Prawo Konstytucyjne UE
Instytucje UE
Założenia kursu
Wskazanie stosunków, jakie zachodzą w relacjach prawo międzynarodowe - prawo wspólnotowe- prawo krajowe,
Baza do dalszego konstruowania wniosków o ponadnarodowym i autonomicznym charakterze prawa Wspólnot Europejskich
Źródła informacji
www.europa.eu.int
www.cie.gov.pl
www.iue.it
www.euobserver.com
www.eurobrussels.com
Literatura
Barcz J.: Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe. Warszawa, 2005
Ahlt M., Szpunar M.: Prawo europejskie. Beck, 2005
Łazowski A. : Prawo UE. Meritum, 2007
Zarys historii UE
Plany króla czeskiego Jerzego z Podiebradu
USA: plan Marshalla jako podstawa pomocy finansowej dla zniszczonej Europy
NATO, Rada Europy
Fundamenty Unii Europejskiej
Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS), podpisany 18 kwietnia 1951 r. w Paryżu, który wszedł w życie 23 lipca 1952 r. i wygasł w dniu 23 lipca 2002 r.;
Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG), podpisany 25 marca 1957 r. w Rzymie, który wszedł w życie 1 stycznia 1958 r. (często nazywany „traktatem rzymskim”);
Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom), podpisany w Rzymie jednocześnie z Traktatem ustanawiającym EWG;
Traktat o Unii Europejskiej (UE) podpisany 7 lutego 1992 r., który wszedł w życie 1 listopada 1993 r.
Traktaty Wspólnotowe The Treaties of European Communities
EWWiS, Euratom, EWG powoływały do życia trzy Wspólnoty Europejskie, tj. system wspólnego podejmowania decyzji w zakresie węgla, stali, energii atomowej oraz zasadniczych sektorów gospodarki państw członkowskich.
Instytucje poszczególnych wspólnot - ustanowione w celu zarządzania tym systemem - zostały w 1967 roku połączone w jedną Komisję i jedną Radę.
Niezależnie od swojej roli gospodarczej, EWG stopniowo przejmowała na siebie coraz większy zakres odpowiedzialności za politykę w dziedzinach takich jak sprawy społeczne, ochrona środowiska czy polityka regionalna. Ponieważ w związku z tym EWG przestała być wspólnotą czysto gospodarczą, w czwartym traktacie (czyli w traktacie z Maastricht) zmieniono nazwę na WE
Pozostałe Traktaty
Jednolity Akt Europejski (ang. SEA) podpisany w lutym 1986 r., wszedł w życie 1 lipca 1987 r.
Traktat z Amsterdamu podpisany 2 października 1997 r., wszedł w życie 1 maja 1999 r.
Traktat Nicejski, podpisany 26 lutego 2001 r., wszedł w życie 1 lutego 2003 r.
Traktat Lizboński grudzień 2007, wejdzie w życie po zatwierdzeniu przez 27 państw
Rozszerzanie WE
1973: Wielka Brytania, Irlandia, Dania
1981: Grecja
1986: Hiszpania, Portugalia
1995: Austria, Szwecja, Finlandia
1 maj 2004: Czechy, Cypr, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry
1 stycznia 2007: Bułgaria, Rumunia
Trzy podstawowe instytucje decyzyjne Unii
Parlament Europejski reprezentuje obywateli UE i jest przez nich bezpośrednio wybierany;
Rada Unii Europejskiej, reprezentująca poszczególne państwa członkowskie;
Komisja Europejska, stara się dbać o wspólne dobro całej Unii.
Instytucje „kontrolne”
Trybunał Sprawiedliwości stoi na straży prawa europejskiego
Trybunał Obrachunkowy kontroluje finansowanie działań Unii.
DACH UE przepisy wspólne:
|
||||
I filar (prawo wspólnotowe, mające skutek bezpośredni i pierwszeństwo stosowania wobec prawa krajowego) |
II filar współpraca międzyrządowa |
III filar współpraca międzyrządowa |
||
Traktat (dawna EWG) |
Traktat (w roku 2002 skończył swą 50-letnią działalność; jej zadania przejmie WE) |
Traktat |
Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa
|
Współpraca Policyjna i Są- dowa w Sprawach Karnych
(pierwotna nazwa: Współpraca |
- ten filar, razem z Unią Gospodarczą i Pieniężną, stanowi podstawę funkcjonowania UE - obejmuje dotychczasowe działania w ramach procesu integracji europejskiej, jest obecnie najmocniejszy -sprawdzone procedury podejmowania decyzji i prowa dzenia polityki, zgoda co do podstawowych kwestii |
- te dwa filary UE stanowią obszar strukturalny, zwany „politykami i formami współpracy” - w ramach tych filarów państwa współpracują na pod stawie prawa międzynarodowego; nie obowiązuje w nich reżim wspólnotowy - są dopiero w fazie budowania i wypracowywania trwałych podstaw i konsensusu |
|||
FUNDAMENT UE
|
||||
W funkcjonowaniu UE istotną rolę odgrywają:
Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny reprezentuje społeczeństwo obywatelskie, pracodawców i pracowników;
Komitet Regionów reprezentuje władze regionalne i lokalne;
Europejski Bank Inwestycyjny finansuje projekty inwestycyjne UE oraz pomaga małym przedsiębiorstwom za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego;
Europejski Bank Centralny odpowiada za europejską politykę monetarną;
Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich bada skargi na niewłaściwe administrowanie w instytucjach i jednostkach UE;
Europejski Inspektor Ochrony Danych stoi na straży prywatności danych osobowych obywateli
WAŻNE!!! RADA EUROPY RADA EUROPEJSKA RADA UNII EUROPEJSKIEJ
Rada Europy The Council of Europe
nie jest w ogóle instytucją unijną, lecz niezależną od UE organizacją międzynarodową !!!
Charakterystyka
Powstała 05.05.1949 roku, na podstawie Statutu
Siedziba Strasbourg
Organy: Komitet Ministrów, Zgromadzenie Parlamentarne oraz Sekretariat generalny z Sekretarzem Generalnym na czele.
Jako odrębna instytucja działa Europejski Trybunał Praw Człowieka, do którego skargi mogą wnosić zarówno jednostki jak i obywatele.
Zadania
Zgodnie z art.1 Statutu Rady Europy, działa ona w celu „ściślejszego powiązania między swoimi członkami w celu ochrony i szerzenia ideałów oraz zasad, które stanowią ich wspólne dziedzictwo”.
Działalność Rady skupia się na ochronie praw człowieka oraz zasad demokracji jak również na zagadnieniach kultury oraz kwestiach społecznych, tworzenie prawa w postaci stworzenia już ponad kilkudziesięciu konwencji, z których najważniejszą jest Europejska Konwencja Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 04.11.1950 roku.
Rada Europejska The European Council
Quasi organ UE
Członkowie: głowy państw/ rządów państw członkowskich oraz Prezydent Komisji; wspomagani przez Ministrów Spraw Zagranicznych oraz członka Komisji
Spotkania: Bruksela
Działania: wspólne akcje i decyzje, oparte na konsensusie
Charakterystyka
początkowo nie miała umocowania prawnomiędzynarodowego.
