1970 Rosa chinensis var. semperflorens

1817 Rosa chinensis x Rosa gallica

↓

Rosa borboniana

Rasy: Róże portlandzkie, R.óże Noisetta

Rosa hybrida bifera-remontanthi odm Frau Karl Druschli Urlich Brunner

Rosa thea-Rosa odorata

1883-1884 Rosa odorata x Rosa hybrida bifera

↓

Rosa thea hybrida

1900-1910 Rosa hybrida bifera x Rosa foetida

↓

Rosa pernetiana

Odm Soleil d'or Katherine Pechtold

REMONTANTY-r.óże, które powtarzają kwitnienie.

WAŻNIEJSZE GRUPY I RASY RÓŻ

Rodzaj róża (Rosa sp.) obejmuje ponad 120 gatunków zarówno róż dziko rosnących, jak i uprawianych na całym świcie. Dzisiejsze róże szlachetne są przeważnie mieszańcami powstałymi przez wielokrotne niekiedy krzyżowanie gatunków dziko rosnących w strefie umiarkowanej i podzwrotnikowej półkuli północnej. W praktyce ogrodniczej róże dzielimy na pięć podstawowych grup:

1) róże wielkokwiatowe

2) róże wielokwiatowe - rabatowe, bukietowe

3) róże czepne - pnące

4) róże parkowe - krzaczaste

5) róże okrywowe - płożące

ODMIANY RÓŻ UPRAWIANE NA KWIAT CIĘTY:

-czerwone-Baccara, Ilona, Diamant

-różowe-Cartina, Sonia, Mazowsze

-żółte-Aalsmeer Gold, Mabella, Gloria Dei

-pomarańczowe-Belinda, Mariana, Sabrina

-fioletowe-Jacaranda, Montrea, Silver Star

-białe-Athena, Pascali, Virgo, White Weekend

-kremowobiała-Hanka

RÓŻE WIELOKWIATOWE-BUKIETOWE (R. chinensis var. semperflorens x R. multiflora):

1) Rasa: Rosa polyantha-Polianty właściwe (Rosa polyantha x R. thea hybrida)

Odmiany: Margo Koster (łosos-róż), Korona (pomara.szkarłat), Vatertag (pomar)

2) Rasa: R. polyantha hybrida-Mieszańce poliantów

Odmiany: Alain (czerw), Tiara (biała), Topsi (pom-czerw)

3) Rasa: Rosa floribunda

Odmiany: Gipsy (czerw. Żółta), Geiska (róż), Europeana (czerw), Hanka (białokremowa)

4) Rasa: Rosa floribunda grandiflora

Odmiany: The Queen Elizabeth Rose (różowa), Queen of Bermuda (czerw), Golden Giant (złocistożółta)

RÓŻE CZEPNE (PNĄCE):

1) Rasa: Rosa wichuraiana-Róże Wichunga

Odmiany: Casina (żółta), Elegance (żółte, pełne), Coral Dawn (koraloworóż, powtarzająca kwitnienie)

2) Rasa: Rosa multiflora

Odmiany: Blaze Superior (jaskrawoczerwona), Flammentanz (ognistoczerwona), Rubin (czerwona)

3) Rasa: Rosa kordesii-Róże Kordesa

Odmiany: Aurora (złotopomar), Dortmund (szkarłatnoczerw, powtarzająca kwitnienie), Sympathie (ciemnoczerwone, duże)

4) Rasa: Rosa lambertiana-Róże Lamberta (Mieszańce Lamberta)

Odmiany: Dirigent (krwistoczerw), Chinatawn (żółta), Berlin, Bonn (czerw)

C limbingi-sporty

RÓŻE PARKOWE: R x damascena-róża damaceńska; R. rubinosa-r rdzawa; R. rugosa-r pomarszczona; R canina-r dzika; R multiflora-r wielokwiatowa; R hugonis-r Hugona; R moyesii-r Mojesa; R alba-r biała; R centifolia-r stulistna; R pimpinellifolia-r gęstokolczasta

RÓŻE OKRYWOWE:

1) Odmiany nisko ścielące się: Nozomi (łososioworóżowa), Snow Carpet (biała), Św Tereska (biała)

2) Odmiany o sztywnych prostych pędach: Alba Meidilad (biała), Celina (żółta), Mirato (różowa)

3) Odmiany krzaczaste, nisko rozgałęzione: Ballerina (różowa), Bessino (czerw), Bonica 82 (różowa)

4) Odmiany silnie i wysoko rosnące, o pędach łukowato wygiętych ku ziemi: Pink Spray (róż), Smarty (żółtobiała), Chimo (czerw)

5) Odmiany silnie rosnące o bardzo długich płasko pokładających się mocnych pędach: Immensee (róż), Max Graf (róż), Sommerabe4nd (czerw).

