C.S. LEWIS OPOWIEŚCI Z NARNII, T. 1 LEW, CZAROWNICA I STARA SZAFA

Temat: Baśniowy świat Opowieści z Narnii

Cele lekcji:

• doskonalenie umiejętności czytania ze zrozumieniem

• kształcenie umiejętności wyszukiwania potrzebnych informacji w tekście

• rozpoznawanie i analiza elementów świata przedstawionego

• rozpoznawanie cech baśni

Metody, techniki:

• praca z tekstem

• uzupełnianie tabel

Formy pracy:

• zespołowa

• indywidualna

Materiał:

• załącznik nr 1

• karta pracy nr 2

Tok lekcji:

1. Rozmowa z uczniami na temat ich wrażeń po przeczytaniu lektury. Odpowiedzi na pytania:

1. Co najbardziej zainteresowało cię w książce?

2. Czy chciałbyś się znaleźć w świecie opisanym w Opowieściach z Narnii ? Dlaczego?

2. Przypomnienie pojęcia fikcji literackiej rozumianej jako świat wymyślony przez autora i przedstawiony w dziele literackim.

Nauczyciel może rozpocząć ten fragment lekcji od pytania, co sprawia, że świat Narnii jest możliwy? Uczniowie mogą wskazać na wyobraźnię, która powołuje do powstania inne światy. Mówiąc o wyobraźni w tym ogniwie zajęć, należy się odwołać do dzieła literackiego, czyli książki S.C. Lewisa jako efektu działania wyobraźni autora.

3. Analiza elementów świata przedstawionego w książce Lewisa (karta pracy nr 1).

To zadanie w zależności od możliwości uczniowie mogą wykonać indywidualnie, grupowo lub na forum całej klasy. Poszczególnym grupom można przydzielić opracowanie odpowiedzi na pytania z podpunktów od a) do e), przy czym najlepiej ograniczyć pracę do opisu tylko jednego świata: realnego lub fantastycznego. Liczba grup jest zatem dowolna.

Inny wariant pracy przewiduje przydzielenie po jednym pytaniu dotyczącym któregoś ze światów jednej grupie. Możliwe formy strukturyzowania klasy to: pszczele ule (koszyki), grupy wymienne. Efekty prac grupowych powinny być przedstawione i ocenione. Kartę pracy uczniowie powinni uzupełniać w trakcie pracy grup lub po zebraniu wszystkich informacji przez wszystkie zespoły.

W podpunkcie b) należy się odnieść do rozdz. 5, w którym Profesor rozmawia z dziećmi o drzwiach do innego świata. Tymi drzwiami są drzwi starej szafy wyposażonej w duże lustro. Według W. Kopalińskiego lustro symbolizuje m.in. świat. W baśniach i legendach lustro ukazuje odległe wydarzenia, pozwala zobaczyć zdarzenia minione i przyszłe. Uczniowie na pewno pamiętają lustra z baśni o Królewnie Śnieżce czy Królowej Śniegu.

Na podstawie odpowiednich cytatów z powieści odpowiedz na pytania i

a) ile światów opisano w powieści? Nazwij je. Uzupełnij schemat nr 1

b) Jak bohaterowie książki przedostawali się z jednego świata do drugiego? Dlaczego właśnie w taki sposób? lub: Jakie znaczenie w powieści ma szafa i lustro wbudowane w jej drzwi?

c) Gdzie toczy się akcja powieści? Wskaż elementy przestrzeni w obu światach.

4. Kiedy i jak długo mają miejsce opisane zdarzenia?

5. Kto uczestniczy w wydarzeniach? Pogrupuj bohaterów na głównych i drugoplanowych.

4. Co wydarzyło się w świecie realnym, a co w świecie Narnii? Uporządkuj zdarzenia chronologicznie i wpisz je w kartę pracy.

