?

• Jak toczyło się życie Marysi?

• Jakie przysłowia wystąpiły w tekście? Zapisz numery stron.

• Ten fragment spodoba się mojej babci, dziadkowi, rodzicom...

Część I - temat: Pisała dla naszej prababci

1. Gromadzenie informacji o autorce.

Zwiedzanie wystawki poświeconej twórczości Marii Konopnickiej.

Na stolikach zgromadzone utwory dostępne w szkolnej bibliotece, portrety, zdjęcia (np. fotografia dworku w Żarnowcu, ofiarowanego pisarce przez polskie społeczeństwo), notka biograficzna.

Na osi czasu można wskazać (i zapisać różnymi kolorami) obecny rok, rok urodzenia uczniów, rok urodzenia i śmierci pisarki, rok pierwszego wydania książki o krasnoludkach (1895 r.). Wspólnie z nauczycielem uczniowie obliczają, ile lat temu powstała książka. Dochodzą do wniosku, że książkę mogły już czytać ich mamy, babcie, a nawet prababcie.

2. Swobodne wypowiedzi na temat książki O krasnoludkach i o sierotce Marysi.

• Określanie tematu utworu.

• Rozmowa na temat języka utworu: Czy język (niezrozumiałe słowa) utrudniał wam zrozumienie treści? A może zaciekawił? Czy prosiliście o wyjaśnienia dorosłych?

• Kończenie zdań: Podobało mi się... Zdziwiło mnie...

3. Określenie czasu i miejsca akcji.

Czas: dawno temu, gdy na wsi panowały bieda i głód, dzieci nie chodziły do szkół, tylko pomagały w gospodarstwie.

Miejsce wydarzeń: Kryształowa Grota, Głodowa Wólka, Słowicza Dolina, dwór Tatry. Nauczyciel kieruje wypowiedziami dzieci tak, by doszły do wniosku, że świat realny miesza się z fantastycznym.

4. Zabawy i zajęcia dzieci w czasach, gdy prababcia była mała.

Korzystając z fiszek prowadzących (trudno inaczej znaleźć potrzebne informacje wśród bogactwa treści), uczniowie opowiadają o życiu dzieci w dawnych czasach: pomoc w gospodarstwie, pasienie gęsi, zbieranie chrustu na opał, zanoszenie dwojaczków z jedzeniem w pole itd. Wymieniają popularne wtedy zabawy - dzieci bawiły się w chowanego, w zajączka, w gonionego, w „zgadanego”, tańczyły, wiły wianki, śpiewały, piekły ziemniaki w ognisku, słuchały bajek.

5. Wskazanie postaci głównych i epizodycznych.

Każdy losuje wizytówkę - powinno być ich tyle, ile dzieci w klasie. Na wizytówkach są imiona postaci głównych i epizodycznych, np. kowal, gospodyni, imiona „pomniejszych” krasnoludków.

Które postacie są realistyczne, prawdopodobne, a które fantastyczne? - dzieci ustawiają się w dwóch grupach. Po sprawdzeniu i uzasadnieniu wyborów, nauczyciel otacza grupki pętlami (np. gumą do skakania). Dzieci wychodzą z kół, zostawiwszy wizytówki w środku, i przepisują do zeszytów schemat z pętli z wyrazami.

Przykładowy zapis:

Postacie realistyczne: Marysia, Skrobek, wdowa Kukulina, Wojtek, Kuba, Cygan, gospodyni, kowal, gąski, Gasio...

Postacie fantastyczne: Podziomek, Koszałek-Opałek, król Błystek, królowa Tatra, lis Sadełko, szczur Wiechetek, Półpanek, pani wiosna, świerszcz Sarabanda...

6. Opracowanie krzyżówki.

Uczniowie otrzymują krzyżówkę z wpisanymi hasłami i zapisują objaśnienia haseł, np. Błystek - król krasnoludków itp.

Kolejne hasła: Błystek, Skrobek, Marysia, gąski, Cygan, Wojtek, królowa, Kuba, Sadełko, chomik, Kukulina; hasło z wyróżnionych liter: krasnoludki.

