szyb andrzej anna lubczyk gr a8 gwsh tir


Opis zabytku architektury

  1. Charakter zabytku

  1. Historia zabytku

Szyb Andrzej należał do kopalni Błogosławieństwo Boże (Gottessegen) jednej z najstarszych na terenie Rudy Śląskiej - Wirka. Pierwotna nazwa szybu "Andrzej" - "Aschenborn" pochodziła od nazwiska dyrektora kopalni Gottessegen - Adolfa Aschenbora. Kopalnia ta założona została w 1802 r. i należała do bytomsko - siemianowickiej linii hr Henckel von Donnersmarcków. Następnie w latach 1808 , 1824 , 1857 była sukcesywnie powiększana. W 1921 r. przeszła na własność spółki "The Henckel von Donnersmarck - Beuthen Estetes Limited".

Szyb św. Andrzeja obecnie jest swojego rodzaju symbolem Rudy Śląskiej, jej wizytówka.

  1. Wewnętrzny i zewnętrzny wystój architektoniczny

Budynek nadszybowy murowany ceglany na planie kwadratu o boku 14 m, wysokości 23,4 m (pierwotnie dach miał 4,4, m co łącznie dawało wysokość 28 m), w typie wieży basztowej o unikatowej formie "wieży małachowskiej".

Ściany - Grubość murów do wysokości 5,5 m wynosi 1300 mm, następnie do wysokości 17,8 m (do poziomu pomostu kół linowych) grubość wynosi 1030 mm, powyżej grubość wynosi 510 mm. Wieża wzniesiona jest na fundamencie sięgającym ok. 6 m poniżej poziomu terenu.

Dach,Wieża nadszybowa szybu św.Andrzeja pierwotnie była nakryta dachem ostrosłupowym o konstrukcji stalowej, z deskowaniem pokrytym papą bitumiczną. Dach posiadał iglicę. W chwili obecnej obiekt otoczony jest odpowiednią, fachową i tym razem rzeczywistą, ochroną konserwatorską, która zaowocowała min. rekonstrukcją dachu.

Szyb św. Andrzeja jest budynkiem murowanym, ceglanym. Szyb "Andrzej" wykonany jest w układzie pionowym, o przekroju beczkowatym o wymiarach 5230 x 4820 mm w obudowie z cegły z prowadnikami dębowymi z przedziałem drabinowym.

Najbardziej charakterystycznym motywem zdobniczym szybu św.Andrzeja jest napis

„SZYB ANDRZEJ” w towarzystwie młotka i pyrlika.

Wieża posiada trzy części: parterową, związaną z zabudową uzupełniającą; piętrową, z dużymi oknami oraz poddasza rytmizowaną małymi okienkami wraz z koroną (krenelażem). Cześć dużych okien jest zamurowana, a pozostała cześć wyposażona jest w metalowe kraty.

Strop ma konstrukcje płaska, podłoga w szybie jest murowana, ceglana, a fundamenty sięgają 6 m poniżej poziomu terenu, na którym usytuowana jest wieża nadszybowa.

Od pewnego czasu potencjał Szybu Andrzej, nie tylko jako zabytku ale swego rodzaju symbolu, zaczął być dostrzegany przez lokalne władze.

Dzisiaj obiekt otoczony jest odpowiednią, fachową i tym razem rzeczywistą, ochroną konserwatorską, która zaowocowała min. rekonstrukcją dachu oraz wykonaniem wieńca żelbetowego na koronie, renowacją dwóch elewacji, iluminacją i, dzięki wycince drzew, odpowiednią ekspozycją obiektu.

W ten sposób Szyb został zabezpieczony przed szkodliwą działalnością czynników atmosferycznych, a dzięki wyeksponowaniu jego imienia na fasadzie głównej odzyskał osobowość, a co za tym idzie również i należną mu godność.

Zabytkowa wieża nadszybowa szybu św. Andrzeja obsługująca dawny szyb szyb górniczy, znajduje się w Rudzie Śląskiej przy ul. Obrońców Westerplatte i ul. Odrodzenia.

Szyb "Andrzej" to nietypowy rodzaj budowli, bowiem jest to czworokątna baszta typu "Małachow" (tzw. małachowska), przypominająca część zamku obronnego. Pierwotna nazwa szybu - "Aschenborn" pochodziła od nazwiska dyrektora kopalni Gottessegen - Adolfa Aschenbora. Szyb ten pracował do lat 20. XX wieku, kiedy to zamknięto kopalnię.

Gruntowny remont wieży nadszybowej zakonczony w roku 2007 był możliwy dzięki inicjatywie Urzędu Miasta w Rudzie Śląskiej. Aby rozpocząć renowację fasady, konieczne było zlikwidowanie szkód górniczych.

Szyb św. Andrzeja należał do kopalni „Gottessegen” przemianowanej w 1922 roku, po włączeniu Rudy Śląskiej do Polski, na „Błogosławieństwo Boże”. Ta założona w 1802 roku kopalnia była jedną z najstarszych w Rudzie Śląskiej. Pierwotna nazwa szybu - „Aschenborn” - pochodziła od nazwiska dyrektora kopalni Adolfa Aschenborna. Pierwotnie „Andrzej” obsługiwany był przez maszynę wyciągową pracującą w sąsiednim szybie „Stanisław”.

Szyb do lat 50. XX wieku napędzany był maszyną systemu kołowrotowego firmy „Minzer” wyprodukowaną w 1915 roku w Katowicach. W 1926 roku kopalnia „Błogosławieństwo Boże” została unieruchomiona, a w dwa lata później nieczynną kopalnię przejęła spółka „Wirek-Kopalnie” SA.

Od tego czasu „Andrzej” był szybem pomocniczym, służył do wydobywania urobku, opuszczania drewna i innych materiałów. W 1971 roku kopalnia „Pokój” w Rudzie Śląskiej uzyskała zgodę Okręgowego Urzędu Górniczego w Bytomiu na likwidację szybu.

Anna Lubczyk gr A8 TiR



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
EKONOMIKA TURYSTYKI, GWSH TiR Turystyka i Rekreacja
Egzamin z zagospodarowania turystycznego(1), GWSH TiR, Zagospodarowanie turystycze
Prawo w Turystyce i Rekreacji, GWSH TiR Turystyka i Rekreacja
smog, Milena Duk, Maria Matulewicz, Anna Mazurek gr 1 OŚ
historia wychowania 2 semestr, notka, Anna Kopeć gr
System turystyczny, GWSH TiR Turystyka i Rekreacja
20030825134002, ANNA KUCHTA gr
Marketing, GWSH TiR Turystyka i Rekreacja
Wprowadzenie do przedsiębiorczości, GWSH TiR Turystyka i Rekreacja
Ekologia kolokfium, GWSH TiR Turystyka i Rekreacja
WORD, SGGW Inżynieria Środowiska, SEMESTR 1, Rok 1 od Anki, Technologia informacyjna, Anna Cieślik g
organizacja uslug hot. 07.03.2010, GWSH TiR, Organizacja usług hotelarskich
Zagospodarowanie turystyczne i rekreacyjne 30.05.2010, GWSH TiR, Zagospodarowanie turystycze
socjologia, GWSH TiR Turystyka i Rekreacja
PSYCHOLOGIA+Dańczyk, GWSH TiR Turystyka i Rekreacja

więcej podobnych podstron