„Spotkania na szczycie”- nieformalne spotkania szefów rządów państw członkowskich WE odbywane nieregularnie od 1961
W 1974 zdecydowano o zinstytucjonalizowaniu tych spotkań i nazwano je Radą Europejską. Pierwsze posiedzenie Rady miało miejsce w Dublinie, 1975. Spotkania Rady odbywały się odtąd średnio 2-3 razy do roku: raz na pół roku w państwie sprawującym aktualnie prezydencję, zaś ewentualne dodatkowe obrady zwykle w Brukseli.
Jednolity Akt Europejski,1987, podstawa traktatowa
Traktat z Maastricht ustanawiający Unię Europejską, zmienił umocowanie Rady, w 1993 r. stała się organem Unii, a nie Wspólnot.
Z formalnego punktu widzenia Rada Europejska jest właściwie jedynym organem UE - inne główne instytucje są nadal organami Wspólnot Europejskich, z których Unia jedynie korzysta.
Przewodnictwo i posiedzenia
Przewodniczący Rady- przedstawiciel państwa sprawującego w danym momencie przewodnictwo Unii (zmienia się co pół roku)
Konstytucja dla Europy 2004 r. przewiduje, że przewodniczący Rady ma być wybierany przez wszystkie państwa członkowskie na 2,5 roku.
Rada Europejska zbiera się średnio 3-4 (co najmniej 2) razy w roku, na krótkich, zwykle dwudniowych spotkaniach.
Zgodnie z Traktatem nicejskim, od momentu rozszerzenia Unii 1 maja 2004 r. wszystkie spotkania Rady odbywają się w Brukseli.
Zadania
wytycza główne kierunki polityki UE
ustala priorytety polityki
rozwiązuje problemy sporne, którym nie podołała Rada Ministrów
rozstrzyga problemy Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa
Od roku 1983 Rada może bezpośrednio włączać się w sprawy znajdujące się w kompetencji Wspólnot Europejskich - działa wtedy jako Rada Unii Europejskiej
Konkluzje
Wyrazem wspólnego stanowiska Rady Europejskiej są komunikaty końcowe, ich brak oznacza, że na danym posiedzeniu nie osiągnięto porozumienia.
Nie wydaje żadnych aktów prawnych.
Po każdym szczycie przewodniczący Rady Europejskiej składa sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu, natomiast co roku przedkłada pisemny raport na temat postępów integracji.
Parlament Europejski The European Parliament
Rola: organ prawodawczy UE wybierany w wyborach bezpośrednich
Najbliższe wybory: czerwiec 2009 r.
Posiedzenia: comiesięczne sesje plenarne w Strasburgu, posiedzenia komisji parlamentarnych i dodatkowe sesje w Brukseli, sekretariat Luksemburg
Internet: www.europarl.eu.int
Eurodeputowani
Od 1979 roku posłowie są wybierani w wyborach bezpośrednich przez obywateli, których reprezentują
Wybory odbywają się co pięć lat. Głosować w nich może każdy zarejestrowany w spisie wyborczym obywatel Unii. Parlament wyraża demokratyczną wolę obywateli UE
Obecny skład zgromadzenia wybrany w czerwcu 2004 r. liczy 785 posłów ze wszystkich 27 krajów Unii (Bułgaria 18, Rumunia 35)
Posłowie nie zasiadają w Parlamencie Europejskim według kraju pochodzenia, lecz według przynależności do jednego z siedmiu ogólnoeuropejskich ugrupowań politycznych
Mandat wolny, fakultatywny podwójny
Immunitet
Organizacja pracy Parlamentu
Przygotowanie do sesji plenarnej.
Zajmują się tym posłowie z poszczególnych komisji parlamentarnych, specjalizujących się w konkretnych dziedzinach działalności UE. Zagadnienia, które będą przedmiotem debaty na sesji, są też poddawane dyskusji wewnątrz ugrupowań politycznych
Sesja plenarna.
Sesje plenarne odbywają się zwykle w Strasburgu (jeden tydzień w miesiącu), a czasami w Brukseli (sesje dwudniowe). Podczas sesji Parlament debatuje nad wnioskami legislacyjnymi i głosuje nad poprawkami do nich przed podjęciem ostatecznej decyzji co do całego aktu.
Zadania Parlamentu
Przyjmuje akty prawa europejskiego - w wielu obszarach polityki wspólnie z Radą
sprawuje nadzór demokratyczny nad pozostałymi instytucjami UE, zwłaszcza nad Komisją
kompetencje budżetowe- wraz z Radą przyjmuje on budżet UE
1. Tworzenie prawa
Współdecyzja- najbardziej powszechną procedurą przyjmowania prawodawstwa
Procedura ta zrównuje kompetencje Parlamentu Europejskiego i Rady i ma zastosowanie do aktów prawnych dotyczących całego szeregu zagadnień. W niektórych obszarach (na przykład w dziedzinie rolnictwa, polityki gospodarczej, imigracji czy w sprawach wizowych) Rada przyjmuje akty samodzielnie, jednak musi wcześniej zapytać o opinię Parlament.
zgoda Parlamentu wymagana jest przy podejmowaniu pewnych ważkich decyzji, na przykład o przyjęciu do Unii nowych krajów.
impulsy do tworzenia nowych aktów prawnych poprzez badanie rocznego planu prac Komisji, rozważanie, jakie nowe akty prawne byłyby wskazane oraz zwracanie się do Komisji o przygotowanie odpowiednich wniosków.
2. Nadzór demokratyczny
Członkowie Komisji są nominowani przez rządy państw członkowskich UE- ostateczne powołanie na komisarzy wymaga zgody Parlamentu. Parlament przesłuchuje oddzielnie każdego komisarza, w tym również przewodniczącego Komisji, a następnie głosuje nad przyjęciem całego składu Komisji.
Komisja politycznie odpowiedzialna przed Parlamentem (wotum nieufności- zbiorowa dymisja)
regularne badanie sprawozdań składanych przez Komisję (roczne sprawozdanie ogólne, sprawozdania z wykonania budżetu itp.).
„interpelacje” eurodeputowanych
monitoring pracy Rady - posłowie regularnie zwracają się do Rady z zapytaniami, zaś przewodniczący Rady jest obecny na sesjach plenarnych PE i debatach
badanie petycji obywateli
powoływanie komisji śledczych
udział w każdym szczycie UE (tj. posiedzeniu Rady Europejskiej). Podczas inauguracji szczytu przewodniczący Parlamentu jest proszony o wyrażenie opinii i wątpliwości Parlamentu dotyczących aktualnych problemów oraz kwestii umieszczonych w porządku obrad Rady Europejskiej.
3. Kompetencje budżetowe
Roczny budżet UE jest zatwierdzany wspólnie przez Parlament i Radę. Parlament debatuje nad nim w dwóch kolejnych czytaniach. Budżet nie może wejść w życie bez podpisu przewodniczącego Parlamentu.
