Historia Śląska w datach

do V/VI w. n.e. - prahistoria

V/VI w. n.e. - ok. 990 - okres przedpiastowski

990 - 1138 - państwo Piastów

1138 - 1335 - rozbicie dzielnicowe

1335 - 1526 - panowanie czeskie

1526 - 1742 - monarchia Habsburgów

1742 - 1945 - państwo pruskie i niemieckie

od 1945 - w Polsce

Prahistoria (do V/VI w. n.e.)

Paleolit (starsza epoka kamienna 550 000 - 8800 p.n.e.)

- w Trzebnicy i Rusku odkryto najstarsze w Polsce wyroby krzemienne należące do homo erectusa (człowieka wyprostowanego) pochodzące z 550 000 p.n.e.;
- znaleziska narzędzi kamiennych z 100 000 p.n.e. w Bardzie, Bielawie, Konradówce (k. Złotoryi), Mokrzeszowie oraz w dorzeczu Ścinawki.
Mezolit (średnia epoka kamienna 8800 - 4500 p.n.e.)
- znaleziska w Rudawach Janowickich i Górach Sowich wskazujące na istnienie w tym czasie na Śląsku społeczności zbieracko-myśliwskich.
Neolit (młodsza epoka kamienna 4500 - 1800 p.n.e.)

- wędrówki ludów;
Ważnym wynalazkiem tej epoki była ceramika stąd:
- najstarsze w Polsce znalezisko ceramiki neolitycznej (Strzelin);
- ceramika sznurowa;
- rozwój kultury pucharów dzwonowatych (Jordanów);
- rozwój kultury ceramiki wstęgowej (Racibórz - Ociece), jako wpływ kultur naddunajskich (stanowiska arch. związane z tymi kulturami także na Przedgórzu Sudeckim w Niemczy i Gniechowicach).
Epoka brązu i żelaza (1800 - 700 p.n.e. i 1250 n.e.)
- początki osadnictwa i rozwój kultury łużyckiej (osada w Ciepłowodach);
- cmentarzyska (Niemcza, Garbary k. Jeleniej Góry) oraz miejsca kultu (kręgi kamienne na Ślęży, Raduni i Gromniku).
VI/V w. p.n.e.
- ze wschodu napływają Scytowie i prawdopodobnie przyczyniają się do upadku kultury łużyckiej (pogorzelisko k. Ludwikowic Kłodzkich).
IV-I w. p.n.e.

- z południa i zachodu przychodzą Celtowie i przynoszą nowinki techniczne (koła garncarskie, żarna, monety); zakładają osady w Czechach i na Morawach (Stradomice) oraz na Śląsku (Płaskowyż Głubczycki - Roszowicki Las, Nowa Cerekwia; prawdopodobnie Ślęża była ich ośrodkiem kultowym.
I w. n.e.
- najazd plemion germańskich (Kwadów i Markomanów) niszczy kulturę celtycką;
przemarsz Gotów przez Śląsk.
II w. n.e.
- na terenie Czech i Moraw powstaje związek plemion germańskich, najeżdżający prowincje rzymskie.
167 - 180 n.e.
- wojny markomańskie - nieudana próba stworzenia przez Marka Aureliusza prowincji rzymskiej sięgającej Sudetów.
I - V w. n.e.

- tzw. okres rzymski, w którym funkcjonuje "bursztynowy szlak" i kwitnie wymiana handlowa między mieszkańcami ziem polskich a imperium rzymskim.
V/VI w. n.e.
- kolejna wędrówka ludów, w której wyniku nasi przodkowie osiedlają się między Odrą a Dniestrem.

Przed Piastami (V/VI w. n.e. - ok. 990)