7. Podsumowanie i uporządkowanie wiadomości - mapa pamięci.

Przykład:

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
odległe czasy, bieda na wsi Kryształowa Grota

0x08 graphic
brak szkół Głodowa Wólka

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
dwór Tatry

Słowicza Dolina

czas miejsce

akcji akcji

0x08 graphic
O krasnoludkach postaci

0x08 graphic
0x08 graphic
i o sierotce Marysi

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
fantastyczne realistyczne

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
autor

lis Sadełko Marysia

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
Maria Konopnicka królowa Tatra Skrobek

krasnoludki Kuba

autorka wierszy, Wojtek

opowiadań

utwory: główne

„Co słonko widziało” wątki

„Na jagody”

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
„Rota”

„O czym ptaszek śpiewa”

Marysia Skrobek

krasnoludki

Praca domowa: Wyszukaj najpiękniejszy, Twoim zdaniem, fragment książki i przeczytaj go głośno dziadkom lub rodzicom.

Część II - temat: Krasnoludki są na świecie

1. Losowanie wizytówek z imionami krasnoludków.

Wykonanie spiczastych c0zapek z bibuły.

2. Rozmowa kierowana na temat świata krasnali.

Jakie znacie bajki o krasnoludkach? (np. „Królewna Śnieżka”, „Z przygód krasnala Hałabały”, „Bajki z mchu i paproci”, filmy)

Jak inaczej nazywano krasnoludki? (krasnale, skrzaty, bożęta, ubożęta)

Jak wygląda krasnoludek z baśni Konopnickiej?

Czym zajmowały się krasnoludki? (przygotowywały posiłki, wymiatały kąty, kołysały dzieci, opiekowały się końmi itp.)

W jaki sposób pomogły Marysi i Skrobkowi?

Co łączy wszystkie krasnoludki? (życzliwość, serdeczność, chęć niesienia pomocy potrzebującym, pracowitość, wrażliwość, uczynność)

3. Wymyślanie melodii do strofki z baśni - zabawa muzyczna.

Czy to bajka, czy nie bajka,

Myślcie sobie, jak tam chcecie.

A ja przecież wam powiadam:

Krasnoludki są na świecie. (s. 10)

• Opracowanie kroków tańca krasnoludków - dzieci w czapkach z bibuły tańczą, śpiewając.

4. Wspólne tworzenie „Wielkiej księgi krasnoludków”.

Wykonanie ilustracji do wybranej przygody Podziomka lub Koszałka-Opałka.

• Nadanie tytułu swojej pracy.

• Wyeksponowanie prac w wybranym miejscu sali lub spięcie ich i stworzenie „Wielkiej księgi krasnoludków”.

5. Czego uczą nas Krasnoludki? - swobodne wypowiedzi uczniów.

• Głośne czytanie przez nauczyciela fragmentu rozdziału „Wyprawa Podziomka” (w sytuacji zagrożenia krasnoludki muszą wypowiedzieć słowo, które pozwoli im stać się olbrzymami; próbują nazwać rzecz wielką: góra, mądrość, siła...; stają się wielcy, gdy echo niesie słowo: miłosierdzie).

• Określanie znaczenia słowa miłosierdzie (współczucie, pomoc, dobroć).

Część III - temat: Losy sierotki Marysi

1. Wypowiedzi na temat losów Marysi i zapisywanie kolejnych zdarzeń w punktach na paskach papieru (przykładowe propozycje są przedstawione w punkcie 2.).

2. Losy Marysi - scenki dramowe.

Uczniowie obrysowują stopy na szarym papierze i wycinają. Potem na kilku zapisują teksty z pasków (tekst z każdego paska na innej „stopie”) i układają z nich ścieżkę. Dziewczynka grająca rolę Marysi (z gołymi stopami, chustką na ramionach) powoli kroczy po śladach. Gdy dochodzi do kolejnych punktów, wszyscy zastanawiają się, kto i w jaki sposób pomógł w tym momencie dziewczynce. Kolejno uczniowie podchodzą i odgrywają scenki, prowadząc krótki dialog z Marysią, np.:

- Dzieciństwo i śmierć Kukuliny - podchodzi gospodyni i proponuje Marysi pasienie gąsek w zamian za miejsce do spania i strawę.

