Prof. dr hab. Ryszard Stachowski

Instytut Psychologii

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

w Poznaniu

Zagadnienia do egzaminu z przedmiotu

Historia myśli psychologicznej

Rok akademicki 2006/2007

1. Proces dziejowy w metaforze procesu abrazji i sedymentacji (Krzysztof Pomian).

2. Skomentuj (w odniesieniu do psychologii) poniższą wypowiedź Carla Beckera: Świadomość historyczna do tego stopnia stała się przedzałożeniem współczesnego myślenia, że potrafimy zidentyfikować daną rzecz jedynie przez wskazanie na cały szereg rozmaitych rzeczy, którymi była, zanim stała się tym, czym jest, a czym niebawem przestanie być.

3. Co to znaczy, że nazwa psychologia pochodzi z języka greckiego, ale nie jest słowem greckim?

4. Dlaczego Melanchtona nie można uznać za twórcę słowa psychologia?

5. Gdzie w Dziełach wszystkich Melanchtona pojawia się słowo psychologia?

6. Z którą z trzech doktryn pochodzenia duszy ludzkiej polemizują autorzy wydanego w roku 1590 pod redakcją Rudolphusa Gocleniusa dzieła, w którego tytule pojawia się po raz pierwszy nazwa psychologia?

7. Pytanie o to, kto jest twórcą nazwy psychologia, jest otwarte. Co to znaczy?

8. Doświadczenie osobiste (prywatne) i doświadczenie publiczne w kontekście błędu Johna Locke'a oraz poglądu Św. Tomasza z Akwinu.

. 9. Podstawowe różnice między Wilhelma Wundta programem heidelberskim i programem lipskim.

10. Jaki związek miał udział Wundta w sporze między dziewiętnastowiecznym materializmem

przyrodników niemieckich a zwolennikami spirytualizmu z wprowadzeniem przez niego do

psychologii metody eksperymentalnej?

11. Wundtowska zasada przyczynowości psychicznej jako podstawa wyjaśniania zjawisk

psychicznych.

12. Co to znaczy, że zasada paralelizmu psychofizycznego ujmuje we wzajemnej relacji

przyrodoznawczy i psychologiczny punkt widzenia na poznawanie doświadczenia?

13. Wprowadzenie eksperymentu laboratoryjnego do psychologii jako jeden z dwóch elementów

przełomu w metodzie badania psychologicznego.

14. Jak rozumiesz stwierdzenie, że wczesny Wundt wprowadził do psychologii eksperyment po to, by

badać naturę procesów nieświadomych, stanowiących początek życia psychicznego?

15. Metoda eksperymentu laboratoryjnego jako sposób wspomagania samoobserwacji (introspekcji).

16. Neutralny holizm metodologiczny jako podstawa wypracowania przez Wundta programu dwóch

psychologii.

17. Co według Wundta było zadaniem jego psychologii historyczno-kulturowej?

18. Reakcja Wundta na własną psychologię dwudzielną.

19. Jakie trzy przyjęte przez Wundta założenia jego własnej psychologii zakwestionowali

psychologowie z Würzburga?

20. Spór o nieobrazowość (nienaoczność) myśli między Wundtem i Karlem Bühlerem jako spór o

naturę eksperymentu psychologicznego

21. Kontrowersje wokół powtarzalności faktu psychicznego jako charakterystycznej cechy

introspekcyjnego eksperymentu psychologicznego..

22. Spór Wundta z würzburczykami jako spór o metodę badania w psychologii a nie o jej przedmiot.

Zakwestionowanie po raz pierwszy rzetelności i trafności metody introspekcji

23. Aktywne i intencjonalne doświadczenie jako jedyny przedmiot badania psychologii prawdziwie

empirycznej w programie psychologii aktów.

24. Intencjonalna inegzystencja przedmiotu jako pozytywne kryterium zróżnicowania fenomenów

psychicznych i fizycznych.

25. Negatywne i pozytywne kryterium psychiczności.

3-7: 1.1.1; 8: 1.1.3; 9: 1.5-1.8; 10: 1.2; 11: 1.2.1; 12: 1.2.2; 13: 1.5, 1.5.1; 14: 1.7; 15: 1.5.1; 16- 17: 1.8; 18: 2.1; 19: 2.3;

20: 2.3.1-2.3.2; 21: 2.3.2.1; 22: 2.3.3; 23: 2.4; 24-25: 2.4.2.

26. Wewnętrzne spostrzeżenie a wewnętrzna obserwacja w psychologii aktów Franza Brentana.

27. Jak William James charakteryzuje antytezę „strukturalizm- funkcjonalizm”?

28. Jak Kazimierz Twardowski uzasadnia stwierdzenie, że „nie każda nauka empiryczna jest

eksperymentalna”?

29. W jakim sensie psychologia funkcjonalna była sprawdzianem filozoficznej (pragmatycznej) teorii

prawdy?

30. Dzieje kryterium psychiczności w psychologii (Kartezjusz, Brentano, Romanes, Yerkes, James).

31. Watson uważał, że fakty behawioralne można włączyć do zakresu badań współczesnej mu

psychologii introspekcyjnej pod warunkiem jednak, że ta psychologia zgodzi się na pewien

kompromis. Jaki?