623 - 658
- funkcjonowanie na terenie Czech, Moraw i Niziny Panońskiej tzw. państwa Samona; nie wykluczone, że w skład tego państwa wchodził również Śląsk.
początek IX w.
- pod rządami Mojmirowiców powstaje najstarsze państwo słowiańskie - tzw. Rzesza Wielkomorawska; swoim zasięgiem obejmuje Morawy, Nizinę Panońską, Słowację.
połowa IX w.
- powstaje Geograf Bawarski zawierający rejestr plemion słowiańskich m.in. zamieszkujących Śląsk (Ślężanie, Dziadoszanie, Opolanie, Gołęszyce);
Przemyślidzi jednoczą plemiona czeskie i tworzą państwo.
od 863
- początek chrystianizacji Wielkich Moraw przez Cyryla i Metodego.
870 - 894
- czas ekspansji terytorialnej Państwa Wielkomorawskiego pod rządami Świętopełka; państwo obejmuje Czechy, Łużyce, Śląsk i Małopolskę.
906
- najazdy Węgrów powodują upadek Rzeszy Wielkomorawskiej.
929
- Czechy stają się lennem Rzeszy niemieckiej.
965
- małżeństwo Dobrawy i Mieszka I.
973
- powstanie biskupstwa w Pradze.
990
- konflikt Mieszka z Czechami; Śląsk zostaje włączony do państwa Piastów.
991
- Mieszko I wystawia dokument "Dagome iudex", w którym w granicach swojego państwa określa również Śląsk.

Państwo Piastów (990 - 1138)

koniec X w.
- powstaje pas grodów obronnych (Racibórz, Głubczyce, Prudnik, Otmuchów, Bardo, Ząbkowice, Świny, Wleń, Grodziec, Stara Kamienica), broniących dostępu do państwa Piastów ze strony Czech.
995
- walka o władzę w Czechach pomiędzy Przemyślidami a Sławikowicami; zwyciężają Przemyślidzi; ostatni Sławikowiec, biskup praski Wojciech ucieka na dwór Bolesława Chrobrego.
1000
- zjazd gnieźnieński;
- powstanie arcybiskupstwa w Gnieźnie oraz biskupstw we Wrocławiu, Krakowie i Kołobrzegu sankcjonuje nabytki terytorialne Polski.
1003
- Bolesław Chrobry opanowuje na rok Czechy i Morawy.
1003 - 1018
- okres wojny polsko-niemieckiej;
- nieudane wyprawy cesarskie Henryka II z lat 1005, 1011, 1017 zatrzymują się na linii Odry;
- wojska Chrobrego zajmują w 1007 Milsko i Łużyce;
- oblężenie w 1017 Niemczy.
1018
- pokój w Budziszynie sankcjonujący polskie nabytki terytorialne na zachodzie;
- konsolidacja ludności słowiańskiej po walkach z obcym etnicznie przeciwnikiem.
1031
- wspólny najazd Konrada II i Jarosława Mądrego na Polskę.
1035 - 1039
- reakcja pogańska - powstanie ludowe przeciw państwu i instytucjom kościelnym;
- wygnanie Kazimierza.
1039
- uderzenie księcia Brzetysława na Polskę i włączenie Śląska do Czech.
1050
- Kazimierz Odnowiciel zbrojnie odzyskuje Śląsk.
1054
- zjazd w Kwetlinburgu; na mocy traktatu Henryk III przyznaje Polsce Śląsk pod warunkiem płacenia Czechom rocznego trybutu.
1055
- śmierć Brzetysława i podział dzielnicowy Czech.
1058 - 1079
- władzę sprawuje Bolesław (Śmiały, Szczodry); przestaje płacić Czechom trybut za Śląsk.
1079 - 1102
- na tronie zasiada Władysław Herman, który zaczyna płacić Czechom trybut.
1102 - 1115
- panowanie Bolesława Krzywoustego;
1108
- przygotowania do najazdu na Czechy - powstaje gród w Jeleniej Górze.
1109
- interwencja króla niemieckiego Henryka V (na prośbę Zbigniewa - brata Krzywoustego); mimo zaciekłych szturmów Niemcy nie zdobywają ani Głogowa, ani Wrocławia, ani Bytomia; powszechny udział w walkach ludności polskiej; legendarna bitwa na Psim Polu.
1110
- wyprawa Krzywoustego na Czechy; oddziały polskie przekraczają Karkonosze.
1114
- ugoda z Czechami - Krzywousty przestaje płacić trybut.
lata 20. XII w.
- palatyn i jeden z najbogatszych możnowładców - Piotr Włostowic - funduje klasztor augustiański na Ślęży i opactwo benedyktynów na Ołbinie; są to pierwsze fundacje kościelne na Śląsku; łącznie Włost i jego żona Maria ufundowali 77 kościołów i klasztorów.
1132 - 1137
- kolejna wojna polsko-czeska;
- pokój w Kłodzku - Śląsk pozostaje w Polsce, ziemię kłodzką i opawską przejmują Czesi.
1138
- umierający Bolesław Krzywousty dzieli kraj pomiędzy swych synów; Śląsk trafia, wraz z dzielnicą senioralną w ręce Władysława, najstarszego z synów; następuje okres rozbicia dzielnicowego w Polsce.