RÓŻE WIELKOKWIATOWE

Mają one największe znaczenie, a należące do tej grupy odmiany są nąjpowszechniej uprawiane. Sadzi się je w parkach, na rabatach, w ogrodach przydomowych, w zakładach handlowych. Uprawia się je na kwiat cięty - w gruncie, pod różnego rodzaju osłonami. Są to krzewy o pokroju krzaczastym, pędach sztywnych, mocnych, wzniesionych, wysokości 0,5 - 1,0 m. Kwitną od czerwca do jesieni.

Prawdziwy rozwój hodowli róż datuje się od XVII wieku. Około 1790 roku przywieziono do Anglii Rosa chinensis (różę bengalską), o kwiatach bezwonnych, o 0 6cm, zebranych w luźne baldachogrona, kwitnącą nieprzerwanie od czerwca do jesieni. Gatunek ten, a zwłaszcza jego odmiana: Rosa chinensis var. Semperflorens stała się materiałem wyjściowym dla całego szeregu cennych ras róż. W roku 1819 otrzymano ze skrzyżowania:

R.. chinensis x R..gallica —> Rosa borboniana (róża burbońska )- róże wytrzymałe na mróz o nieco mniejszych kwiatach.

Rosa gallica - krzew wysokości 1 m, liczne kolce, kwiaty półpełne koloru czerwonego wina i różowe o 0 8cm, kwitną pod koniec maja.

W początkach XIX wieku otrzymano dwie cenne rasy róż: Róże portlandzkie i Róże Noisetta (1814 r.). Nowe rasy, które przyczyniły się do powstania nowych odmian (wada: duża wrażliwość na mróz).

Krzyżując róże z tych dwóch ras z różami Rosa borboniana i Rosa chinensis uzyskano nową cenną rasę Rosa hybrida bifera. Są to tzw. remontanty - róże, które powtarzają kwitnienie. Pierwsze odmiany miały kwiaty barwy białej, różowej i czerwonej. Poza tym charakteryzowały się silnym wzrostem i odpornością na mróz oraz silnym zapachem, ale -dużą wrażliwością na rdzę. Róże z tej grupy musiały ustąpić przed nowymi lepszymi mieszańcami. Odmiany: cv. Frau Karl Druschki - odmiana o kwiatach dużych czysto białych; cv. Urlich Brunner.

Jedną z najpopularniejszych róż w XVII i XVIII wieku była również Rosa odorata (Rosa chinensis var. Fragrans) pochodząca z Chin, z której uzyskano nową rasą róż: tzw. róże herbatnie- Rosa Thea o silnie, pachnących kwiatach, ale wrażliwych na mróz. ,

W latach 1883-1884 hodowca angielski Bennet krzyżując remontantki (R. hybrida bifera) z różą herbatnią - R. odorata otrzymał nową rasę róż, które, nazwano mieszańcami herbatnimi.

Rosa thea hybryda. Rasa ta charakteryzowała się dużym, kształtniejszym pąkiem i piękniejszymi barwami kwiatów, a przy tym obficiej kwitła-niż remontantki. Były one jednak mniej odporne na mróz i osiągały wysokość do 0,7m. W latach 1900 - 1910 hodowca z Lyonu Pernet-Ducher wyhodował następną rasę róż wielkokwiatowych tzw. róże perneta -Rosa pernetiana. Rasa ta powstała ze skrzyżowania odmian z rasy: R..hybryda bifera x R. foetidi (R. foetida jest odmianą azjatycką o kwiatach żółtych 1,5 m wysokości, kwitnie w maju, kwiaty bezwonne).

Rosa pernetiana wprowadziła całą gamę pięknych, i niespotykanych dotychczas odcieni o barwach żółtych i miedzianych. Wszystkie róże tej rasy charakteryzują się gładkim, błyszczącym, ciemnozielonym ulistnieniem. Róże te są jednak mało odporne na czarną plamistość liści- wadę tę odziedziczyły po R.. foetida, ale poprzez ciągłe krzyżowanie z mieszańcami herbatnimi, hodowcy powoli usunęli tę wadę. Odmiany:

President Herbert Hoover; Katherine Pechtold; Soleil de'Or.

Obecnie bardzo trudno jest wyznaczyć granicę pomiędzy rasami pemeta i mieszańcami herbatnimi. Wszystkie nowo powstające odmiany róż wielkokwiatowych są prawie zawsze zaliczane do rasy mieszańców herbatnich. Charakteryzują się one szeroką skalą barw przy dużej zmienności kształtu pąka i woni kwiatów, oraz stosunkowo długim okresem kwitnienia rozciągającym się od czerwca do jesieni. Istnieje już parę tysięcy odmian (około 20 tys.) róż wielkokwiatowych różniących się głównie barwą kwiatów, silą wzrostu, odpornością na choroby.