- Pasienie gąsek - pomaga Gasio; las obiecuje opiekę - kilkoro dzieci naśladuje szum drzew.

- Rozpacz dziewczynki po stracie gąsek - rozmowa z Podziomkiem.

- Wędrówka do królowej Tatry - pomagają zboża, lasy, zwierzęta, skały; krasnal prowadzi Marysię.

- Spełnienie prośby sierotki - dialog Marysi z Tatrą.

- Przygarnięcie sieroty przez Skrobka - Gasio woła chłopa, namawiają Kuba i Wojtek.

- Pobyt w chacie Skrobka - pomoc krasnoludków w prowadzeniu gospodarstwa, rozmowy Marysi ze Skrobkiem.

- Znalezienie ziarna na siew - krasnoludki pomagają Marysi (naprowadzają).

- Radość w chacie Skrobka - Skrobek, synowie i Marysia tańczą, śmieją się.

3. Jaką dziewczynką była Marysia? - ocena bohaterki.

Uczniowie wybierają cechy spośród zapisanych na przygotowanych przez nauczyciela kartkach (np.: czuła, religijna, wierna, uparta, cierpliwa, wytrwała, serdeczna, pracowita, skromna), przypinają kartki na papierowej sylwecie postaci. Uzasadniają swoje wybory, odwołując się do lektury, np.: Marysia była wrażliwą dziewczynką, bo postanowiła pochować zagryzionego chomika itp.

Jakie uczucia budzi w nas los Marysi? - dzieci zapisują swoje odpowiedzi na papierowych serduszkach i przyklejają je obok postaci na tablicy (np.: żałość, litość, smutek, ból, współczucie, radość).

Czy we współczesnym świecie są dziewczynki lub chłopcy osieroceni, tak jak Marysia? Jakie są dziś losy tych dzieci? Czy we współczesnym świecie dola sierot jest lżejsza? - swobodna rozmowa (zainicjowanie rozmowy powinno być uzależnione od sytuacji rodzinnej dzieci w klasie).

4. Muzyczna chwila - wyszukanie w książce piosenek, które śpiewała Marysia, i nauczenie się jednej z nich (s.103-104): Chciało się Zosi jagódek, Konik siwy, długogrzywy, Niedźwiedź kudłaty, Babuleńka miała kozła rogatego, Siwe łabędzie. Nauczyciel może też odwołać się do innych dawnych piosenek, znanych w rodzinach dzieci, przekazywanych przez dziadków i rodziców.

5. Wspólne zredagowanie i zapisanie notatki o sierotce Marysi, np.:

Marysia jako kilkuletnia dziewczynka została sama na świecie. Pasła gąski i śpiewała smutne piosenki. Była bardzo wrażliwa i nie pogodziła się ze stratą stadka. Dzięki pomocy innych i własnej sile odmieniła zły los. Znalazła rodzinę i nowy dom.

6. Jakie były dalsze losy rodziny Skrobków? - opowiadanie twórcze (wypowiedź ustna lub pisemna).

Praca domowa: Zilustruj dzieje sierotki Marysi. Na kartce zapisz kolejne wydarzenia, a obok nich umieść małe rysunki.

Część IV - temat: „Bo w dobroci, w miłosierdziu największa moc się kryje”

1. Co mi dało przeczytanie baśni? - rozmowa.

• Formułowanie wniosków, np.:

Poznanie świata krasnoludków.

Wiedza o życiu ludzi w dawnej wsi.

Przekonanie, że dobroć jest bardzo ważna w życiu.

Mądrość życiowa wyrażona np. w przysłowiach.