Rozbicie dzielnicowe (1138 - 1335)

1138 - 1146
- liczne konflikty między Władysławem, a młodszymi braćmi wspieranymi przez możnowładców.
1146
- po wygnaniu Władysława II, Śląsk przechodzi w ręce Bolesława Kędzierzawego.
1146 - 1163
- nieudane próby przywrócenia na tron Wygnańca - interwencje zbrojne cesarzy niemieckich (Konrad III w 1146 i Fryderyk I Barbarossa w 1157) i klątwa legata papieskiego na Polskę.
1163
- na Śląsk wracają synowie Władysława II - Bolesław Wysoki i Mieszko Plątonogi.
1173
- śmierć Bolesława Kędzierzawego;
- podział Śląska pomiędzy Bolesława Wysokiego (ks. wrocławskie) i Mieszka Plątonogiego (ks. opolskie i raciborskie).
1175
- powstanie, z fundacji Bolesława Wysokiego, klasztoru cystersów w Lubiążu.
1198
- koniec rozbicia dzielnicowego w Czechach; koronacja królewska Przemysława Ottokara I.
1201 - 1238
- syn Bolesława Wysokiego, Henryk Brodaty księciem wrocławskim; następuje szybki rozwój Wrocławia i Śląska;
- wprowadzenie prawa magdeburskiego (zwanego średzkim) i lokacja Nowego Targu we Wrocławiu; powstaje tzw. polski typ miasta średniowiecznego;
- inne lokacje miast: Złotoryja (1211), Lwówek (1217), Środa Śląska (1223) oraz liczne lokacje wsi na prawach zarówno niemieckich jak i polskich;
- utworzenie gmin samorządowych;
- próba powstrzymania rozbicia dzielnicowego; odbył się m.in. zjazd Piastów w Gąsawie (1227), ale w rozmowach przeszkodzili zamachowcy zabijając Leszka Czarnego i raniąc Henryka;
- na teren Śląska przybywają osadnicy niemieccy;
- początki górnictwa (Złoty Stok, Lwówek, Złotoryja, Zlate Hory);
- fundacje dla zakonu cystersów w Trzebnicy i Henrykowie;
- św. Jadwiga (żona Henryka Brodatego) - fundacje kościołów.
1241
spustoszenie Śląska przez Mongołów;
- bitwa pod Legnicą i śmierć Henryka II Pobożnego (9.IX.1241);
- powstanie Księgi Henrykowskiej, jako spisu dóbr zniszczonego opactwa cystersów w Henrykowie; najstarsze zapisane słowa po polsku: "Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai";
- koniec tzw. monarchii Henryków Śląskich i dalszy postęp rozbicia dzielnicowego (liczba dzielnic pod koniec XIII w. na Śląsku osiągnęła 17);
- początek rządów Bolesława Rogatki.
1249
- książęta śląscy tracą ziemię lubuską na rzecz Brandenburgii.
2. połowa XIII
- walki Rogatki z braćmi i bratankiem Henrykiem Probusem; postępująca anarchia;
- napływ kolonizatorów, rozwój miast i handlu.
1278
- śmierć Przemysława Ottokara II, walczącego z Rudolfem Habsburgiem o koronę cesarską, w bitwie pod Suchymi Krutami;
- Henryk IV Probus uzyskuje ziemię kłodzką w zamian za niedopuszczenie go do opieki nad synem Ottokara, Wacławem II.
1287
- starania Probusa o koronę polską i zjednoczenie rozbitego na dzielnice państwa; układ o wzajemnym dziedziczeniu z Henrykiem głogowskim.
1289
- opanowanie Krakowa, dla chorego Probusa przez księcia legnickiego Henryka Grubego; Władysław Łokietek salwuje się ucieczką;
- Kazimierz książę bytomski składa hołd lenny Czechom.
1290
- śmierć Henryka IV Probusa; jego testament staje się podstawą prawną do utworzenia księstwa nyskiego dla biskupów wrocławskich (dotrwało do 1810).
1292
- fundacja opactwa cysterskiego w Krzeszowie przez Bolka I Surowego.
1300
- Wacław II królem Polski; unia personalna polsko-czeska; 6 lat później Wacław, ostatni z Przemyślidów zostaje zamordowany.
1310
- dynastia Luksemburgów na tronie czeskim; roszczenia Jana Luksemburczyka do korony polskiej.
1327
- Henryk VI urażony przez Łokietka (niedostatecznie mu pomagał w walce z książętami głogowskimi, spadkobiercami roszczeń do korony) oddaje księstwo wrocławskie Janowi Luksemburczykowi w zamian za dożywotnie prawa do ziemi kłodzkiej;
- hołd lenny składają Luksemburczykowi także księstwa górnośląskie (niemodlińskie, raciborskie, cieszyńskie, kozielsko-bytomskie, oświencimskie i opolskie).
1328/1329
- kolejne księstwa (oleśnickie, legnickie, żagańskie i ścinawskie) składają hołd lenny Czechom; nieugięci pozostają Przemko głogowski i Bolko II (książę świdnicko-jaworski).
1331
- trwa wojna Łokietka z Krzyżakami; Czesi wykorzystują okazję i organizują zbrojną wyprawę, powstrzymaną jednak pod Niemczą przez Bolka II;
- zdobycie Głogowa przez Jana Luksemburczyka; do zależnych księstw dołącza księstwo głogowskie.
1335
- układy w Wyszehradzie i Trenczynie - Jan Luksemburczyk rezygnuje z roszczeń do korony polskiej, w zamian Kazimierz Wielki przyjmuje rekompensatę pieniężną oraz wstępnie rezygnuje z praw do Śląska, z wyjątkiem księstw świdnicko-jaworskiego i ziębickiego.