RÓŻE WIELOKWIATOWE

Mają coraz większe znaczenie w ogrodnictwie ozdobnym. W ramach tej grupy wyodrębniamy rasy:

Właściwe polianty - Rosa polyantha, które powstały ze skrzyżowania róży wielokwiatowej R. multiflora x R, chinensis var. Setnperflorens (lata osiemdziesiąte XIX wieku). Róże te odznaczają się nieprzerwanym kwitnieniem od początku lata do późnej jesieni, niskim wzrostem (40 - 60 cm), względnie dużą odpornością na mróz. Są wytrzymałe na suszę i deszcz. Kwiaty drobne o średnicy 3-5 cm, pojedyncze, zebrane są w duże, piramidalne kwiatostany (baldachogrona), spod których czasami nie widać liści. Liście zdrowe i błyszczące.

Krzyżując polianty z różami wielkokwiatowymi stopniowo je udoskonalono uzyskując kolejno następujące rasy:

Mieszańce poliantów - R. hybrida polyantha. Rasa ta powstała w 1911 roku ze skrzyżowania poliantów wł. z mieszańcami herbatnimi (Rosa thea hybrida). Rasa ta stanowi formę pośrednią między różami bukietowymi drobnokwiatowymi a wielkokwiatowymi mieszańcami herbatnimi. Krzewy wyższe niż u poliantów właściwych. Tworzą kwiaty półpełne lub pojedyncze o średnicy 5-10 cm zebrane w duże płaskie baldachogrona o bogatszej skali barw, krzewy są bardziej efektowne od poliantów.

W latach trzydziestych: naszego stulecia wyhodowano odmiany róż wielokwiatowych, które budową i wielkością kwiatów przypominały bardziej róże wielkokwiatowe. Kwiaty miały jednak zebrane w duże baldachogrona. Odmiany te zostały później wyodrębnione w oddzielną rasę róż: Rosa Floribunda. Róże tej rasy odznaczają się wszystkimi walorami R. polyantha hybrida. Przewyższają je jednak wielkością r budową kwiatów. Tworzą kwiaty półpełne i pełne a pąki przypominają małe pąki róż wielkokwiatowych. Odmiany tej rasy sadzi się nie tylko na rabatach, lecz uprawia na kwiat cięty w szklarniach, pod folią ogrzewaną czy nie ogrzewaną, a także w gruncie. Odmiany: Mercedes (czerwona), Prominent (czerwona), Sonia (różowa), Bellona (żółta), Bellinda (pomarańczowa), Zorina (łososiowopomarańczowa).

Ostatni etap rozwojowy róż bukietowych przypada na lata pięćdziesiąte. W wyniku dalszych prac hodowlanych, w kierunku udoskonalenia kwiatów otrzymano szereg odmian, które pod tym względem nie ustępują zupełnie wielkokwiatowym mieszańcom herbatnim. Odmiany te wyodrębniono w oddzielną najmłodszą rasę róż bukietowych:

R. floribunda grandiflora. Odmiany tej rasy charakteryzują się silnym wzrostem (ok. 80 cm), przypominają pokrojem róże wielkokwiatowe (kwiaty średnicy 10-15cm zebrane w luźne baldachogrona), nadają się na duże partie kwietnikowe, rabatowe, a także do uprawy na kwiat cięty. Odmiany: „Queen Elizabeth Rosę”; „Samurai”

Do grupy róż wielokwiatowych zaliczamy również rasę róż karłowych
tzw. miniatur pochodzących od R. chinensis var. minima (r.chińska). Róże bukietowe (miniaturowe) cechuje niski wzrost (20-30cm), zwarty pokrój, obfite powtarzające się kwitnienie. Tworzą kwiaty małe, 6 średnicy 2-Ą cm, różnym stopniu pełności, zebrane w baldachogrona. Bogata skala barw: od białych poprzez żółte i kremowe, do ciemnoczerwonych. Mają one zastosowanie tam, gdzie potrzebne są rośliny niskie o zwartym pokroju i ciągłym kwitnieniu.Nadają się do doniczek.

Znani i zasłużeni hodowcy tej rasy: Holender - Jan de Vin, Hiszpan Pedro Dot, Amerykanin Ralf Moor.