Można podzielić klasę na 2 grupy. Jedna zajmuje się wydarzeniami w świecie realnym, a druga - zdarzeniami w świecie baśniowym. Nauczyciel przekazuje zespołom części z rozsypanką planu zdarzeń. Grupy muszą tak współpracować, aby się wymienić informacjami i uzupełnić kartę pracy.

Następnie uczniowie odpowiadają na pytanie: Co się wydarzyło w świecie realnym, a co w Narnii? i uporządkowują zdarzenia chronologicznie (załącznik nr 1, karta pracy nr 2).

5. Wskazanie różnic między obydwoma opisanymi w lekturze światami.

1. Wyeksponowanie elementów fantastycznych, cudownych, baśniowych.

2. Zapis wniosku.

Lew, czarownica i stara szafa jest baśnią, gdyż………………………………………….

6. Sformułowanie i zapis tematu.

7. Praca domowa :

Przygotuj ustne opowiadanie jednej z baśniowych przygód bohaterów książki, która mogłaby się wydarzyć po objęciu przez nich tronów Narnii.

Karta pracy nr 1

ŚWIAT FIKCJI LITERACKIEJ, TZN. SWIAT…………………………………………………………………………………………

ŚWIAT (JAKI?) ……………… ŚWIAT (JAKI)

miejsce i przestrzeń zdarzeń:	tutaj: rysunek szafy z dużym lustrem, na rysunku napis szafa, czyli …; lustro, czyli…	miejsce i przestrzeń zdarzeń:
czas zdarzeń:			czas zdarzeń:
główni bohaterowie i: bohaterowie drugoplanowi:			główni bohaterowie: bohaterowie drugoplanowi:

karta pracy nr 2

Wydarzenia w domu Profesora	tutaj: rysunek szafy z dużym lustrem, na rysunku napis szafa, czyli …; lustro, czyli…	Wydarzenia w świecie Narnii
1.
2.
			3.
				4.
5.
6.
			7.
				8.
9.
10.
11.
			12.
				13.
				14.
				15.
				16.
				17.
				18.
				19.
				20.
				21.
				22.
				23.
				24.
				25.
				26.
				27.
				28.
				29.
30.