Panowanie czeskie (1335 - 1526)

1336
- w zamian za dożywotnie posiadanie ziemi kłodzkiej, Bolko ziębicki składa hołd lenny Czechom.
1339
- potwierdzenie rezygnacji z praw do Śląska przez Kazimierza Wielkiego.
1344
- powstanie arcybiskupstwa w Pradze.
1345 - 1348
- próba odzyskania Śląska dla Polski przez Kazimierza (w sojuszu z Bolkiem II Małym) kończy się kolejną wojną polsko-czeską;
1348
- na wieść o wstąpieniu Karola IV na tron cesarski w Rzeszy Kazimierz rezygnuje z walki i zawiera z nim pokój w Namysłowie; potwierdzono status quo na Śląsku;
- pierwszy w Europie Środkowej uniwersytet powstaje w Pradze.
1351
- nieudana próba oderwania biskupstwa wrocławskiego od diecezji gnieźnieńskiej przez Karola IV.
1353
- małżeństwo córki Bolka II Małego, Anny świdnickiej z Karolem IV Luksemburczykiem; układ o przeżycie między Bolkiem a Karolem.
1356
- Kazimierz Wielki rezygnuje z praw do księstwa świdnicko-jaworskiego.
1368
- umiera Bolko II Mały; po śmierci jego żony Agnieszki w 1392 ostatnie niezależne księstwo piastowskie (świdnicko-jaworskie) na Śląsku przechodzi w ręce czeskie.
1372
- Ludwik Andegaweński potwierdza brak roszczeń do Śląska ze strony korony polskiej.
1404
- spotkanie Władysława Jagiełły i Wacława IV (króla Czech) we Wrocławiu.
1415
- Jan Hus ginie na stosie podczas soboru w Konstancji; spotęgowanie napięć o charakterze społecznym i narodowościowym w Czechach.
1419 - 1434
- powstanie husyckie.
1428
- wyprawa husytów na Śląsk pod przywództwem Prokopa Wielkiego, którzy zdobywają większość zamków i warowni, pomaga im Bolko V Opolski.
1434
- bitwa pod Lipaniami kończąca wojny husyckie; w Taborze husyci bronią się jeszcze do 1452.
1437
- śmierć cesarza Zygmunta Luksemburczyka i koniec dynastii Luksemburgów; do 1457 na tronie czeskim zasiadają Habsburgowie (Albrecht II 1488-1439, Elżbieta Regentka 1439-1453, Władysław Pogrobowiec 1453-1457).
połowa XV w.
- brak silnej władzy na Śląsku powoduje rozwój działalność wszelkiej maści rycerzy-rozbójników.
1458
- Jerzy z Podiebradów królem Czech.
1469
- wojna między królem czeskim a Maciejem Korwinem, królem Węgier; wojska węgierskie zajmują Morawy, Śląsk i Łużyce; Śląsk do roku 1490 włączony do Królestwa Węgier.
1471
- śmierć króla Czech Jerzego; w wyniku wcześniejszej umowy na tron wstępuje Władysław Jagiellończyk.
1474
- wspólna wyprawa polsko-czeska na Śląsk kończy się niepowodzeniem; spotkanie Macieja Korwina z Jagielończykami - Władysławem i Kazimierzem w Muchoborze (obecnie osiedle Wrocławia).
1475
- język polski po raz pierwszy w drukowanej książce (Kasper Elyan, Wrocław).
1490
- śmierć Macieja Korwina; tron węgierski i zwierzchność nad Śląskiem, Morawami oraz Łużycami przejmuje Władysław Jagiellończyk.
przełom XV/XVI w.
- rządy braci Władysława w księstwie głogowskim (Jan Olbracht 1491-92, Zygmunt Stary 1498 - 1506).
1515
- układy o przeżycie między Habsburgami a Jagiellonami.
1518
- początek reformacji na Śląsku; do lat 50 XVI w. pojawiają się nowe wyznania (luteranie, anabaptyści, bracia czescy) a katolicyzm traci na znaczeniu.
1526
- w bitwie z Turkami pod Mohaczem ginie Ludwik Jagiellończyk; Habsburgowie przejmują koronę czeską i tym samym Śląsk, Morawy i Łużyce.