RÓŻE PARKOWE

Róże tej grupy nazywane są parkowymi, dlatego że znajdują zastosowanie przede wszystkim jako doskonałe i efektowne krzewy ozdobne sadzone w parkach. Pochodzą od gatunków dzikich. Krzewy o silnym, imponującym wzroście, dlatego też powinno się je sadzić pojedynczo lub po kilka. Są zimotrwałe, odznaczają się zdrowym wzrostem, niewielkimi wymaganiami, co do gleby i stanowiska. Łatwo rozmnażają się, tworząc dużo nasion. Tworzą kwiaty pojedyncze, ale są to krzewy obficie kwitnące, zwykle raz w sezonie. Mają ładne, zdrowe ulistnienie, jesieni ozdobne owoce o różnych kształtach utrzymują się na krzewie aż do pierwszych przymrozków.

Przykłady: R gallica, R rubiginosa, R centifolia, R damascene, R rugosa, R foetida,

R chinensis

RÓŻE CZEPNE

Pospolicie zwane pnącymi, są to krzewy o pędach płożących, osiągają długów od 1,5 do 6m. Pędy te trzeba na ogół przymocowywać do podpór. W grupie róż czepnych wyodrębnia się kilka ras różniących się między sobą głównie charakterem i siłą wzrostu oraz ogólnym pokrojem.

I RASA to róże zbliżone do klasycznych pnączy, pochodzące od dzikiego gatunku wschodnio-azjatyckiego

ROSA WICHURAIANA Odmiany tej rasy charakteryzują się bardzo silnym wzrostem (4-6m), wiotkimi, płożącymi się pędami oraz drobnymi, błyszczącymi liśćmi, którymi są pokryte bardzo obficie. Są odmianami najbardziej odpornymi na mróz. Kwitną tylko raz wczesnym latem, ale niezmiernie obficie. Odmiany należące do tej rasy wymagają podpór lub rusztowań. Nadają się na pergole, ściany, parkany trejaże, łuki itp. Można je stosować do okrywania murów i skarp. Można je też prowadzić jako róże pienne -^wtedy uzyskuje się formy płaczące. Należą tu odmiany:

New Dawn, Dorohty Perkins, Coral Dawn - to wyjątek, odmiana kwitnąca nieprzerwanie do pierwszych przymrozków

II RASA to odmiany pochodzące od róży wielokwiatowej
ROSA MULTIFLORA Odmiany pochodzące od tego gatunku
odznaczają się wzrostem nieco słabszym (2-4m), i zdecydowanie
sztywniejszymi, ustawionymi ukośnie lub pionowo pędami. Tworzą duże
kwiatostany, złożone z. małych kwiatów. Kwitną obficie, ale raz w sezonie.
Wadą tych róż jest wrażliwość na mączniaka. Nadają się doskonale do zastosowania w roli krzewów wolnostojących, dając niepospolite efekty. Odmiany: Rubin, Chaplin Pink Climber

III RASA to nowa-rasa, której wiele odmian pojawiło się na rynku po 1950 roku, pod nazwą -

ROSA KORDESII (od nazwiska hodowcy niemieckiego W. Kordessa). Rasa ta wywodzi się z krzyżówki odm „Max Graf należącej do mieszańców powstałych z: Rosa rugosa * Rosa wichuraiana-Róże czepne należące do tej rasy rosną silnie (2-4m), odznaczają się obfitym kwitnieniem, zdrowym, błyszczącym ulistnieniem i dużą wytrzymałością na mróz. Odmiany: *Parkdirektor Riggers, Sympatie, Aurora, Dortmund

IV RASA, następna rasa róż czepnych (pnących) jest bardziej podobna do wolnostojących krzewów ozdobnych. Zaliczane są tutaj liczne mieszańce róż pnących z wielkokwiatowymi i bukietowymi. Odmiany należące do tej rasy róż określane są nazwą Rasy Lamberta (Rosa Lambertiand) lub mieszańce Lamberta. Nazwę swą zawdzięczają hodowcy niemieckiemu Lambertowi, który rozpoczął w 1900 roku pracę nad otrzymaniem dobrze rosnących róż powtarzających kwitnienie i bardzo wytrzymałych na mróz. Są to odmiany osiągające wysokość l-2m, kwitnące bardzo obficie i długo, niektóre ze szlachetnie uformowanymi kwiatami.

Odmiany: Elmshorn, Erfurt, Berlin, Bonn

Do róż czepnych zalicza się sporty „climbingi” (ang. climbing=pnący), czyli długopędowe formy róż wielkokwiatowych. Nie są one produktem hodowli, lecz powstają spontanicznie, wydając długie pędy podobne do pędów pnączy. Osiągają one wysokość l,5-2m. Powtarzają one kwitnienie jak odmiany wyjściowe, ale kwitną słabo, szczególnie przy silniejszym wzroście. Stosując odpowiednie cięcie i przyginanie pędów do dołu można jednak uzyskać zadawalające kwitnienie. W naszym klimacie są niedostatecznie wytrzymałe na mróz. Odmiany: Climbing Gloria Dei, Climbing Orange Triumph

---