Wydatki budżetowe monitoruje parlamentarna Komisja Kontroli Budżetowej (COCOBU)
Co roku Parlament decyduje, czy zgadza się ze sposobem wykonania przez Komisję budżetu za poprzedni rok budżetowy (udzielanie absolutorium)
Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich The European Ombudsman
Rola: ujawnianie przypadków złej praktyki administracyjnej i proponowanie rozwiązań
Kadencja: odnawialna kadencja pięcioletnia
Adres: Strasburg
Geneza
Traktat o Unii Europejskiej (Maastricht, 1992 r.)
Pośrednik między obywatelami a władzami UE. Jest instancją właściwą do przyjmowania i badania skarg obywateli, firm i organizacji UE, jak również osób zamieszkałych lub posiadających zarejestrowaną siedzibę w jednym z krajów Unii.
Wybierany przez Parlament Europejski na odnawialną pięcioletnią kadencję, odpowiadającą kadencji Parlamentu.
Od kwietnia 2003 roku były grecki rzecznik praw obywatelskich Nikiforos Diamandouros (ponownie wybrany na okres pięciu lat w styczniu 2005 r.)
Zadania
Ujawnianie przypadków złej praktyki administracyjnej w instytucjach i organach UE.
Rzecznik przeprowadza dochodzenia na podstawie przedkładanych mu skarg lub z własnej inicjatywy.
Działa całkowicie niezależnie i bezstronnie. Nie oczekuje ani nie przyjmuje instrukcji od żadnego rządu ani organizacji.
Rezultat skargi
1. Brak właściwości- Jeśli rzecznik nie jest uprawniony do rozpatrzenia danej skargi (była już przedmiotem postępowania sądowego) będzie starał się skierować skarżącego do właściwego organu, który może mu pomóc.
2. Uznanie właściwości:
poinformowanie przez rzecznika instytucji lub organu, którego dotyczy skarga,
Jeśli problem nie zostanie rozwiązany, Rzecznik będzie starał się znaleźć polubowne wyjście, które rozwiązuje problem i satysfakcjonuje skarżącego,
Jeśli jednak takie podejście okaże się nieskuteczne, Rzecznik ma prawo do wystosowania zaleceń w celu rozwiązania problemu.
Jeśli skarżona instytucja nie przyjmie jego zaleceń, Rzecznik może przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu specjalne sprawozdanie, prowadzące do podjęcia przez Parlament niezbędnych działań na szczeblu politycznym. Rzecznik składa przed Parlamentem coroczne sprawozdanie ze swojej działalności.
Skarga do ERPO
1. konsultacja z instytucją na zwykłej drodze administracyjnej oraz wniosek o naprawienie sytuacji.
2. Przesłanki złożenia skargi:
w ciągu dwóch lat od daty dowiedzenia się o danym przypadku złej administracji.
Skarżący musi ujawnić swoją tożsamość,
jednoznacznie wskazać, której instytucji lub organu skarga dotyczy oraz opisać, na czym polega problem. Skarżący może poprosić o potraktowanie skargi jako poufnej
www.euro-ombudsman.eu.int
Maladministration
Zła praktyka administracyjna- niedostateczne lub niewłaściwe działanie administracji, tzn. sytuacje, w których dana instytucja działa niezgodnie z prawem lub nie przestrzega zasad dobrej administracji lub też łamie prawa człowieka.
Wśród przykładów można wymienić:
• niesprawiedliwość,
• dyskryminację,
• nadużywanie władzy,
• brak lub odmowę udzielenia informacji,
• nieuzasadnione opóźnienia,
• niepoprawne procedury.
Rada Unii Europejskiej The Council of European Union
Rola: organ prawodawczy (w niektórych dziedzinach także wykonawczy) UE; reprezentuje państwa członkowskie
Członkowie: jeden minister z każdego kraju Unii
Prezydencja: oparta na systemie rotacyjnym - zmieniająca się co sześć miesięcy
Posiedzenia: Bruksela, z wyjątkiem posiedzeń w kwietniu, czerwcu i październiku, które odbywają się w Luksemburgu
Geneza
Traktaty założycielskie
Rada jest głównym organem decyzyjnym Unii Europejskiej.
Rada reprezentuje państwa członkowskie. W jej posiedzeniach uczestniczy po jednym ministrze z każdego kraju Unii (uzależnione od poruszanej na nim tematyki)
Stosunkami Unii z resztą świata zajmuje się Rada ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych- szeroki zakres odpowiedzialności, obejmujący zagadnienia ogólnej polityki Unii (w jej posiedzeniach może uczestniczyć dowolny minister lub sekretarz stanu wyznaczony przez rząd swego kraju)
Spotkania „na szczycie”
Maksymalnie cztery razy w roku prezydenci lub premierzy państw członkowskich wraz z przewodniczącym Komisji Europejskiej spotykają się jako Rada Europejska.
UE wyznaczane są ogólne kierunki polityki Unii oraz rozwiązywane problemy, których nie można było rozwiązać na niższym szczeblu (tzn. na szczeblu ministrów w ramach zwykłych posiedzeń Rady)
Każdy minister zasiadający w Radzie jest pełnomocny do podejmowania zobowiązań w imieniu swojego rządu, każdy minister w Radzie odpowiada przed parlamentem swojego kraju oraz przed obywatelami, których ten parlament reprezentuje (umocowanie demokratyczne decyzji Rady)
Rady Szczególne
• Rada ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych
• Rada ds. Gospodarczych i Finansowych (Ecofin)
• Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (JHA)
• Rada ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Polityki dotyczącej Konsumentów
• Rada ds. Konkurencyjności
• Rada ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii
• Rada ds. Rolnictwa i Rybołówstwa
• Rada ds. Środowiska
• Rada ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury
Zadania Rady
1. Przyjmuje akty prawa europejskiego - w wielu obszarach polityki wspólnie z Parlamentem Europejskim.
2. Koordynuje kierunki polityki gospodarczej i społecznej w krajach członkowskich.
3. Zawiera umowy międzynarodowe pomiędzy UE a innymi krajami lub organizacjami międzynarodowymi.
4. Przyjmuje budżet UE - wspólnie z Parlamentem Europejskim.
5. Realizuje i rozwija wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa na podstawie wytycznych Rady Europejskiej.
6. Koordynuje współpracę między krajowymi sądami i organami policji w sprawach karnych
1. Legislacja
Znaczna część aktów prawa europejskiego przyjmowana jest wspólnie przez Radę i Parlament.
Zasadniczo Rada podejmuje działania legislacyjne na wniosek Komisji. Zwykle to również Komisja jest odpowiedzialna za zapewnienie, że unijne prawodawstwo jest właściwie stosowane.
Ministrowie ze wszystkich państw UE spotykają się w ramach Rady w celu podejmowania wspólnych decyzji w sprawach polityki UE i jej prawodawstwa
2. Koordynacja polityki poszczególnych państw członkowskich
Kraje Unii postanowiły kształtować ogólną politykę gospodarczą w oparciu o ścisłą koordynację swoich polityk gospodarczych na szczeblu krajowym.