Monarchia Habsburgów (1526 - 1742)

XVI w. 
- okres prosperity i pokoju na Śląsku; rozwój handlu i miast, kultury, szkolnictwa, piśmiennictwa; postęp techniczny w górnictwie i hutnictwie.
1537
- układ o przeżycie między księciem legnicko-brzeskim Fryderykiem II a Joachimem Hohenzollernem.
1555
- pokój w Augsburgu i wprowadzenie zasady "cuius regio eius religio" ("czyj kraj tego religia").
1556
- sprowadzenie jezuitów na Śląsk.
1561
- pierwsza drukowana mapa Śląska autorstwa Marcina Helwiga w Nysie.
1563
- koniec soboru trydenckiego i początek kontrreformacji (na Śląsku dopiero pod koniec XVI w.).
1588
- bitwa pod Byczyną rozstrzygająca o elekcji Zygmunta III Wazy na króla Polski.
1608
- powstanie Unii protestanckiej.
1609
- powstanie Ligi katolickiej, faktyczny podział Rzeszy niemieckiej na dwa antagonizujące obozy;
- wydanie przez Rudolfa II tzw. listu majestatycznego gwarantującego protestantom pełne swobody wyznaniowe.
1617
- wyznaczenie zdecydowanie katolickiego Ferdynanda Habsburga na następcę tronu czeskiego.
1618
- defenestracja praska i początek wojny 30-letniej oraz powstania antyhabsburskiego w Czechach.
1619
- sejm w Pradze; stany czeskie, łużyckie, śląskie i morawskie detronizują Ferdynanda i powołują na tron przywódcę Unii protestanckiej Fryderyka, elektora Palatynatu.
8.XI.1620
- bitwa pod Białą Górą i klęska wojsk czeskich; obwołany przez Czechów królem, Fryderyk elektor Palatynatu przebywa we Wrocławiu; represje skierowane przeciw uczestnikom powstania i eksterminacja szlachty czeskiej; rekatolizacja Czech.
1621 - 1622
- pacyfikacja Śląska przez wojska cesarskie, w tym przez lisowczyków będących na żołdzie cesarskim.
1625
- Karol Ferdynand (syn Zygmunta III Wazy) zostaje biskupem wrocławskim i księciem nyskim.
1626 - 1627
- rozbicie przez Albrechta Wallensteina najazdu wojsk protestanckich na Śląsk; w nagrodę dostaje księstwo żagańskie.
1627 - 1648
- wojny 30-letniej na Śląsku ciąg dalszy; przemarsze wojsk katolickich (cesarskich) i protestanckich (szwedzkich, brandemburskich i saskich);
- przywracanie siłą religii katolickiej i nieudane próby obrony tolerancji religijnej;
- 1634 zamordowanie Wallensteina oskarżonego o pertraktacje z protestantami;
- 1645 Wazowie polscy przejmują księstwa opolsko-raciborskie, w zamian oddają zaległe sumy posagowe;
- spustoszenie Śląska - śmierć 1/3 ludności, zniszczenie 36 miast, 1095 wsi, 113 zamków.
1648
- pokój westfalski kończący wojnę 30-letnią; gwarantem pokoju jest Szwecja; warunki dotyczące Śląska: wolność wyznania i kultu w księstwie legnicko-brzesko-wołoswskim oraz oleśnickim i w mieście Wrocławiu, tylko wolność wyznania dla pozostałych ziem; zgoda cesarza na wzniesienie trzech Kościołów Pokoju (Jawor, Świdnica, Głogów).
1655 - 1656
- pobyt w Głogówku, podczas potopu szwedzkiego, Jana Kazimierza, króla Polski.
1675
- śmierć ostatniego z Piastów, 15-letniego księcia legnicko-brzeskiego, Jerzego Wilhelma.
1683
- przemarsz spieszących na odsiecz Wiednia wojsk Jana III Sobieskiego przez Górny Śląsk; nabożeństwo za zwycięstwo w sanktuarium w Piekarach Śląskich; 1687 pobyt Marysieńki Sobieskiej w uzdrowisku w Cieplicach.
1691 - 1737
- rządy Jakuba Sobieskiego w księstwie oławskim.
1697
- August II Wettin, elektor saski obejmuje tron polski; polsko-saska unia personalna; plany Wettinów dotyczące przejęcia Śląska i połączenia Saksonii z Polską.
1700- 1721
- wojna północna;
1702
- założenie we Wrocławiu akademii jezuickiej - pierwszej wyższej uczelni we Wrocławiu.
1704
- porwanie synów Jakuba i Konstantego Sobieskich jako kandydatów korony polskiej popieranych przez Karola XII (króla Szwecji) walczącego w wojnie północnej z Augustem II.
1706
- przemarsz wojsk szwedzkich przez Śląsk i skargi mieszkańców na nieprzestrzeganie swobód religijnych do gwaranta pokoju westfalskiego, Karola XII.
1707
- w porozumieniu w Altranstadt cesarz Józef oddaje protestantom ze Śląska 121 kościołów i zgadza się na budowę sześciu tzw. Kościołów Łaski w Kożuchowie, Żaganiu, Miliczu, Cieszynie, Jeleniej Górze i Kamiennej Górze.
1732
- wydawnictwo Jana Jakuba Korna drukuje we Wrocławiu książki w języku polskim.
1. połowa XVIII w.
- ograniczenie śląskich organizacji samorządowych i fiskalizm Habsburgów.
1740
- śmierć ostatniego męskiego potomka Habsburgów, Karola VI; państwa niemieckie nie uznają prawa jego córki, Marii Teresy do tronu cesarskiego w Wiedniu;
- wybuch wojny o sukcesje austriacką (1740 - 1748).
1740 - 1742
- I wojna śląska; po dwumiesięcznej kampanii Prusy zajmują Śląsk.
1742
- pokój we Wrocławiu; warunki: Śląsk i hrabstwo kłodzkie dla Prus, księstwa opawskie, karniowskie i cieszyńskie dla Habsburgów.