Uporządkowany plan zdarzeń

Wydarzenia w świecie realnym	Wydarzenia w świecie fantastycznym
1. Przybycie dzieci do domu Profesora.
2. Zwiedzanie domu.
	3. Pierwsze przejście Łucji do Narnii.
		4. Spotkanie z panem Tumnusem.
5. Powrót Łucji z Narnii i dalszy ciąg zabawy.
6. Zabawa w chowanego.
	7. Wizyta Łucji i Edmunda w Narnii.
		8. Spotkanie chłopca z Białą Czarownicą.
9. Wspólny powrót Łucji i Edmunda z niezwykłej krainy i kłamstwo chłopca.
10. Rozmowa z Profesorem o dziwnym zachowaniu Łucji.
11. Ucieczka dzieci przed zwiedzającymi dom gośćmi i schowanie się do starej szafy.
	12. Znalezienie się czworga rodzeństwa w Narnii i początek wspólnych przygód.
		13. Udanie się dzieci do pieczary pana Tumnusa i odkrycie prawdy o uwięzieniu fauna.
		13. Podążanie za drozdem i wizyta u państwa Bobrów.
		14. Podróż Edmunda do pałacu Białej Czarownicy i zdrada.
		15. Ukrycie się państwa Bobrów i dzieci w bezpiecznej jamie w obawie przed zemstą wiedźmy.
		16. Spotkanie ze świętym Mikołajem.
		17. Poszukiwania dzieci przez Białą Czarownicę.
		18. Dotarcie bohaterów do obozu Aslana.
		19. Pokonanie wilka przez Piotra.
		20. Uratowanie Edmunda z rąk Białej Czarownicy przez grupę pościgową Aslana.
		21. Spotkanie Aslana z Białą Czarownicą.
		22. Przeniesienie obozu Aslana pod Bród Beruny.
		23. Ofiara Aslana złożona na Kamiennym Stole.
		24. Zwycięstwo Lwa nad śmiercią.
		25. Ożywienie posągów w domu czarownicy.
		26 .Pokonanie Białej Czarownicy w bitwie.
		27. Ukoronowanie dzieci w Ker - Paravel i odejście Aslana.
		28. Rządy rodzeństwa w Narnii.
		29. Polowanie na Białego Jelenia.
30. Powrót bohaterów do domu Profesora.
Załącznik nr 1 Plan zdarzeń do wycięcia
wydarzenia w świecie realnym	wydarzenia w świecie fantastycznym
Przybycie dzieci do domu Profesora.
Zwiedzanie domu.
	Pierwsze przejście Łucji do Narnii.
		Spotkanie z panem Tumnusem.
Powrót Łucji z Narnii i dalszy ciąg zabawy.
Zabawa w chowanego.
	Wizyta Łucji i Edmunda w Narnii.
		Spotkanie chłopca z Białą Czarownicą.
Wspólny powrót Łucji i Edmunda z niezwykłej krainy i kłamstwo chłopca.
Rozmowa z Profesorem o dziwnym zachowaniu Łucji.
Ucieczka dzieci przed zwiedzającymi dom gośćmi i schowanie się do starej szafy.
	Znalezienie się czworga rodzeństwa w Narnii i początek wspólnych przygód.
		Udanie się dzieci do pieczary pana Tumnusa i odkrycie prawdy o uwięzieniu fauna.
		Podążanie za drozdem i wizyta u państwa Bobrów.
		Podróż Edmunda do pałacu Białej Czarownicy i zdrada.
		Ukrycie się państwa Bobrów i dzieci w bezpiecznej jamie w obawie przed zemstą wiedźmy.
		Spotkanie ze świętym Mikołajem.
		Poszukiwania dzieci przez Białą Czarownicę.
		Dotarcie bohaterów do obozu Aslana.
		Pokonanie wilka przez Piotra.
		Uratowanie Edmunda z rąk Białej Czarownicy przez grupę pościgową Aslana.
		Spotkanie Aslana z Białą Czarownicą.
		Przeniesienie obozu Aslana pod Bród Beruny.
		Ofiara Aslana złożona na Kamiennym Stole.
		Zwycięstwo Lwa nad śmiercią.
		Ożywienie posągów w domu czarownicy.
		Pokonanie Białej Czarownicy w bitwie.
		Ukoronowanie dzieci w Ker - Paravel i odejście Aslana.
		Rządy rodzeństwa w Narnii.
		Polowanie na Białego Jelenia.
Powrót bohaterów do domu Profesora i koniec przygód.

Temat: Lew, czarownica i stara szafa - opowieść o cudownej sile wyobraźni

Cele lekcji:

• doskonalenie umiejętności opowiadania

• kształcenie umiejętności słuchania ze zrozumieniem

• ocenianie pracy kolegów i koleżanek zgodnie z przyjętymi kryteriami

• kształcenie umiejętności uzasadniania własnego zdania

Metody, techniki:

• tworzenie własnego tekstu

• uzupełnianie tabel

Formy pracy:

• zespołowa

• indywidualna

Materiał:

8. załącznik nr 1

Tok lekcji:

1. Dyskusja na temat roli wyobraźni.

1. Odczytanie fragmentów opisujących reakcje dzieci i profesora na wiadomość o istnieniu Narnii (rozdział 3 pt. „Z powrotem po tamtej stronie drzwi”, zakończenie rozdziału 17 pt. „Polowanie na Białego Jelenia”

2. Udzielenie odpowiedzi na pytania.

• Dlaczego rodzeństwo nie chciało wierzyć Łucji opowiadającej o spotkaniu z Tumnusem?

• Z jakiego powodu Profesor uwierzył dzieciom, że odwiedziły Narnię?

• Kto może zostać królem Narnii?