Koordynacją tą zajmują się ministrowie gospodarki i finansów, którzy razem tworzą Radę ds. Gospodarczych i Finansowych (Ecofin).
otwarta metoda koordynacji
Kraje członkowskie dążą także do tworzenia nowych miejsc pracy i poprawy swych systemów edukacji, ochrony zdrowia i zabezpieczeń socjalnych. Wprawdzie poszczególne kraje samodzielnie odpowiadają za własną politykę w tych dziedzinach, jednak mogą uzgadniać między sobą wspólne cele i na podstawie doświadczeń innych uczyć się najbardziej skutecznych rozwiązań.
3. Zawieranie umów międzynarodowych
Co roku Rada zawiera szereg umów między Unią Europejską a krajami spoza UE oraz organizacjami międzynarodowymi.
Umowy te obejmują sprawy ogólne, takie jak handel, współpraca czy pomoc rozwojowa, lub też dot. bardziej wąskich dziedzin, takich jak włókiennictwo, rybołówstwo, nauka i technika, transport itp.
Rada może zawierać konwencje między krajami UE w obszarach takich jak podatki, prawo spółek czy ochrona konsularna, współpraca w obszarze wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości
4. Przyjmowanie budżetu UE
Roczny budżet UE zatwierdzają wspólnie
Rada i Parlament Europejski.
5. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
polityka zagraniczna, bezpieczeństwo i obrona- podlegają niezależnej kontroli rządów poszczególnych państw, dlatego Parlament i Komisja Europejska odgrywają w nich jedynie bardzo ograniczoną rolę, a Rada jest głównym forum współpracy międzyrządowej
Siły Szybkiego Reagowania- żołnierze pozostają członkami krajowych sił zbrojnych pod dowództwem własnego kraju, zaś ich rola ogranicza się do realizacji konkretnych zadań związanych z pomocą humanitarną, operacjami ratunkowymi, misjami pokojowymi czy też zarządzaniem kryzysowym.
w roku 2003 UE przeprowadziła operację wojskową (kryptonim Artemis) w Demokratycznej Republice Konga,
w 2004 roku rozpoczęła operację pokojową (kryptonim Althea) w Bośni i Hercegowinie.
W tego rodzaju działaniach Radę wspierają:
• Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa (PSC),
• Komitet Wojskowy Unii Europejskiej (EUMC)
• Sztab Wojskowy Unii Europejskiej (EUMS), składający się z ekspertów krajowych oddelegowanych do sekretariatu Rady przez państwa członkowskie.
6. Wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość
Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych
(ministrowie sprawiedliwości i ministrowie spraw wewnętrznych)- jednolita przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.
dostęp do wymiaru sprawiedliwości- sądy krajowe muszą współpracować
współpraca między sądami, organami policji, celnikami oraz służbami imigracyjnymi wszystkich państw UE.
Muszą one między innymi zadbać o to, by:
• zewnętrzne granice Unii były skutecznie strzeżone,
• celnicy i policja wymieniali informacje na temat przemieszczania się osób podejrzanych o przemyt narkotyków lub ludzi,
• uchodźcy występujący o azyl podlegali jednolitej procedurze w całej Unii w celu uniknięcia zjawiska wtórnego przenoszenia się imigrantów w UE, wykorzystujących różnice w prawie imigracyjnym poszczególnych krajów.
Prezydencja Rady
Prezydencja Rady zmienia się na zasadzie rotacji co sześć miesięcy.
każdy kraj UE po kolei przejmuje odpowiedzialność za porządek obrad Rady i przewodzi wszystkim jej posiedzeniom przez sześć miesięcy, kierując podejmowaniem decyzji legislacyjnych i politycznych oraz wypracowując kompromisy pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi.
SloveniaJanuary-June 2008
FranceJuly-December 2008
Czech RepublicJanuary-June 2009
SwedenJuly-December 2009
SpainJanuary-June 2010
BelgiumJuly-December 2010
HungaryJanuary-June 2011
PolandJuly-December 2011
DenmarkJanuary-June 2012
Coreper
Każdy kraj UE ma w Brukseli stały zespół (przedstawicielstwo), które go reprezentuje i broni jego interesu narodowego
Ambasadorowie (zwani stałymi przedstawicielami) spotykają się co tydzień w ramach Komitetu Stałych Przedstawicieli.
Zadaniem tego Komitetu jest przygotowywanie prac Rady - z wyjątkiem większości zagadnień rolniczych, którymi zajmuje się Specjalny Komitet ds. Rolnictwa.
Coreper jest wspierany przez szereg grup roboczych, składających się z urzędników administracji poszczególnych krajów.
Sekretariat Generalny
przygotowuje i zapewnia płynność działań Rady na wszystkich poziomach.
Sekretarz Generalny jest także Wysokim Przedstawicielem ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (WPZB) i pełniąc tę rolę przyczynia się do koordynacji działań UE na arenie międzynarodowej.
Sekretarza Generalnego wspiera jego zastępca, który jest odpowiedzialny za zarządzanie Sekretariatem Generalnym.
Głosowanie
System głosów ważonych- im większa jest liczba mieszkańców danego kraju, tym więcej ma on głosów. Jednak liczba głosów jest wyważona na korzyść państw o mniejszej liczbie ludności.
Decyzje w niektórych szczególnie ważnych dziedzinach, takich jak wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, podatki, polityka azylowa i imigracyjna, wymagają jednomyślności Rady. Każde państwo członkowskie ma prawo zgłosić weto wobec decyzji w tych obszarach.
W większości dziedzin Rada podejmuje decyzje większością kwalifikowaną (QMV)
• zgoda większości państw członkowskich (w niektórych przypadkach dwóch trzecich)
oraz
• co najmniej 232 głosów „za”, co stanowi 72,3% całkowitej liczby głosów w Radzie. Dodatkowo każde państwo członkowskie może wystąpić z wnioskiem o sprawdzenie, czy głosy „za” reprezentują przynajmniej 62% łącznej liczby ludności Unii. Jeżeli okaże się, że warunek ten nie został spełniony, dana decyzja nie może być przyjęta.
Komisja Europejska The European Commission
Rola: organ wykonawczy UE i inicjator wniosków legislacyjnych
Członkowie: 27 członków, po jednym z każdego państwa członkowskiego
Kadencja: pięć lat (2004-2009)
Adres: Bruksela, Luksemburg
Geneza
Komisja powstała na mocy traktatów założycielskich.
w pełni niezależna od rządów państw członkowskich
reprezentowanie i ochrona wspólnych interesów Unii jako całości
przygotowuje wnioski dotyczące nowych aktów prawa europejskiego, które następnie przedkłada Parlamentowi i Radzie
organ wykonawczy Unii - odpowiada za wprowadzanie w życie decyzji Parlamentu i Rady, zarządzanie bieżącymi sprawami Unii Europejskiej, wdrażanie jej polityk, prowadzenie jej programów i dysponowanie jej środkami finansowymi.