• Przypomnienie i wyjaśnienie przysłów zapisanych podczas samodzielnej lektury wybranych rozdziałów, np.:

Żadne królestwo bez mądrości być nie może. (s. 6)

Kogo Pan Bóg stworzy, tego nie umorzy. (s. 135)

Nie ten się gnie, kogo praca gnie, tylko ten, co go lenistwo i bieda przygnie. (s. 200)

Nie będzie ten chleba jadł, kto ziemi nie zrosi potem. (s. 200)

Głód nie daje prawa do cudzego mienia. (s. 224)

2. Co jest najważniejsze w życiu? - indywidualne i zespołowe budowanie piramidy wartości.

Uczniowie mają do dyspozycji po dziesięć kartoników. Samodzielnie dokonują wyboru wartości (przykładowa lista wartości do wyboru: miłość, przyjaźń, tolerancja, zaufanie, szczerość, dobro, prawda, solidarność, odpowiedzialność, czułość, życzliwość, bezinteresowność, wrażliwość, szlachetność, współczucie, troskliwość, uczynność, przyjaźń, oddanie, wdzięczność, przywiązanie, cierpliwość, wytrwałość, piękno, uczuciowość, ufność, prostota). Dzieci zapisują nazwy wartości na paskach i układają w piramidę: od najważniejszych (jedna kartka na górze), ich zdaniem, do mniej ważnych (dwie kartki niżej, trzy na jeszcze niższym poziomie piramidy i cztery na dole). W czasie negocjacji dyskutują i uzasadniają swoje stanowisko. Wspólnie układają klasową piramidę wartości. Nauczyciel czuwa nad tym, by dobro znalazło się na najwyższej pozycji. Przytacza słowa Janiny Porazińskiej (wstęp „Najpiękniejsza książka”), że w dobroci, w miłosierdziu największa moc się kryje (s. 6).

3. Dlaczego utwór „O krasnoludkach i o sierotce Marysi” nazywamy baśnią? - próba odpowiedzi na pytanie, szukanie analogii z innymi znanymi dzieciom baśniami. Wyciągnięcie wniosków.

Baśń to utwór, w którym:

- czas i miejsce akcji są nieokreślone (nie wiemy, kiedy i gdzie żyła Marysia: dawno temu, za górami, za lasami...);

- występują postacie realne i fantastyczne (obok ludzi są krasnale, królowa Tatra);

- dzieją się cuda (ożywienie gąsek);

- przyroda bierze udział w wydarzeniach (przyroda współczuje Marysi, pomaga jej, zwierzęta zachowują się jak ludzie);

- są dobrzy i źli bohaterowie, występuje też częsty w baśniach motyw sierotki;

- dobro zawsze zwycięża (Marysia znajduje nowy dom, ciepłą rodzinę).

4. Wykonanie pamiątkowych zakładek.

Na paskach brystolu lub tektury dzieci rysują podobiznę sierotki Marysi i zapisują motto: Bo w dobroci, miłosierdziu największa moc się kryje (s. 6).

Praca domowa: Napisz kilka zdań o tym, co cię najbardziej wzruszyło w baśni „O krasnoludkach i o sierotce Marysi”.

Bogusława Arkuszyńska



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
O krasnoludkach i sierotce Marysi, Lektury Szkolne - Teksty i Streszczenia
O krasnoludkach i sierotce Marysi, krótkie streszczenia lektur
Test sprawdzający znajomość lektury O Krasnoludkach i sierotce Marysi
O krasnoludkach i sierotce Marysi (streszczenie)
O krasnoludkach i sierotce Marysi
Konopnicka O krasnoludkach i sierotce Marysi [LitNet]
O krasnoludkach i sierotce Marysi
O krasnoludkach i sierotce Marysi (streszczenie)
czerwony kapturek i sierotka marysia, DOWCIPY
lektura kl3 Akademia pana Kleksa
o krasoludkach i sierotce marysi, Filologia polska UWM, Pozytywizm
O krasnolódkach i sierodce Marysi
Maria Konopnicka O krasnalach i sierotce Marysi
lektura kl3 Akademia pana Kleksa 2
HLP - barok - opracowania lektur, 16. Stanisław Herakliusz Lubomirski, Rozmowy Artaksesa i Ewandra (

więcej podobnych podstron