Dywizja Pancerna Bundeswehry
Wprowadzenie
Armia Zachodnioniemiecka (Bundeswehr) ze względu na swoją wielkość była w latach osiemdziesiątych trzonem sił lądowych NATO w Europie - przewyższała liczebnie nawet oddziały amerykańskiej 7 Armii.
Dywizje Pancerne (Panzerdivision), wspólnie z Dywizjami Zmechanizowanymi (Panzergrenadierdivision), stanowiły podstawę Korpusów Armijnych Bundeswehry. W latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku w skład Bundeswehry wchodziło sześć Dywizji Pancernych. Ich dyslokacja była następująca:
I KA (Płn. Grupa Armii NATO) - 1, 3, 7 Dpanc
II KA (Centralna Grupa Armii NATO) - 10 Dpanc
III KA (Centralna Grupa Armii NATO) - 5, 12 Dpanc
Etat Dywizji Pancernej został zatwierdzony 7 listopada 1978 roku, jako jeden z elementów struktury wojsk lądowych nr 4 (Heeresstruktur 4). W porównaniu z poprzednim etatem (Heeresstruktur 3) zmiany były wręcz rewolucyjne:
nastąpiła unifikacja typów brygad - zlikwidowano brygady piechoty zmotoryzowanej (Jagerbrigade),
postanowiono docelowo wyposażyć wszystkie oddziały piechoty w BWP Marder (Niemcy wyprzedzili tą decyzją wszystkie inne armie NATO).
Struktura organizacyjna
Struktura Dywizji Pancernej Bundeswehry, określona w Heeresstruktur 4, w porównaniu z dywizjami: amerykańską wz.86 lub brytyjską, jest dużo bardziej sztywna. Brygady tworzące dywizję, mają stałą strukturę organizacyjną i nie przewiduje się tworzenia na polu walki kombinowanych grup bojowych. Regulaminy przewidują jedynie przydzielanie istniejącym brygadom pododdziałów wsparcia.
Inne charakterystyczne cechy niemieckich dywizji, odróżniające je organizacyjnie od podobnych związków w NATO, to:
bardziej rozbudowana artyleria rakietowa, zbliżająca je bardziej do standardów radzieckich, niż do standardów NATO,
mniejsze liczebnie pododdziały rozpoznawcze,
bardziej rozbudowana obrona przeciwlotnicza,
brak rozbudowanych pododdziałów śmigłowcowych,
włączenie w skład dywizji pododdziałów zapasowych (5 batalionów), zapewniających jej większą żywotność na polu walki.
Dywizja Pancerna Bundeswehry z lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku jest bardzo dużą jednostką taktyczną - liczy ogółem 26 360 żołnierzy. W skład dywizji wchodzą trzy brygady: dwie pancerne i jedna zmechanizowana.
Dowódcy dywizji, oprócz wspomnianych brygad podlegają następujące oddziały:
sztab dywizji (4xM577),
kompania sztabowa (2xFuchs),
pułk artylerii,
pułk artylerii przeciwlotniczej,
pancerny batalion rozpoznawczy,
2 bataliony piechoty zmotoryzowanej,
batalion ochrony,
batalion saperów,
5 batalionów zapasowych,
dywizyjne oddziały zabezpieczenia i obsługi.
Pułk artylerii (Artilerieregiment) ma za zadanie zapewnić wsparcie oddziałom dywizji na wybranym kierunku działań, liczy 2020 żołnierzy i składa się z:
dowództwa,
sztabu (4xM577),
baterii dowodzenia i zaopatrzenia (10xFuchs lub M113),
batalionu rozpoznania artyleryjskiego (Beobachtungsbataillon) - sztab, bateria dowodzenia i zaopatrzenia, bateria nasłuchu artyleryjskiego, bateria rozpoznania radiolokacyjnego, bateria bezpilotowych środków rozpoznania powietrznego (CL89 lub CL289),
batalionu artylerii polowej - sztab, bateria dowodzenia i zaopatrzenia, 2 baterie ciężkich haubic samobieżnych (9x203mm M110A2), 2 baterie haubic (9x155mm FH-155-1),
batalionu artylerii rakietowej - sztab, bateria dowodzenia i zaopatrzenia, 2 baterie rakietowe (8xLARS lub LARS-2), 2 baterie rakietowe (8xMLRS)
2 plutonów specjalnych (przeznaczonych do zabezpieczenia strzelań artyleryjskich ładunkami jądrowymi).