Komisja ponosi odpowiedzialność polityczną przed Parlamentem, który ma prawo odwołania całej Komisji poprzez przyjęcie wotum nieufności.
Poszczególni członkowie Komisji muszą natomiast złożyć dymisję na wniosek jej przewodniczącego, o ile zgodę wyrażą pozostali komisarze.
Komisja uczestniczy we wszystkich sesjach Parlamentu:
wyjaśnianie i uzasadnianie swoich działań,
odpowiada regularnie na ustne i pisemne zapytania poselskie.
Znaczenia
zespół 27 osób - po jednej z każdego kraju - powołanych do kierowania tą instytucją i podejmowania decyzji.
sama instytucja i cały jej personel (Europejska Służba Cywilna)- urzędnicy merytoryczni, eksperci, tłumacze pisemni i konferencyjni oraz personel sekretarski (ok 25 000 osób)
Urzędnicy Komisji pracują w dyrekcjach generalnych (DG) oraz służbach (np Służba Prawna). Każda DG odpowiada za konkretny obszar polityki i jest kierowana przez dyrektora generalnego, który odpowiada przed jednym z komisarzy.
Koordynację prac poszczególnych departamentów zapewnia Sekretariat Generalny- zajmuje się obsługą cotygodniowych posiedzeń Komisji. Sekretariatem kieruje sekretarz generalny, odpowiedzialny bezpośrednio przed przewodniczącym Komisji.
Komisarze Procedura powołania
Komisja jest powoływana co pięć lat, w ciągu sześciu miesięcy od daty wyborów do Parlamentu Europejskiego.
Procedura:
• Rządy państw członkowskich uzgadniają między sobą, kogo nominować na nowego przewodniczącego Komisji.
• Kandydatura nominowanego na przewodniczącego Komisji jest następnie zatwierdzana przez Parlament.
• Nominowany na przewodniczącego Komisji w porozumieniu z rządami państw członkowskich wybiera pozostałych członków Komisji.
• Nowy Parlament przesłuchuje następnie każdego z członków i wydaje opinię dotyczącą całego proponowanego składu Komisji. Po mianowaniu nowa Komisja może oficjalnie rozpocząć urzędowanie.
Kadencja obecnej Komisji wygasa 31 października 2009 r. Jej przewodniczącym jest Portugalczyk José Manuel Barroso.
Organizacja pracy
Przewodniczący Komisji- decyzja o rozdziale obszarów polityki pomiędzy komisarzy oraz o ewentualnych zmianach w tym rozdziale w trakcie kadencji Komisji.
Spotkania raz w tygodniu, zwykle w środę, w Brukseli.
Każdy punkt porządku obrad prezentowany jest przez komisarza odpowiedzialnego za dany obszar polityki, zaś decyzja w danej sprawie podejmowana jest wspólnie przez cały zespół.
Procedura wniosków legislacyjnych
Dyrekcja Generalna ds. … przygotowuje odpowiedni wniosek na podstawie szerokich konsultacji w państwach członkowskich.
Wniosek poddany jest także dyskusji z innymi departamentami Komisji oraz weryfikacji przez Służbę Prawną i Sekretariat Generalny.
Kiedy wniosek jest w pełni gotowy, trafia on do porządku dziennego najbliższego posiedzenia Komisji. Jeśli co najmniej 13 z 25 komisarzy opowiada się za wnioskiem, Komisja go przyjmuje (wniosek zyskał bezwarunkowe poparcie całego kolegium komisarzy)
Dokument jest następnie przedkładany pod obrady Rady i Parlamentu Europejskiego.
Zadania Komisji
1.Przedkłada wnioski legislacyjne Parlamentowi i Radzie;
2. Prowadzi i wdraża unijne polityki oraz budżet UE;
3. Stoi na straży prawa europejskiego (wspólnie z Trybunałem Sprawiedliwości);
4. Reprezentuje Unię Europejską na arenie międzynarodowej, na przykład negocjując umowy między UE a innymi krajami.
A.Przedkładanie wniosków legislacyjnych
Prawo inicjatywy ustawodawczej.
Komisja jest samodzielnie odpowiedzialna za opracowywanie wniosków nowych aktów prawa europejskiego, przedkładanych Parlamentowi i Radzie. Wnioski te muszą mieć na celu ochronę dobra Unii i jej obywateli, a nie interesów konkretnych krajów czy też gałęzi przemysłu.
Zanim Komisja przedłoży jednak jakikolwiek wniosek, musi zdobyć rozeznanie w bieżącej sytuacji i problemach w Europie
Kontakt z grupami interesów oraz z dwoma organami doradczymi: Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym oraz Komitetem Regionów, parlamenty i rządy krajów członkowskich.
Komisja wnioskuje o podjęcie działań na szczeblu unijnym jedynie, jeśli uzna, że danego problemu nie da się rozwiązać skuteczniej za pomocą działań na szczeblu krajowym, regionalnym lub lokalnym (zasada pomocniczości).
Jeśli Komisja uzna, że konieczne są kroki legislacyjne, opracowuje wniosek, który jej zdaniem skutecznie rozwiąże problem oraz zaspokoi interesy możliwie najszerszego grona zainteresowanych.
B. Realizacja polityki oraz budżetu UE
zapewnienie należytego zarządzania finansami- zarządzanie budżetem UE i jego wykonanie. Wydanie większości środków spoczywa w rzeczywistości na władzach krajowych lub lokalnych, jednak Komisja odpowiada za ich nadzorowanie wraz z Trybunałem Obrachunkowym. Parlament Europejski udziela Komisji absolutorium z wykonania budżetu tylko wówczas, gdy satysfakcjonuje go roczne sprawozdanie Trybunału Obrachunkowego.
wdrażanie wytycznych polityki przyjętych przez Parlament i Radę (np w ramach wspólnej polityki rolnej)
polityka w zakresie konkurencji, w ramach której Komisja uprawniona jest do wydawania zezwoleń lub zakazów dotyczących połączeń przedsiębiorstw. Komisja musi również sprawdzać, czy kraje UE nie subsydiują różnych gałęzi swego przemysłu w sposób mogący prowadzić do zakłócenia konkurencji.
Zróżnicowane Programy unijne, zarządzane przez Komisję np.:
Interreg i URBAN -budowanie partnerstwa transgranicznego między regionami oraz pomoc w odnowie upadających obszarów miejskich
Erasmus- wymiana studentów w całej Europie.
C. Egzekwowanie prawa europejskiego
Komisja- strażnikiem traktatów- wraz z Trybunałem Sprawiedliwości jest odpowiedzialna za zapewnienie właściwego stosowania prawa UE we wszystkich państwach członkowskich.
