Historia myśli psychologicznej - ćwiczenia

1. Spory wokół perspektywy pierwszoosobowej
Introspekcja – jak działa moja uwaga, pamięć ólitp.
Humanistyczna- człowiek jest podmiotem więc muszę uwzględnić jego podmiotowość.
Brentano – odrzucał introspekcję. Retrospekcja jest możliwa.
Comte - nie można patrzeć na siebie idącego po ulicy.
Arystoteles – człowiek poznaje świat przez zmysłowość. Nie ma, czym patrzeć na duszę.
Watson – przedmiotem nauki nie mogą być przedmioty, które nie są introsubiektywnie postrzegane.
Behawioryzm - nie wiadomo czy ktoś coś robi poprawnie czy niepoprawnie.

Argumenty przeciw perspektywie pierwszoosobowej:

- Skinner – perspektywa pierwszoosobowa jest mniej ważna, bo są to “wydarzenia prywatne”. To perspektywa
trzecioosobowa jest bardziej właściwa.
- to ludzie (społeczność werbalna) od małego uczy jednostkę jakimi słowami coś nazywać.
- Ktoś z zewnątrz M\może mieć lepszy dostęp do mojego życia.
- Najpierw jest coś z zewnątrz (konsternacja), którego się dziecko uczy, a dopiero potem może to
określić.
- człowiek ma bardzo słabą wiedzę o swoim wnętrzu.

2. Hermeneutyczne tradycje współczesnej psychologii
Hermeneutyczny – to przeciwieństwo przyrodniczego (fizykalistycznego) poglądu, sztuka zrozumienia intencji autora
ksiązki bardziej niż on siebie rozumie, sztuka interpretacja.
Tradycja hermeneutyczna zajmuje się człowiekiem, a by go zrozumieć, a nie wyjaśnić (biologicznie).
W pierwszej połowie XX wieku wyróżnia się hermeneutykę egzystencjalną i humanistyczną.

Freud jest pierwszym takim hermeneutą – np. interpretacja snów. Poszukiwał związku między przyczynami chorób
psychicznym, a symbolami (złe myśli, konflikty, demony).

Hermeneuta powie: Ktoś boi się zjeżdżać windą, bo boi się upadku libido.
Objawy fizyczne zamieniają się w symboliczne.

Habermas: podzielił wszystkie nauki na analityczno-empiryczne i hermeneutyczno-krytyczne:
- te pierwsze dotyczą analizy praw i pewne praktyczne zastosowania
- hermeneutyczno-krytyczne nie zajmują się prawami, ale normami, które należy przestrzegać

3. Arystoteles
Można być dualistą (rzeczywistość składa się z dwóch rzeczy: dusza i ciało), ale nie należy traktować ani duszy ani
ciała tak jak to rozumiał Platon (podkreślał antagonizm, różnicę między tymi dwoma substancjami - dusza jest myślą,
jest nieśmiertelna, a ciało – śmiertelne. Pobyt duszy w ciele jest cierpieniem. Dopóki człowiek nie zrzuci ciała będzie
cierpieć. Platon zapoczątkował myślenie, że jeśli używamy takiego słowa jak dusza, umysł, czy psychika to myślimy o
tym od razu przedmiotowo - traktujemy to jako coś)

Arystoteles inaczej widział duszę i ciało (oraz ich relację). Przygotował widzenie
“funkcjonalistyczne” - nieprzedmiotowe widzenie duszy, umysłu.
Przygotował funkcjonalizm. Psychika nie jest czymś, ale jest procesem, funkcją, rodzajem
odniesienia. Nie ma umysłu – istnieje pewna aktywność. Trawienie to nie rzecz – to aktywność.
Psychika jest aktywnością układu nerwowego i poznawczego względem człowieka. Aktywności te wymagają
zarządzania przez człowieka.
Punktem wyjścia u Arystotelesa jest wstawienie człowieka w obraz całego świata.

Materia i forma.
Substancja
– to co nie tkwi w czymś innym,
– byt istniejący sam przez się, jest i podmiotem i przedmiotem
– indywidualna i konkretna
– akt w akcie

Materia jest możnością, a forma aktem.
Człowiek jest hylemorficzną jednością substancjalną

Byty ożywione i nieożywione
Człowiek ma życie, czyli jest częścią przyrody – przynależy do świata żywego, a także wychodzi poza przyrodę. Życie
człowieka nie ogranicza się do życia biologicznego, ale także społecznego.
Człowiek zawiera się w hierarchi bytów najwyżej, a jednocześnie wykracza poza tą hierarchię - posiada rozum.
Dusza ożywia ciało.
Dusza jest aktem ciała.
Hyloizm – wszystko co się rusza ma życie i duszę.
Istnieje ruch lokalny i globalny (planet)
Wyróżnia trzy poziomy organizacji duszy.
Rodzaj funkcji zależy od poziomu organizacji.
U Arystotelesa każdy człowiek ma duszę gatunkową, a różni nas tylko materia. (róznica między Platonem a
Arystotelesem)
U Arystotelesa występuje relacja jedności pomimo odrębności dwóch elementów.
Kobieta i meżczyzna są zupełnie inni. A płód zostaje człowiekiem gdy wstąpi do niego dusza - meżczyzna - po 50
dniach, a kobieta - po 90 dniach.
Starość nie pochodzi z duszy.
Arystoteles widzi relacje między duszą i ciałem jako relację ścisłą i nierozerwalną.
Platon- ciało w sensie przypadłościowym. (więzień i więzienie)
U Arystotelesa dusza nie moze istnieć bez ciała a ciało bez duszy.
Rzeczywistość – aktywna, kształtująca i bierna, kształtowana.
Pewne ciała to ciała organiczne. Dusza jest pierwszym aktem tego ciała.
Dusza składa sie z czynników biernych i aktywnych: intelekt czynny, intelekt bierny(możnościowy).
Substancja składa się z formy i materii.
Dusza również: forma to intelekt czynny, a materia to intelekt bierny.
Intelekt bierny rozpada się, ginie, a czynny może trwać w oderwaniu od ciała.

Inny istotne wątki z Arystotelesa i Platona:

Platon- skoro ja jestem duszą, która ma ciało to ja znam duszę dobrze, bezpośrednio, bo nią jestem.
Podmiot to dusza.
U Arystotelesa geneza wiedzy jest zmysłowa. To co jest w umyśle jest najpierw w zmysłach.
Duszy nie znam dobrze, bo mogę ją poznać tylko pośrednio przez analizę jej działania – wnioskowanie na postawie
działań.
Nie jest dobrze mówić, że dusza się złości - człowiek się złości przez duszę.

Arystoteles – realizm – rzeczywistość jest podstawą od rzeczywistości do wszystkieg innego.
Platoński – idealizm – dusza jest podstawą.