2. Wzbogacenie słownictwa związanego z wyobraźnią.

1. Wspólne gromadzenie związków frazeologicznych.

wyobraźnia: artystyczna, błyskotliwa, bogata, bujna, poetycka, żywa;

rozwinąć skrzydła wyobraźni;

pobudzać, poruszać, rozpalić wyobraźnię;

patrzeć, widzieć oczyma wyobraźni;

czerpać z wyobraźni;

zawładnąć wyobraźnią;

działać na wyobraźnię.

2. Układanie krótkiej samodzielnej notatki na temat roli wyobraźni z wykorzystaniem zgromadzonych związków frazeologicznych.

3. Przeprowadzenie konkursu na najpiękniejszą baśniową opowieść z krainy Narnii przygotowanej w domu.

a) Przedstawienie i wyjaśnienie kryteriów oceny wypowiedzi ustnej. Załącznik nr 1.

.załącznik nr 1

3. Wybór kilku sędziów spośród uczniów i wręczenie im kryteriów oceny.

Wybrani uczniowie otrzymują karty z kryteriami.

zaznaczają punktację.

c) Wysłuchanie opowieści konkursowych.

4. Ogłoszenie wyników oraz przyznanie dodatkowego wyróżnienia przyznanego przez publiczność w drodze głosowania.

Ostateczny wynik (po konsultacji z sędziami i klasą) ustala nauczyciel. W czasie trwania konsultacji pozostali uczniowie przygotowują, zbierają i przeliczają głosy oddane przez publiczność. Oczywiście może się okazać, że ocena nauczyciela, sędziów i klasy jest zbieżna.

4. Praca domowa

Napisz, które opowiadanie podobało ci się najbardziej. Uzasadnij swoje zdanie.

Załącznik nr 1.

imię i nazwisko	tytuł opowieści	zgodność z tematem 0 -2 pkt	wprowadzenie elementów baśniowych 0 -2 pkt	podtrzymanie zainteresowania słuchaczy 0 -2 pkt	poprawne budowanie zdań 0 - 2 pkt	poprawne wymawianie wyrazów 0 -2 pkt	właściwe tempo mówienia i opowiednia intonacja 0 -2 pkt

Temat: Oto opowieść o zwycięstwie dobra nad złem

Cele lekcji:

• tworzenie własnego tekstu

• analiza postaw, zachowań i celów bohatera

• charakteryzowanie postaci literackiej

• wzbogacanie słownictwa związanego z charakterystyką postaci

Metody, techniki:

• praca z tekstem

• wchodzenie w rolę

• elementy przekładu intersemiotycznego

Formy pracy:

• zespołowa

• indywidualna

Materiał:

Karta pracy nr 1.

Tok lekcji:

1. Przypomnienie przepowiedni dotyczących pojawienia się ludzi w Narnii (rozdz. 7) i wyjaśnienie przyczyn rywalizacji między Aslanem a Białą Czarownicą.

1. Odczytanie odpowiedniego fragmentu rozdziału 7.

2. Wyjaśnienie przyczyn rywalizacji między Aslanem a Białą Czarownicą.

2. Przedstawienie obu bohaterów.

Uczniowie wykonują w grupach polecenia od a) do c), prezentują swoją pracę, a następnie wraz z nauczycielem uzupełniają kartę pracy. Polecenie d) jest formą krótkiej wypowiedzi, którą można wykonać indywidualnie (polecenie do wyboru) lub w grupach. Zadanie e) najlepiej wykonać na kartce z bloku.

Polecenia:

1. Podaj najważniejsze informacje dotyczące wyglądu i pochodzenia obu bohaterów.

2. [gr.] Nazwij uczucia, które budzi Aslan (Czarownica) w innych bohaterach opowieści.

3. [gr.] W imieniu pana Bobra (Zuzanny i Łucji) zapisz listę cech, którymi można scharakteryzować Lwa.