Jeśli Komisja uzna, że dany kraj UE nie stosuje się do przepisów prawa europejskiego - przez co nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań prawnych - podejmuje ona środki w celu naprawy zaistniałej sytuacji.
procedura w sprawie naruszenia- przekazanie oficjalnego pisma do rządu danego kraju, w którym Komisja wyjaśnia, dlaczego jej zdaniem doszło do naruszenia prawa europejskiego, oraz wyznacza termin, w którym powinna otrzymać szczegółowe wyjaśnienia w tej sprawie. Jeśli ta procedura nie przyniesie pożądanego skutku i nie naprawi zaistniałej sytuacji, Komisja musi skierować sprawę do Trybunału Sprawiedliwości, który jest uprawniony do nakładania grzywien. Wyroki Trybunału są wiążące dla krajów członkowskich oraz instytucji UE.
D. Reprezentowanie UE na arenie międzynarodowej
Rzecznik Unii Europejskiej na arenie międzynarodowej
reprezentuje państwa członkowskie na forach międzynarodowych, takich jak Międzynarodowa Organizacja Handlu (WTO)
negocjowanie w imieniu Unii umów międzynarodowych.
umowa z Cotonou, w której zawarto warunki ważnego partnerstwa o charakterze pomocowym i handlowym między UE i rozwijającymi się krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości The European Court of Justice
Rola: wydawanie wyroków w sprawach do niego wnoszonych
Trybunał Sprawiedliwości: jeden sędzia z każdego kraju Unii, ośmiu rzeczników generalnych
Sąd Pierwszej Instancji: przynajmniej jeden sędzia z każdego kraju Unii
Kadencja: członkowie Trybunału i Sądu powoływani są na odnawialną sześcioletnią kadencję
Adres: Luksemburg
Struktura Sądownictwa Europejskiego
Izby Sądowe
pierwsza instancja
rozstrzygają niektóre kategorie skarg wniesionych w szczególnych dziedzinach (jak np. Sąd do spraw Służby Publicznej)
powołane na podstawie decyzji Rady (Sąd do spraw Służby Publicznej)
odwołanie do SPI
Sąd Pierwszej Instancji
Jurysdykcja pierwszej instancji
Art. 230 TWE skarga o stwierdzenie nieważności aktu wspólnotowego
Art. 232 TWE skarga na bezczynność instytucji WE
Art. 235 z art. 288 TWE skargi odszkodowawcze przeciwko instytucjom WE
Art. 238 TWE klauzula arbitrażowa umów zawartych przez WE
Sprawy wnoszone przez osoby fizyczne lub prawne !
Jurysdykcja odwoławcza
Odwołania od orzeczeń Izb Sądowych
Trybunał Sprawiedliwości
1.Jurysdykcja administracyjna
Art. 230 TWE skarga o stwierdzenie nieważności aktu wspólnotowego
Art. 232 TWE skarga na bezczynność instytucji WE
Art. 235 z art. 288 TWE skargi odszkodowawcze przeciwko instytucjom WE
Sprawy wnoszone przez państwa członkowskie, instytucje WE, EBC !
2. Jurysdykcja kontrolna
w zakresie sporów o niewywiązanie się ze zobowiązań:
art. 226 TWE Komisja
art. 227 TWE Państwa członkowskie
Art. 239 TWE Klauzula sądowa
3. Jurysdykcja niesporna
Art. 300 TWE zgodność umowy międzynarodowej
Art. 234 TWE orzeczenia wstępne
4.Jurysdykcja odwoławcza
1. od orzeczeń SPI (kwestie prawne: brak właściwości SPI, błąd proceduralny SPI, naruszenie prawa wspólnotowego przez SPI)
2. przekazanie sprawy do ETS, w sytuacji która może mieć wpływ na jedność i spójność prawa wspólnotowego
3. ponowne zbadanie orzeczenia SPI, w sytuacji gdy sprawa może mieć wpływ na jedność i spójność prawa wspólnotowego :
odwołania od orzeczenia Izby Sądowej
orzeczenia wstępne SPI
5. Jurysdykcja w I filarze
1. Pełna (za wyjątkiem regulacji w Tytule IV, polityki: wizowa, azylowa, imigracyjna)
2. Art. 68 TWE ograniczenia dot. pytań wstępnych:
Wyłącznie przez sądy, od których nie przysługuje odwołanie
Brak właściwości w zakresie decyzji w ramach art. 62.1 TWE - kontrola w zapewnieniu prawa, porządku i ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego
Państwa Członkowskie, Rada, Komisja mają uprawnienia zwracania się o wydanie orzeczenia wstępnego
6. Jurysdykcja w III filarze:
Postanowienia zmieniające Traktaty wspólnotowe
Orzeczenia wstępne decyzji ramowych i decyzji, interpretacji Konwencji w ramach Tytułu IV, ważności i interpretacji środków służących interpretacji
Skarga na nieważność- kontrola legalności decyzji ramowych i decyzji
Spory pomiędzy państwami członkowskimi dot. Wykładni lub stosowania aktów przyjętych na podst. Art. 34.2 (wspólne stanowiska, decyzje ramowe, decyzje, konwencje)
Sprawy z zakresu wzmocnionej współpracy
Art. 6.2 TUE- ochrona praw podstawowych w odniesieniu do działań instytucji
Postanowienia proceduralne w art.7 TUE naruszenie przez państwa członkowskie zasad w art. 6.1
Art. 46- 53 TUE- postanowienia końcowe
Europejski Trybunał Obrachunkowy The European Court of Auditors
Rola: weryfikacja właściwego wykorzystania funduszy UE
Członkowie: jeden członek z każdego kraju Unii
Kadencja: członkowie Trybunału powoływani są na odnawialną sześcioletnią kadencję
Adres: Luksemburg
Geneza
powstał w 1975 roku
Zadania: sprawdzanie, czy fundusze UE pochodzące od podatników są właściwie pozyskiwane i wydawane zgodnie z prawem, w sposób gospodarny i na zamierzone cele
prawo skontrolowania dowolnej osoby lub organizacji dysponującej środkami UE
Organizacja
po jednym członku z każdego państwa Unii, mianowanym przez Radę na odnawialną sześcioletnią kadencję.
Członkowie wybierają spośród siebie prezesa na odnawialną trzyletnią kadencję.
Zatrudnia około 800 osób, a wśród nich tłumaczy, personel merytoryczny i administracyjny oraz kontrolerów.
Kontrolerzy
Kontrolerzy podzieleni są na grupy kontroli. Przygotowują projekty sprawozdań, które zatwierdza następnie Trybunał.
Kontrolerzy często udają się na wyjazdy kontrolne do pozostałych instytucji UE, państw członkowskich oraz krajów, które otrzymują pomoc od Unii.
Praca Trybunału związana jest z funduszami, za które odpowiada Komisja, (w praktyce w 90% tymi dochodami i wydatkami zarządzają organy krajowe)
Trybunał Obrachunkowy nie posiada samodzielnych uprawnień w zakresie egzekwowania prawa. Jeśli kontrolerzy odkryją nadużycia lub nieprawidłowości, informują o tym OLAF - Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych.