Państwo pruskie i niemieckie (1742 - 1945)

1744 - 1745
- II wojna śląska; 4.VI.1745 - armia austriacko-saska (z udziałem pułków polskich) rozbita przez prusaków pod Dobromierzem.
1745
- pokój w Dreźnie potwierdza stan po pokoju wrocławskim.
1756 - 1763
- III wojna śląska tzw. siedmioletnia;

germanizacja Śląska, fiskalizm i rozwój aparatu administracyjnego Prus; równouprawnienie protestantów.
1757
- armia austriacka na Śląsku; 5.XII - porażka Austriaków pod Lutynią.
1760
- Austriacy wespół z Rosjanami ponownie na Śląsku -bitwa pod Kamienną Górą, zajęcie Kłodzka, klęska sprzymierzeńców pod Legnicą (15.VII).

1761 - 1762
- walki wojsk austriacko-rosyjskich z pruskimi; bitwa pod Burkatowem.
1763
- pokój w Hubertusburgu potwierdza ustalenia z Drezna i Wrocławia.
1770 -1790
- niepokoje w stosunkach prusko-austriackich zakończone spotkaniem Fryderyka Wilhelma II i cesarza Józefa II w Dzierżoniowie; w międzyczasie budowa fortów obserwacyjnych przy granicy z Austrią (Fort Karola w Górach Stołowych, Fort Wilhelma).
1793
- bunt tkaczy w Chełmsku Śl. i inne wystąpienia antyfeudalne jako echa Wielkiej Rewolucji Francuskiej.
1806 - 1807
- wojska napoleońskie pod dowództwem ks. Hieronima zajmują Śląsk (Głogów, Wrocław, Brzeg, Świdnica, Koźle i Kłodzko); IV.1807 ułani Legii Nadwiślańskiej rozbijają pod Strugą wojska pruskie.
XI.1807
- pokój w Tylży; Prusy zmuszone wypłacić kontrybucję Francji, stąd kasata większości zakonów na Śląsku (1810); załogi napoleońskie pozostają w Śląskich twierdzach.
1807
- zniesienie poddaństwa chłopskiego w Prusach; 1811 - stopniowe uwłaszczanie chłopów.
1812
- klęska Napoleona pod Moskwą.
1813
- ścigające Francuzów wojska rosyjski wkraczają na Śląsk; gen Kutuzow umiera w Bolesławcu; Fryderyk Wilhelm III wydaje odezwę do narodu wzywając do walki wyzwoleńczej;
- wojska francuskie zajmują Wrocław; zorganizowanie w Rogowie Sobóckim korpusu ochotników do walki z wojskami Napoleona (Adolf Lutzow);
- po przegranej bitwie nad Kaczawą Francuzi wycofują się na linię Szklarska Poręba - Wleń - Odra; koncentracja wojsk koalicyjnych na Śląsku (w tym ok. 70 tys. Rosjan); VIII.1813 Napoleon w Lwówku Śl.; szwoleżerzy polscy walczą pod Legnicą i Lwówkiem;
- klęska Napoleona pod Lipskiem.
1815
- kongres wiedeński.
1812
- reorganizacja Kościoła katolickiego w Prusach; diecezja wrocławska podlega bezpośrednio pod Watykan.
1830 - 1831
- niepokoje na Śląsku związane z rewolucją lipcową we Francji i powstaniem listopadowym.