Pułk artylerii przeciwlotniczej (Flugabwehrregiment) ma za zadanie zapewnić obronę przeciwlotniczą rejonu zajmowanego przez dywizję. Nie jest skoncentrowany, lecz działa podzielony na pododdziały podporządkowane poszczególnym brygadom. W skład pułku, liczącego 856 żołnierzy, wchodzą następujące pododdziały:
dowództwo,
sztab (4xM577),
bateria dowodzenia i zaopatrzenia (8xFuchs lub M113),
2 grupy dowodzenia OPL (Fahrungsgruppe) - dysponują w sumie 36 zestawami plot. Roland 2,
6 baterii plot. (6xGepard, 6xRedeye lub Stinger).
Pancerny batalion rozpoznawczy (Panzeraufklarungsbataillon), który ma za zadanie prowadzenie rozpoznania szczeblu dywizji, liczy 426ż. i składa się z:
dowództwa,
sztabu (4xM577),
kompanii dowodzenia i zaopatrzenia (3xFuchs),
kompanii radiolokatorów obserwacji pola walki (8xDR-PT Rasit t/x)
2 pancernych kompanii rozpoznawczych (17xLeopard 2)
kompanii rozpoznawczej (10xLuchs)
kompanii piechoty zmotoryzowanej (10xFuchs)
Batalion piechoty zmotoryzowanej (Jägerbataillon) ma za zadanie zabezpieczanie tyłów i drugorzędnych kierunków działania dywizji. W skład batalionu, liczącego 667 żołnierzy, wchodzą następujące pododdziały:
dowództwo,
sztab,
kompania dowodzenia i zaopatrzenia (5xM113),
3 kompanie piechoty zmot. (6xMilan, samochody ciężarowe),
kompania wsparcia (6xm120mm).
Batalion ochrony (Sicherrungebataillon) ma za zadanie ochronę dowództw i zwalczanie desantów przeciwnika. W jego skład wchodzą następujące pododdziały:
dowództwo,
sztab,
kompania dowodzenia i zaopatrzenia,
3 kompanie ochrony (tylko broń lekka).
Batalion saperów (Pionierbataillon) ma za zadanie inżynieryjne zabezpieczenie zadań, budowę i rozbrajanie zapór minowych oraz budowę mostów i organizowanie przepraw. W jego skład wchodzą następujące pododdziały:
dowództwo,
sztab,
kompania dowodzenia i zaopatrzenia,
3 kompanie saperów,
kompania mostowa.
Jest on wyposażany w przewożone parki mostowe FSB i MGB, samobieżne parki pontonowe Aligator M2B, czołgi mostowe Biber itd.
Dywizyjne oddziały zabezpieczenia i obsługi:
batalion łączności (608ż., 9xFuchs TPz Fu)
batalion remontowy,
batalion zaopatrzenia (1310ż.),
batalion sanitarny,
kompania rozpoznania elektronicznego i WRE,
eskadra śmigłowców łącznikowych (10xBo105M).
Brygada Pancerna (Panzerbrigade)
Jednostka liczy 3365 żołnierzy i składa się z:
dowództwo,
sztab (4xM577),
kompania dowodzenia (208ż., 8xLuchs, 10xFuchs),
2 bataliony czołgów,
mieszany batalion czołgów,
batalion zmechanizowany,
batalion artylerii,
kompania ppanc (107ż.,12xJaguar, 2xM113),
kompania saperów (10xM113),
kompania zaopatrzenia (5xM113),
kompania remontowa.