[gr.] W imieniu pana Tumnusa (Edmunda) zapisz listę cech, którymi można scharakteryzować Czarownicę.

d) Napisz, o czym myśli i co czuje Aslan, kiedy opuszcza Narnię.

Napisz, co może myśleć i czuć Biała Czarownica, kiedy podczas bitwy widzi znów żywego Aslana.

e) Narysuj charakterystyczny dla bohatera symbol.

Załącznik nr 1.

3. Ustalenie przyczyn przegranej Czarownicy.

Powiedz, dlaczego Biała Czarownica nie mogła zasiąść na tronie Narnii. W tym celu wykonaj zadania.

1. Przypomnij, jakich czarów nie znała wiedźma.

2. Porównaj dobrowolną ofiarę Aslana (skrępowanie, zabicie, poniżenie) i jej następstwa (odżycie Lwa, ożywienie posągów w Domu Czarownicy) ze znanymi ci wydarzeniami z kart Nowego Testamentu. Do kogo porównałbyś Aslana? Kogo lub co symbolizuje Biała Czarownica?

3. Praca domowa.

Opisz reakcje mieszkańców Narnii na wieść o zwycięstwie Aslana nad armią Białej Czarownicy.

karta pracy nr 1

	ASLAN	BIAŁA CZAROWNICA
wygląd pochodzenie
uczucia, jakie budzi w innych
cechy
symbol

Temat: Każdy może pokonać własne słabości i stać się królem Narnii

Cele lekcji:

• doskonalenie umiejętności charakteryzowania i oceny postaci literackiej

• kształcenie umiejętności wyszukiwania potrzebnych informacji w tekście

• kształcenie umiejętności uzasadniania własnego zdania

• kształcenie umiejętności krytycznej oceny własnej postawy

Metody, techniki:

• praca z tekstem

• uzupełnianie karty pracy, czytanie instrukcji

Formy pracy:

• zespołowa

• indywidualna

Tok lekcji:

1. Rozmowa o dziecięcych bohaterach lektury.

1. Praca w grupach. Porozmawiajcie o dziecięcych bohaterach książki. Kto jest waszą ulubioną postacią? Kogo podziwiacie? Dlaczego?

2. Wskazanie na Edmunda, który z własnej winy stał się więźniem Czarownicy, ale uwolniony naprawił winę i wraz z pozostałym rodzeństwem został ogłoszony królem Narnii.

2. Zapis tematu lekcji. Wyjaśnienie celu zajęć, którym jest próba wszechstronnego opisu Edmunda.

3. Przygotowanie do wypowiedzi pisemnej.

1. Wspólne układanie (zapisywanie) pytań dotyczących ważnych informacji o bohaterze.

Np. Kim jest Edmund?

Dlaczego się znalazł w domu Profesora?

Dlaczego często się złościł?

Kiedy po raz pierwszy znalazł się w Narnii?

Co się wówczas wydarzyło?

Na czym polegała zdrada, której się dopuścił?

Czego nauczyły go trudne doświadczenia?

Jak odkupił swoje złe postępowanie?

b) Wyszukiwanie w książce fragmentów zawierających odpowiedzi na pytania.

c) Sporządzenie listy cech bohatera i zilustrowanie ich przykładami.

EDMUND
Jaki jest?	Co o tym świadczy?

d) Zebranie pozostałego słownictwa pomocnego w redagowaniu wypowiedzi pisemnej.

Np.

• dziecko, chłopiec, bohater, postać, brat

• był, stał się, zmienił się, zrozumiał, okazał się, pokazał, udowodnił, dał się poznać, wykazał się, czuł, żywił (co wobec kogo), wyrażał, przejawiał, zasłużył sobie, zaskarbił

4. Redagowanie charakterystyki postaci (karta pracy nr 1).

Opisz Edmunda. Zastosuj się do wskazówek zamieszczonych na marginesie karty pracy. Pamiętaj o akapitach.