1836
- powstanie we Wrocławiu Towarzystwa Literacko - Słowiańskiego; w jego strukturach działali m.in. J. Kasprowicz, A. Asnyk, K. Damrot, W. Nehring.
od 1842
- budowa linii kolejowych: Wrocław - Oława (dalej do Brzegu, Opola, Gliwic i połączenie z koleją warszawsko wiedeńską w 1845); 1843 Wrocław - Świebodzice (dalej do Jeleniej Góry 1867); 1846 Wrocław - Drezno; 1856 Wrocław - Poznań; 1874 Wrocław - Kłodzko.
1844
- powstanie tkaczy śląskich.
1848 - 1849
- Wiosna Ludów; wystąpienia we Wrocławiu i innych miastach Śląskich; język polski w szkołach na Górnym Śląsku oraz w powiatach sycowskim i namysłowskim; wydawanie Dziennika Polskiego przez Józefa Lompę.
1850
- całkowite uwłaszczenie chłopów w Prusach; akcja germanizacyjna.
1851
- zastąpienie monarchii absolutnej monarchią konstytucyjną w Prusach.
1863
- powstanie Towarzystwa Polskich Górnoślązaków (Konstanty Damrot).
1866
- wojna błyskawiczna między Prusami a Austrią o hegemonię wśród państw niemieckich; bitwa pod Sadową i klęska Austrii; pokój w Pradze.
1870 - 1871
- wojna francusko - pruska; zwycięstwo Bismarcka i zjednoczenie państw Niemieckich pod berłem Pruskim; początek Kulturkampf.

2. połowa XIX w.
- szybki rozwój zagłębi przemysłowych na Górnym Śląsku ; rozwój zagłębia wałbrzyskiego; dzięki kontrybucji francuskiej (5 mld. franków) finansowane zostają liczne przedsięwzięcia budowlane (koleje, drogi, gmachy użyteczności publicznej); rozwój uzdrowisk i turystyki: 1880 powstanie Risengebirgsverein (Karkonoskie Towarzystwo Górskie), 1881 Glatzer Gebirgsverein (Kłodzkie Towarzystwo Górskie);
- likwidacja organizacji polskich przy Uniwersytecie Wrocławskim (1899).
1914 - 1918
- I wojna światowa; gospodarka śląska przestawiona na potrzeby wojskowe; polscy żołnierze w armii niemieckiej.
I.1919
- zajęcie przez wojska czechosłowackie Śląska Cieszyńskiego; podział: 44% dal Polski, reszta dla Czechosłowacji w tym 150 000 mniejszość polska.
1919 i 1920
- I i II powstanie śląskie jako efekt decyzji o podziale Śląska między Polskę a Niemcy.
V - VII.1921
- III powstanie śląskie (Wojciech Korfanty); ciężkie walki polsko-niemieckie; przyznanie Polsce 29% terytorium i większości przemysłu; w polskiej części Śląska pozostaje 230 000 Niemców, a w niemieckiej 530 000 Polaków.
1925
- założenie biskupstwa katowickiego.
1933
- Hitler obejmuje władzę w Niemczech; germanizacja ostatnich polski nazw na Śląsku;