32. W jakim sensie Watsonowski behawioryzm jest a w jakim nie jest psychologią?

33. Behawioryzm metafizyczny (logiczny) albo radykalny i behawioryzm metodologiczny albo

empiryczny.

34. Kolistość analizy terminów mentalnych w języku zachowania. (s. 188-189).

35. Historyczne znaczenie eksperymentu Rosalie Rayner i Watsona nad warunkowaniem reakcji

emocjonalnej.

36. Stosunek Johna Watsona do psychoanalizy.

37. Klimat intelektualny wystąpienia Watsona w 1913 roku z „manifestem behawiorystycznym”.

38. Historyczne znaczenie artykułu Williama Jamesa Does consciousness exist? z roku 1904.

39. Uzasadnij twierdzenie, że przed rokiem 1913 psychologia znajdowała się w okresie

przedparadygmatycznym.

40. Determinizm a redukcjonistyczne złudzenie.

41. Franza Galla pierwszy systematyczny program badań behawioralnych.

42. Przed czym miał chronić kanon Morgana? Przykład błędnej jego interpretacji.

43. Jaką rolę w wyjaśnianiu zachowania człowieka odgrywa według B. F. Skinnera postulowanie

stanów psychicznych oraz układu nerwowego?

44. Operacjonizm etapem historycznie koniecznym w rozwoju psychologii jako nauki empirycznej.

45. Co to znaczy, że nasz sposób myślenia o nieświadomości (nieświadomych stanach mentalnych)

wzoruje się na modelu świadomości (świadomych stanów mentalnych)?

46. Dwojakie znaczenie terminu „nieświadomość” u Freuda.

47. Co dla Freuda jest wystarczającym dowodem istnienia nieświadomych stanów psychicznych?

48. Na czym polega Freudowski zabieg interpolacji aktów świadomych przez akty nieświadome?

49. Freudowska psychoanalityczna hipoteza nieświadomej aktywności psychicznej.

50. Co to znaczy, że Freudowska psychiczna nieświadomość istnieje na mocy założenia?

51. Freudowska doktryna nieświadomej świadomości a doktryna neurofizjologicznej (fizycznej,

somatycznej) ontologii nieświadomości.

52. Kolistość Freudowskiego wyjaśniania roli dziedzictwa archaicznego w przebiegu życia jednostki.

53. Co to znaczy, że Freudowska teoria marzeń sennych nie dysponuje bilingue czyli dwujęzyczną

wersją tego samego tekstu?

54. Podstawowe twierdzenie Freuda uwiedzeniowej teorii histerii(UTH) jako caput Nili.

55. Związek „afery nosowej” (Emma Eckstein) z genezą Freudowskiej myśli psychoanalitycznej.

56. W jakich okolicznościach Freud odwołuje swoją UTH i jakie podaje tego powody?

57. Prawda historyczna i prawda narracyjna w psychoanalizie Freudowskiej.

58. Co ważnego w historii myśli psychoanalitycznej wydarzyło się w okresie nazwanym „Freud przed

Freudem”?

59. Ruch feministyczny w Stanach Zjednoczonych a powstanie Terapii Odzyskanej Pamięci w ostatnim

dziesięcioleciu XX wieku w Stanach Zjednoczonych.

60. Na czym polega biegunowa odmienność poglądów zwolenników Terapii Odzyskanej Pamięci i

zwolenników Ruchu Fałszywych Wspomnień?

26: 2.4.1; 27: 3.6.2; 28: 3.3.1.1; 29: 3.9; 3.10; 30: 4.2.1; 31: 4.2.2; 32: 4.3; 33: 4.8; 34: 4.8; 35: 4.6; 36: 4.6; 37: 4. 4 (s. 165-

166); 38: 4.4 (s. 163-164); 39: s. 185-188; 40: 5.3.1; 41: 4.3.1; 42: 4.3.2; 43: 5.4; 44: s. 208-210; 45: s. 211-212; 46 - 48: 6.2; 49 -

50: 6.2.1; 51: 6.3; 52: 6.4; 53: s. 230-231;

61. Wątek gnostycki we współczesnej psychologii. W jakim sensie jungizm wyrasta z gnozy?

62. Czy stawiając sobie za cel badanie ludzkiej świadomości psychologia transpersonalna powraca do

Wundtowskiej koncepcji psychologii jako nauki o świadomości?

. 63. Dlaczego do badania historii psychologii w Polsce nie można stosować tych samych kryteriów,

które stosuje się do historii psychologii w krajach Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych?

64. Co przesądziło o swoistym charakterze Psychologicznej Szkoły Lwowskiej?

65. Główne założenia Kazimierza Twardowskiego teorii czynności i wytworów.

66. Władysława Witwickiego teoria kratyzmu jako jedyna rodzima oryginalna teoria psychologiczna

w okresie zaborów.

67. W jakim sensie można uznać Władysława Heinricha za prekursora behawioryzmu?

68. Co to znaczy, że psychologia poznawcza jest umiarkowanym behawioryzmem?

69. Paradygmat eksperymentalny psychologii poznawczej a pogląd wczesnego Wundta na proces

psychiczny jako nieświadome wnioskowanie.

70. Struktura procesu badawczego w psychologii (na podstawie pięciu diagramów).

61: 7.4 - 7.6; 62: 7.3; 63: 8.4; 64 - 66: 8.6; 67: 8.8; 68 - 69: 9.4.

4

---