Zadania Trybunału
Kontrola właściwego wykonania budżetu UE
sprawdzanie, czy dochody i wydatki Unii są zgodne z prawem i prawidłowe oraz zapewnianie należytego zarządzania finansami
skuteczne i przejrzyste funkcjonowanie systemu unijnego.
Realizacja
musi pozostawać całkowicie niezależny od pozostałych instytucji, jednocześnie utrzymując z nimi stałe kontakty.
Trybunał bada dokumentację osób i organizacji mających do czynienia z dochodami lub wydatkami UE- dokonuje kontroli na miejscu, a wnioski zamieszcza w sprawozdaniach, które zwracają uwagę Komisji i rządów państw UE
wspomaganie Parlamentu Europejskiego i Rady poprzez przedkładanie im co roku sprawozdania z kontroli finansowej za poprzedni rok budżetowy. Przed podjęciem decyzji dotyczącej zatwierdzenia wykonania budżetu przez Komisję Parlament szczegółowo analizuje to sprawozdanie. Trybunał, po odpowiedniej weryfikacji, przedkłada również do Rady i Parlamentu poświadczenie wiarygodności, potwierdzające poprawność wykorzystania pieniędzy podatników europejskich Wreszcie Trybunał obrachunkowy wydaje opinie w sprawie wniosków legislacyjnych dotyczących kwestii finansowych oraz działań Unii związanych ze zwalczaniem nadużyć.
Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny The European Economic and Social Committee
Rola: reprezentowanie organizacji społeczeństwa obywatelskiego
Kadencja: cztery lata
Posiedzenia: comiesięczne posiedzenia w Brukseli
Adres: Bruksela
Geneza
Powołany Traktatem Rzymskim w 1957 roku,
organ doradczy reprezentujący pracodawców, związki zawodowe, rolników, konsumentów oraz pozostałe grupy interesu, które łącznie tworzą zorganizowane społeczeństwo obywatelskie.
przedstawia ich opinie i broni ich interesów w dyskusjach politycznych z Komisją, Radą i Parlamentem Europejskim.
pomost między Unią a jej obywatelami, przyczyniającym się do uczestnictwa, włączenia, dalszej demokratyzacji społeczeństwa europejskiego
nieodzowny uczestnik procesów decyzyjnych UE. Konsultacji z nim wymagają decyzje dotyczące polityki gospodarczej i społecznej.
Z własnej inicjatywy lub na wniosek innej instytucji UE Komitet może też wydawać opinie w innych kwestiach.
Skład
liczba członków z poszczególnych krajów w przybliżeniu odzwierciedla ich liczbę ludności.
Członkowie Komitetu są nominowani przez rządy państw Unii, jednak w ramach Komitetu są całkowicie niezależni politycznie. Powoływani są na odnawialną czteroletnią kadencję.
Komitet zbiera się w ramach Zgromadzenia Plenarnego, którego debaty są przygotowywane przez sześć podkomitetów, zwanych sekcjami. Każdy podkomitet zajmuje się określonymi obszarami polityki. Komitet wybiera spośród swych członków przewodniczącego i dwóch wiceprzewodniczących na okres dwóch lat.
Członkowie
Członkowie Komitetu, pracujący głównie w swoich państwach członkowskich, tworzą trzy grupy reprezentujące pracodawców, pracowników oraz grupy różnych interesów gospodarczych i społecznych.
Grupa Pracodawców: członkowie wywodzący się z prywatnych i publicznych sektorów przemysłu, małych i średnich przedsiębiorstw, izb handlowych, handlu detalicznego i hurtowego, bankowości i ubezpieczeń, transportu i rolnictwa.
Grupa Pracowników reprezentuje wszystkie kategorie pracowników, od robotników po kierowników. Członkowie tej grupy wywodzą się z krajowych organizacji związkowych.
Trzecia grupa reprezentuje szeroki zakres grup interesów: organizacje pozarządowe, organizacje rolników, małe przedsiębiorstwa, rzemieślników i wolne zawody, spółdzielnie i organizacje nienastawione na zysk, organizacje konsumenckie i ekologiczne, kręgi naukowe i akademickie, stowarzyszenia wspierające rodzinę, kobiety, niepełnosprawnych itd.
Zadania
doradza Radzie, Komisji i Parlamentowi Europejskiemu - na ich wniosek lub z własnej inicjatywy;
zachęca społeczeństwo obywatelskie do większego zaangażowania w kształtowanie polityki UE;
wzmacnia rolę społeczeństwa obywatelskiego poza Unią i pomaga w tworzeniu struktur doradczych.
Komitet Regionów The Committee of the Regions
Rola: reprezentowanie władz regionalnych i lokalnych
Kadencja: cztery lata
Posiedzenia: pięć posiedzeń plenarnych rocznie w Brukseli
Adres: Bruksela
Geneza
Powołany na mocy Traktatu o Unii Europejskiej w 1994 roku
organ doradczy, składający się z przedstawicieli władz regionalnych i lokalnych w krajach członkowskich.
Konsultacji z Komitetem wymagają wszelkie decyzje UE związane z zagadnieniami takimi jak polityka regionalna, środowisko, edukacja i transport, wszystkie one dotyczą bowiem szczebla lokalnego i regionalnego.
Skład
344 członków.
Członkowie wywodzą się z wybieralnych władz regionalnych lub lokalnych, często są marszałkami regionów lub burmistrzami czy prezydentami miast. Nominują ich rządy państw Unii, ale muszą wykazywać się oni całkowitą niezależnością polityczną.
Członkowie KR powoływani są przez Radę Unii Europejskiej na odnawialną czteroletnią kadencję. Wszyscy muszą posiadać mandat władz, które reprezentują, lub muszą być przed nimi politycznie odpowiedzialni. Komitet Regionów wybiera spośród swych członków przewodniczącego na dwuletnią kadencję.
Zadania
Reprezentowanie perspektywy lokalnej i regionalnej w dyskusjach na temat aktów prawnych.
wydawanie opinii dotyczących wniosków legislacyjnych Komisji. Komisja i Rada mają obowiązek konsultowania się z Komitetem Regionów w sprawach mających bezpośrednie znaczenie dla władz lokalnych i regionalnych. Mogą one zwracać się o jego opinię również w dowolnej innej sprawie, Komitet może przyjmować opinie z własnej inicjatywy i przedstawiać je Komisji, Radzie i Parlamentowi
Europejski Bank Inwestycyjny The European Investment Bank
Rola: finansowanie projektów UE
Członkowie: państwa członkowskie
Adres: Luksemburg
Charakterystyka
EBI powstał w 1958 roku na mocy traktatu rzymskiego
zajmuje się udzielaniem pożyczek na projekty europejskie (np. połączenia kolejowe i drogowe, lotniska, programy ochrony środowiska), zwłaszcza w regionach uboższych, krajach kandydujących rozwijających się
Udziela kredytów na inwestycje dla małych przedsiębiorstw.
Organizacja pracy Banku
instytucja autonomiczna
Samodzielnie podejmuje decyzje w sprawach udzielania i zaciągania pożyczek, wyłącznie na podstawie jakości projektów oraz możliwości, jakie oferują rynki finansowe.