działalność Partii Niemców Sudeckich w Czechach (Konrad Henlein); żądania autonomii.
IX.1938
- układ monachijski; zajęcie czeskich Sudetów przez Niemcy; wkroczenie wojsk polskich na Zaolzie (2.X.1938).
15.III.1939
- wojska niemieckie zajmują całe Czechy - powstaje Protektorat Czech i Moraw.
31.VIII.1939
- niemiecka prowokacja w Gliwicach.
1.IX.1939
- wybuch II wojny światowej.
X.1939
- włączenie Górnego Śląska i Śląska Cieszyńskiego do Rzeszy.
od III.1940
- akcja Volkslisty
od 1940
- obóz koncentracyjny Gross Rosen (Rogoźnica); obozy jenieckie w fortach srebrnogórskim i kłodzkim oraz w Żaganiu i Łambinowicach; obozy pracy i budowa tzw. podziemnych fabryk w Górach Sowich.

W Polsce (od 1945)

I-V.1945
- zajęcie Śląska przez wojska radzieckie I Frontu Ukraińskiego (marsz. Koniew); przejmowanie administracji przez Polaków od radzieckiej administracji wojskowej; w wyniku działań wojennych uległo zniszczeniu 70% zakładów przemysłowych; poważne zniszczenia w miastach (Wrocław, Nysa, Głogów); wywóz ocalałych instalacji przemysłowych o wartości ok. 0,5 mld. dolarów do ZSRR; radzieckie obozy pracy w kopalniach uranu w Kowarach i kopalniach węgla w zagłębiu wałbrzyskim.
1945 - 1949
- wysiedlenie ze Śląska ok. 2 mln. Niemców i przyjazd Polaków z województw centralnych i repetriantów ze wschodu; 20% ludności Śląska (Górnego i Opolskiego) to autochtoni.
1945 - 1947
- napięcia graniczne z Czechosłowacją o ziemię kłodzką.
10.III.1947
- układ o przyjaźni i współpracy z CSRS (bez ustaleń o granicach).
1948
- Kongres Intelektualistów (uczestniczyli w nim m.in. Pablo Picasso, Irena Joliot-Curie, Julian Huxley) i Wystawa Ziem Odzyskanych we Wrocławiu.
1950
- układ zgorzelecki z NRD (uznanie granicy na Nysie i Odrze).

lata 60-te
- budowa Legnickiego Zagłębia Miedziowego; największa w XX wieku przemiana krajobrazowa, demograficzna i ekonomiczna na Śląsku.
1968
- wojska Układu Warszawskiego udzielają tzw. bratniej pomocy w Czechosłowacji; w pacyfikacji udział biorą żołnierze Śląskiego Okręgu Wojskowego.
1970
- układ o normalizacji stosunków z RFN.
1973
- reforma administracyjna państwa; ziemie śląskie zostają objęta całkowicie lub częściowo przez 1 województw.
1981 - 1983
- stan wojenny; Wrocław jednym z centrów Solidarności; tragedia w kopalni Wujek; ludzie giną także w Lubinie i Wrocławiu.
14.VI.1985
- otwarcie Panoramy Racławickiej.
XI.1989
- aksamitna rewolucja w Czechosłowacji; Vaclav Havel zostaje prezydentem;
- spotkanie Kohl - Mazowiecki w Krzyżowej; symboliczny gest pojednania.
po 1989
- rozpoczynają działalność organizacje mniejszości niemieckiej na Śląsku.
3.X.1990
- zjednoczenie Niemiec.
14.XI.1990
- traktat polsko-niemiecki, potwierdzający granicę na Odrze i Nysie.
17.VI.1991
- spotkanie Kohl - Bielecki i traktat o dobrej współpracy i sąsiedztwie.
1.I.1993
- rozpad Czechosłowacji na Czechy i Słowację.

---