AWANGARDA FILMOWA, tendencje twórcze, których celem jest wypracowanie nowych form ekspresji filmowej. Ideę przewodnią podejmowanych działań stanowi przeciwstawianie się tradycyjnym formom narracji, zwł. literackim i teatralnym. W historii kina wyróżniły się w latach 20. awangardy: francuskie, radzieckie i niemieckie.
Do francuskich zaliczały się ugrupowania: impresjonistów, zwolenników czystego kina oraz surrealistów. Impresjoniści (1 poł. lat 20. - L. Delluc, G. Dulac, M. L'Herbier, J. Epstein) dążyli do oddziaływania nastrojem obrazu, refleksami świetlnymi, zwolnionym gestem aktorskim, poezją wizualną. Zwolennicy czystego kina, zw. niekiedy dadaistami, wprowadzali alogiczną grę wizualną, opartą na ruchach przedmiotów i kształtów geometrycznych (np. Balet mechaniczny F. Légera, 1924) lub na pozbawionych sensu powiązaniach montażowych (np. Antrakt R. Claira, 1924). Surrealiści z L. Buñuelem na czele (Pies andaluzyjski, wspólnie z S. Dali 1928) wprowadzali struktury narracyjne oparte na luźnej, niekontrolowanej grze skojarzeń (nie zawsze pozbawionej głębszych znaczeń).
Awangardy radzieckie poł. lat 20. poszukiwały rozwiązań w dziedzinie: a) filmu dokumentalnego (D. Wiertow: Kino-Oko 1924, Szósta część świata 1926, Człowiek z kamerą 1928), b) filmu fabularnego o komediowej bądź sensacyjnej stylizacji (L. Kuleszow: Niezwykłe przygody Mr. Westa w krainie bolszewików 1924, Promień śmierci 1925), c) swoiście stylizowanej burleski, korzystającej z cyrkowego ekscentryzmu. Tzw. Fabrykę Ekscentrycznego Aktora (FEKS) reprezentowali G.M. Kozincew i L.Z. Trauberg (Przygody Oktiabryny 1924, Miszka walczy z Judeniczem 1925).
Awangarda niemiecka podjęła rozwiązania gł. w dziedzinie plastyki filmowej (animacja). V. Eggeling zrealizował filmy: Symfonia diagonalna (1919-1921), Rytm 1921, Rytm 1922, Rytm 1925; H. Richter: Studium filmowe (1926), Przedpołudniowe strachy (1928). Niektórzy zaliczają również do awangardy ekspresjonizm filmowy.
W Polsce do ugrupowań awangardowych należały: a) w Warszawie - START (Stowarzyszenie Miłośników Filmu Artystycznego - 1930-1934), b) we Lwowie - Awangarda (1932-1936), c) w Krakowie - SPAF (Stowarzyszenie Polskiej Awangardy Filmowej) z udziałem J.M. Brzeskiego (realizatora filmów: Przekroje 1931 i Beton 1933), K. Podsadeckieego, Z. Strychalskiego, J.M. Szancera, W. Zechentera. Osobno działał J. Kurek, realizator filmu Obliczenia rytmiczne (1932).
W Ameryce pierwsze przejawy działalności awangardowej w latach 40. równoznaczne były z próbą przeciwstawienia się skomercjalizowanej, schematycznej produkcji hollywoodzkiej. Zapoczątkował działalność awangardową A. Hammid (Meshes of the Afternoon 1943), a czołową przedstawicielką kierunku była M. Deren, która zrealizowała filmy: Sidła popołudnia (1943), Na lądzie (1944), Studio choreograficzne dla kamery filmowej (1945).
Viking Eggeling
ur. 12.10.1880 w Lund (Szwecja), zm. 19.05.1924 w Berlinie (Niemcy)
narodowość: SWE
biografia
Szwedzki malarz i twórca filmowy.
Eggeling po wyjeździe ze Szwecji na początku XX wieku uczestniczył w rozwijającym się ruchu Dada. Jakkolwiek jego idee wydawały mu się zbyt radykalne, zaprzyjaźnił się z wieloma liderami ruchu. Na początku lat 20. zamieszkał w Berlinie u Hansa Richtera, z którym dzielił zainteresowania dotyczące wykorzystania ruchu w sztuce abstrakcyjnej. Wspólnie tworzyli tzw. scroll-paintings (obrazy malowane na długich, przesuwanych rolach papieru).
Jego ukończony po kilku latach pracy film Diagonal Sinfonie (Symfonia Diagonalna) jest dziś klasyczną pozycją eksperymentalnej animacji. W filmie, z pomocą niemieckiej artystki Erny Niemeyer, Eggeling przetworzył koncepcje ze swoich scroll-paintings w ruchome medium filmu, wierząc iż odnalazł idealny, uniwersalny język przekazywania swoich emocji i wizji. Zmarł kilkanaście dni po premierze filmu z powodu choroby zakaźnej.
FILMOGRAFIA
Horizontal-Vertikal Orchester, 1920,
Diagonal Sinfonie, 1924,
Plot Summary for
Symphonie diagonale (1924)
Runtime: 5
Country: Germany
Color: Black and White
Sound Mix: Silent
A tilted figure, consisting largely of right angles at the beginning, grows by accretion, with the addition of short straight lines and curves which sprout from the existing design. The figure vanishes and the process begins again with a new pattern, each cycle lasting one or two seconds. The complete figures are drawn in a vaguely Art Deco style and could be said to resemble any number of things, an ear, a harp, panpipes, a grand piano with trombones, and so on, only highly stylized. The tone is playful and hypnotic.
User Comments:
Barcelona
Date: 1 October 2000
Summary: The beginning of a new art expression
With this movie, Eggeling found a new way of artistic expression that was followed later by Hans Richter, Oskar Fishinger, Walter Ruttmann and Norman McLaren.
Eggeling was trying to explore new paths, new manners, and he really did it. This new media, cinema, brought something that painters such as Eggeling himself could never reach with their paintings: time. Including a new dimension in their artwork was something very challenging for them. It was like mobile paintings. And this is exactly what Eggeling built up in this Symphonie Diagonale.
Eggeling uses *only* images (some geometrical animation) to make music! Yes!, that's it! I know it sound rare but he did it! Just try to imagine how, without any sound, just by showing us moving drawings, Eggeling makes us feel rhythm, musical patterns and figures. I would say that, even if the viewer is not a musical expert, he/she will surely discover, at least, the basics of music (rhythm, for instance).
Eggeling's masterpiece is a trip into music, a magical illusion and a sensible picture of music through a different language. Something nobody should miss.
Na podstawie:
http://wiem.onet.pl/wiem/00e117.html
http://uho.iq.pl/3cinema/ludzie.php?eggeling
http://us.imdb.com/Title?0015384
2
Opracowanie pobrane z www.humanista.pl/kulturoznawstwo