Batalion czołgów (Panzerbataillon) liczy 378 żołnierzy i składa się z:
dowództwa,
sztabu (4xM577),
kompanii dowodzenia i zaopatrzenia (189ż., 2xLeopard, 5xFuchs lub M113),
3 kompanii czołgów (63ż., 13xLeopard - dzieli się na trzy plutony czołgów i pluton dowodzenia).
Mieszany batalion czołgów (Panzerbataillon) liczy 420 żołnierzy i składa się z:
dowództwa,
sztabu (4xM577),
kompanii dowodzenia i zaopatrzenia (189ż., 2xLeopard, 5xFuchs lub M113),
kompanii zmech. (107ż., 11xMarder, 9xMilan - dzieli się na trzy plutony zmech. i pluton dowodzenia),
2 kompanii czołgów (63ż., 13xLeopard).
Batalion zmechanizowany (Panzergrenadierbataillon) liczy 595 żołnierzy i składa się z:
dowództwa,
sztabu (4xM577),
kompanii dowodzenia i zaopatrzenia (189ż., 5xFuchs lub M113),
3 kompanii zmech. (107ż., 11xMarder, 9xMilan),
kompanii moździerzy. (69ż., 6xM106, 3xM113).
Batalion artylerii (Mittleres Panzerartillleriebataillon) liczy 493 żołnierzy i składa się z:
dowództwa,
sztabu (4xM577),
baterii dowodzenia i zaopatrzenia (9xM113 lub Fuchs),
3 baterii artylerii (6xM109G).
Brygada Zmechanizowana (Panzergrenadierbrigade)
Jednostka liczy 3625 żołnierzy i składa się z:
dowództwa,
sztabu (4xM577),
kompanii dowodzenia (208ż., 8xLuchs, 10xFuchs),
batalionu czołgów,
mieszanego batalionu zmechanizowanego,
2 batalionów zmechanizowanych,
batalionu artylerii,
kompanii ppanc (107ż.,12xJaguar, 2xM113),
kompanii saperów (10xM113),
kompanii zaopatrzenia (5xM113),
kompanii remontowej.
Batalion czołgów (Panzerbataillon) ma skład analogiczny jak w Brygadzie Pancernej.
Mieszany batalion zmechanizowany (Panzergrenadierbataillon) liczy 461 żołnierzy i składa się z:
dowództwa,
sztabu (4xM577),
kompanii dowodzenia i zaopatrzenia (189ż., 2xMarder, 5xFuchs lub M113),
2 kompanii zmech. (107ż., 11xMarder, 9xMilan),
kompanii czołgów (63ż., 13xLeopard).
Batalion zmechanizowany (Panzergrenadierbataillon) liczy 586 żołnierzy i składa się z:
dowództwa,
sztabu (4xM577),
kompanii dowodzenia i zaopatrzenia (189ż., 5xFuchs lub M113),
2 kompanii zmech. (107ż., 11xMarder, 9xMilan),
1-2 kompanii zmech. (104ż., 10xM113, 9xMilan),
kompanii moździerzy (69ż., 6xM106, 3xM113).
Batalion artylerii (Mittleres Panzerartillleriebataillon) liczy 493 żołnierzy i składa się z:
dowództwa,
sztabu (4xM577),
baterii dowodzenia i zaopatrzenia (9xM113 lub Fuchs),
3 baterii artylerii (6xM109G).
Uzbrojenie Dywizji Pancernej
Ze względu na brak miejsca nie będę opisywał poszczególnych typów uzbrojenia będącego na stanie Dywizji Pancernej Bundeswehry. Zresztą każdemu z pojazdów można by poświęcić nie tylko artykuł, ale całą monografię.