Karta pracy nr 1

Edmund jest jednym z bohaterów pierwszej części Opowieści z Narnii C.S. Lewisa.	Wstęp Przedstaw bohatera.
Już pierwsza scena, w której się pojawia, pokazuje go jako…	Opisz pierwsze wrażenie, jakie zrobił na tobie bohater.
Chłopiec często okazywał swoje niezadowolenie…	Rozwinięcie Omów stosunek Edmunda do rodzeństwa. Przedstaw jego reakcje i najczęstsze zachowania
Ogromne znaczenie w życiu Edmunda miało pierwsze spotkanie z Białą Czarownicą, samozwańczą królową baśniowej krainy Narnii.	Opisz pierwsze spotkanie chłopca z Czarownicą. Wyjaśnij, czym się kierował, czego oczekiwał, przechodząc na jej stronę. Jakie jego słabości wykorzystała wiedźma?
Dopiero, kiedy znalazł się w wielkim niebezpieczeństwie... Po uwolnieniu…	Napisz, co groziło Edmundowi ze strony wiedźmy. Jak te doświadczenia zmieniły bohatera? Kto pomógł mu się zmienić?
Edmund wykorzystał daną mu szansę. W bitwie przeciwko Czarownicy wykazał się…	Opisz, jakimi cechami wykazał się w bitwie.
Bohater razem z Piotrem, Zuzanną i Łucją objął rządy w Narnii. Uważam, że…	Zakończenie Oceń, czy Edmund słusznie zasiadł na tronie Narnii. Dlaczego?
Sądzę, że każdy z nas może…	Czego od Edmunda może się się nauczyć każdy z nas?

Temat: Bitwa, od której zależał los Narnii

Cele lekcji:

• kształcenie umiejętności czytania ze zrozumieniem

• porównywanie przekazu literackiego z filmowym

• kształcenie umiejętności uzasadniania własnego zdania

Metody, techniki:

• praca z tekstem

• elementy dyskusji

• uzupełnianie tabeli

Formy pracy:

• zespołowa

• indywidualna

Tok lekcji:

1. Omówienie z uczniami znaczenia bitwy między siłami Aslana a wojskami Białej Czarownicy dla rozwoju akcji książki.

1. Powiedz, w jaki sposób i kiedy zginęła Biała Czarownica.

2. Zapisz, o czym myśli ukazany we fragmencie filmu Piotr, dowódca wojsk Aslana. zastosuj 1 os. l. poj.

Uczniowie oglądają filmowy fragment bitwy: zbliżenie twarzy Piotra, który obserwuje wojska przeciwnika, zanim mieczem da sygnał do rozpoczęcia walki. Uczniowie oglądają fragment po stop - klatkach i zapisują myśli bohatera.

3. Powiedz, co by się stało, gdyby wiedźma pokonała wojska Aslana?

2. Zapisanie tematu i podanie celu lekcji.

3. Porównanie literackiego i filmowego przekazu przebiegu bitwy.

1. Wyszukanie i odczytanie fragmentów lektury z opisem przebiegu bitwy.

2. Obejrzenie fragmentu filmu przedstawiającego bitwę.

3. Analiza przekazu literackiego i filmowego.

	książka	film
przebieg bitwy
środki wyrazu

Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela starają się określić różnice między przekazem literackim a filmowym. Powinni zauważyć, że w książce przedstawiono tylko fragmenty starcia, a cały opis jest przepleciony wątkiem zmartwychwstałego Aslana. Twórcy filmu dopisali wiele scen, tak że możemy obserwować całą bitwę. Przekaz literacki to przede wszystkim relacja narratora i opis. Z filmowych środków wyrazu należy wymienić: wizualizację scen batalistycznych, pracę kamery, ciekawe ujęcia, zwolnienia, efekty specjalne, muzykę.

4. Praca domowa.

W kilku zdaniach wypowiedz się na temat tego, który przekaz bitwy (literacki czy filmowy) bardziej ci odpowiada. Uzasadnij swoje zdanie.




---