Co roku przedkłada sprawozdanie ze swojej działalności.
współpracuje z instytucjami UE (jego przedstawiciele mogą uczestniczyć w posiedzeniach różnych komisji Parlamentu Europejskiego, zaś prezes EBI może uczestniczyć w posiedzeniach Rady)
Decyzje w Banku podejmują trzy organy:
Rada Gubernatorów- ministrowie (zwykle ministrów finansów) ze wszystkich państw członkowskich; określa ogólną politykę Banku w zakresie udzielania pożyczek, zatwierdza roczny bilans i sprawozdanie z działalności, upoważnia Bank do finansowania projektów poza UE oraz podejmuje decyzje o zwiększeniu kapitału.
Rada Dyrektorów- 28 dyrektorów - 27 nominowanych przez poszczególne państwa UE oraz jednego nominowanego przez Komisję Europejską; zatwierdza operacje udzielania i zaciągania pożyczek oraz kontroluje właściwe zarządzanie bankiem.
Komitet Zarządzający- 9 osób- pełnoetatowe kierownictwo Banku, bieżące zarządzaniem EBI
Zadania Banku
EBI nie osiąga zysku i nie zdobywa dochodów z oszczędności lub rachunków bieżących
Nie wykorzystuje też żadnych funduszy z budżetu UE
Działalność finansowana za pomocą pożyczek na rynkach finansowych oraz przez udziałowców Banku - państwa członkowskie UE
Wspólnie obejmują one udziały w kapitale banku, każde według udziału swojej gospodarki w gospodarce Unii. To wsparcie ze strony państw członkowskich daje EBI najwyższy możliwy rating kredytowy (AAA) na rynkach pieniężnych. Dzięki temu EBI może na nich zebrać bardzo wysokie kwoty kapitału na bardzo korzystnych warunkach- umożliwia to bankowi inwestowanie w projekty, które są w interesie publicznym, a które nie mogłyby być finansowane z innego źródła, lub też pożyczki na nie byłyby znacznie droższe
EBI wspiera zrównoważony rozwój w krajach śródziemnomorskich i w państwach Afryki, Karaibów i Pacyfiku, jak również projekty w Ameryce Łacińskiej i Azji
Projekty inwestycyjne Projekty starannie wybierane na podstawie określonych kryteriów:
Powinny przyczyniać się do realizacji celów UE, takich jak zwiększanie konkurencyjności europejskiego przemysłu i przedsiębiorstw, budowanie sieci transeuropejskich (transport, telekomunikacja i energia), rozwój sektora technologii informacyjnej, ochrona środowiska naturalnego i miejskiego, poprawa usług w zakresie ochrony zdrowia i edukacji;
powinny nieść korzyści głównie dla regionów mniej uprzywilejowanych;
powinny przyciągać fundusze z innych źródeł.
Europejski Fundusz Inwestycyjny European Investment Found
Powstał w 1994 roku w celu dostarczania kapitału podwyższonego ryzyka małym i średnim przedsiębiorstwom (MŚP)
Fundusz nie udziela bezpośrednich pożyczek przedsiębiorstwom ani też nie inwestuje bezpośrednio w firmy- działa za pośrednictwem banków i innych pośredników finansowych, którym wystawia gwarancje kredytowe na pożyczki udzielane małym i średnim przedsiębiorstwom.
EBI jest większościowym udziałowcem w Europejskim Funduszu Inwestycyjnym, który współtworzy z Grupą EBI.
Działalność funduszu obejmuje państwa członkowskie Unii, jak również Bułgarię,Rumunię, Turcję oraz trzy kraje EFTA (Islandię,Liechtenstein i Norwegię)
Europejski Bank Centralny The European Central Bank
Rola: zarzadzanie euro
Członkowie: Rada Ogólna, Zarząd, Rada Prezesów
Adres: Frankfurt am Main
Geneza
EBC powstał w 1998 roku na mocy Traktatu o Unii Europejskiej
Zadaniem Banku jest zarządzanie euro - wspólną walutą Unii Europejskiej.
odpowiada także za kształtowanie i wdrażanie polityki gospodarczej i pieniężnej UE.
W listopadzie 2003 roku prezesem EBC został Francuz, Jean-Claude Trichet.
Charakterystyka
EBC jest instytucją w pełni niezależną.
Ani on, ani żaden inny narodowy bank Eurosystemu, ani też żaden z członków ich organów decyzyjnych nie może zwracać się do żadnej instytucji o instrukcje, ani takich instrukcji przyjmować.
Instytucje UE oraz rządy państw członkowskich muszą szanować tę zasadę i nie mogą wywierać nacisków na EBC ani na swój rodzimy bank centralny.
System
EBC realizuje zadania we współpracy z Europejskim Systemem Banków Centralnych (ESBC), który obejmuje wszystkie 25 państw członkowskich Unii (tylko 12 z nich przyjęło dotąd euro!)
Te 12 krajów tworzy wspólnie strefę euro, zaś ich banki centralne wraz z Europejskim Bankiem Centralnym tworzą tzw. Eurosystem.
Rada Prezesów
jest najwyższym organem decyzyjnym Europejskiego Banku Centralnego.
Składa się z sześciu członków Zarządu oraz z prezesów 13 banków centralnych krajów strefy euro. Na jej czele zasiada prezes EBC.
Głównym zadaniem Rady Prezesów jest wytyczanie polityki pieniężnej strefy euro, a w szczególności ustalanie stóp procentowych, po których banki komercyjne mogą uzyskać fundusze z banku centralnego
Zarząd
składa się z prezesa EBC, wiceprezesa oraz czterech innych członków mianowanych za wspólnym porozumieniem prezydentów lub premierów państw strefy euro. Członkowie Zarządu powoływani są na nieodnawialną ośmioletnią kadencję.
Zarząd odpowiada za wdrażanie polityki pieniężnej określonej przez Radę Prezesów oraz za instruowanie krajowych banków centralnych. Przygotowuje również posiedzenia Rady Prezesów i odpowiada za bieżący zarząd EBC.
Rada Ogólna
Składa się ona z prezesa i wiceprezesa EBC oraz z prezesów banków centralnych wszystkich 27 państw członkowskich
wspomaga działania EBC zakresie doradztwa i koordynacji oraz pomaga przygotowywaniu dalszego rozszerzania strefy euro.
Zadania
Zapewnienie stabilności cen w strefie euro, tak by siła nabywcza euro nie osłabła wskutek Inflacji
dąży do utrzymania rocznego wzrostu cen dóbr konsumenckich poniżej 2%. Zadanie to realizowane jest poprzez dwa rodzaje działań:
1. kontrolowanie podaży pieniądza- nadmierna podaż pieniądza w stosunku do podaży towarów i usług prowadzi do inflacji.
2. monitorowanie tendencji cen i ocenę ryzyka, jakie niosą one dla stabilności cen w strefie euro- kontrola podaży pieniądza polega między innymi na ustalaniu stóp procentowych obowiązujących w całej strefie euro
2