W tym rozdziale pragnę tylko zamieścić podstawowe informacje dotyczące produkcji i poszczególnych wersji oraz modernizacji użytkowanego sprzętu wojskowego.
Leopard 2:
Standardem było to, że nowe czołgi Leopard 2 trafiały w pierwszej kolejności do dywizji pancernych, zastępując tam starsze wersje czołgów Leopard 1,
1979 r. - pierwsze egzemplarze (1 serii produkcyjnej liczącej ogółem 380 szt.) trafiają do jednostek,
1981 r. - druga seria produkcyjna (450 szt.) - termowizyjne urządzenia celowniczo-obserwacyjne,
1983 r. - trzecia seria produkcyjna (300 szt.),
1984 r. - czwarta seria produkcyjna (300 szt.),
1985 r. - piąta seria produkcyjna - cyfrowy przelicznik balistyczny systemu kierowania ogniem,
1986-91 r. - szósta i siódma seria produkcyjna,
1992 r. - ósma seria produkcyjna,
1994 r. - Leopard 2A5 - nowa wieża
Leopard 1:
1965 r. - pierwsze egzemplarze (1 serii produkcyjnej liczącej ogółem 500 szt.) trafiają do jednostek,
1966 r. - druga seria produkcyjna (600 szt.),
1967 r. - trzecia seria produkcyjna (500 szt.),
1968 r. - czwarta seria produkcyjna (345 szt.),
1970 r. - pierwsza modernizacja (Leopard 1A1) - objęła wszystkie użytkowane dotąd czołgi,
1972 r. - druga modernizacja (Leopard 1A2) - czołgi piątej serii produkcyjnej (232 szt.),
1973 r. - trzecia modernizacja (Leopard 1A3) - ostatnie 100 szt. czołgów piątej serii produkcyjnej (spawane wieże),
1974 r. - czwarta modernizacja (Leopard 1A4) - szósta sera produkcyjna (250 szt.) - spawane wieże,
1975 r. - ponowna modernizacja czołgów od pierwszej do czwartej serii produkcyjnej (Leopard 1A1A1) - dodatkowy pancerz,
1980r. - ponowna modernizacja czołgów piątej serii produkcyjnej (Leopard 1A2A1, Leopard 1A3A1),
1987 r. - rozpoczęto modernizację czołgów od pierwszej do piątej serii produkcyjnej do standardu Leopard 1A5 (dodatkowy pancerz).
Marder 1:
1971 r. - pierwsze egzemplarze trafiają do jednostek,
1977 r. - modernizacja Marder 1A1 i Marder 1A1A - zainstalowanie ppk Milan,
1984-89 r. - modernizacja Marder 1A2 - termowizor, zdemontowanie karabinu maszynowego w tylnej części kadłuba,
1986 r. - rozpoczęto modernizację Marder 1A3 (obejmie ona 2100 szt. Marderów 1A1 i 1A2) - dodatkowy pancerz.
Fuchs:
1979 r. - skierowany do produkcji (996 szt. - w tym 384szt. w wersji TPz Fu wóz łączności oraz 172 szt. w wersji TPz EloKa do walki radioelektronicznej)
Luchs:
1975-78 r. - wyprodukowano 408 szt. (nie licząc prototypów),
1984-87 r. - modernizacja do standardu Luchs A2 - nowe przyrządy celowniczo-obserwacyjne, obejmujące kamerę termowizyjną.
Jaguar:
Występuje w dwóch odmianach Jaguar 1 z ppk TOW oraz Jaguar 2 z ppk HOT - w dywizjach pancernych i zmechanizowanych Bundeswehry istnieje następująca proporcja wyposażenia: jedna brygada posiada wozy bojowe Jaguar 2 (HOT), natomiast dwie brygady wozy bojowe Jaguar 1 (TOW).
M109:
Podstawowym sprzętem był M109G, modyfikowany później do wersji M109GA3 - docelowo ma być zastąpiony przez Panzerhaubitze 2000.