1 Dywizja Pancerna - Wehrmacht

1 Dywizja Pancerna została sformowana w Weimarze 15 października 1935 roku z elementów dawnej 3. Dkaw. Została ona utworzona jako jednostka eksperymentalna przy dużym udziale radzieckich instruktorów. To w tej jednostce swojego "rzemiosła" uczyli się tacy spece jak Guderian, Kempf, Lutz i inni. Po czterech latach bazowania w okręgu obronnym Weimar została włączona w skład XVI Kpanc 10 Armii(gen. Reichenau), która była głownym ramieniem ataku na Polskę.

Dywizja weszła do walki 1. 09. 39. I po walkach w rejonie Piotrkowa, Radomia i nad Bzurą dotarła do Warszawy. Następnie przekroczyła Wisłę i brała udział w likwidowaniu GO gen. Piskora pod Tomaszowem Lubelskim. Po kampanii wrześniowej została przerzucona w rejon Hunsruck na reorganizację i przezbrojenie(z Pz I i II na Pz III). Następnym elementem historii tej elitarnej jednostki była operacja "Gelb" - atak na Belgię i Holandię. Walcząc w składzie Gpanc "Guderian" 1 Dpanc zajęła Luksemburg, przerwała Linię Maginota pod Sedanem i wraz z 7 Dpanc dotarła do Abbeville, odcinając Brytyjski Korpus Ekspedycyjny w Belgii. Jednostka ta brała udział w likwidacji okrążonego zgrupowania, a następnie przeszła do ofensywy na Francję z przyczółka nad Sommą w rejonie Amiens. Przedzierając się łatwo przez Francję, 1 Dpanc zakończyła kampanię na granicy szwajcarskiej zamykając francuskie 3, 5 i 8 Armie w wielkim kotle pod Epinal.

We wrześniu przerzucono dywizję do Prus Wschodnich, gdzie całkowicie przezbrojono ją w czołgi Pz III E, G i H oraz IV D i E. Wtedy również oddano 2 Pcz do nowo formowanej 16 Dpanc, a dodano 133 pzmot. Zmieniono też godło dywizji. 22. 6. 41 włączono 1 Dpanc do 41 Kpanc z 4 Gpanc(gen. Hoepner). Dla dywizji zaczął się czas wielkich sukcesów. We współdziałaniu z 8 Dpanc i 3 Dzmot jednostka ta w cztery dni dotarły do Dyneburga(dziś Daugvapils na Łotwie), a tydzień później znalazła się już nad jeziorem Ilmeń. Tak szybkie tempo marszu spowodowało jednak pozostanie w tyle jednostek piechoty.

Zemściło się to, gdy Hitler nakazał natychmiastowe uderzenie jednostek pancernych (bez oczekiwania na piechotę) przez Ługę na Leningrad. Atakujące tam czołgi 41 i 56 Kpanc zostały zatrzymane przez Rosjan19 lipca(straty w oddziałach radzieckich wynisły ok. 70-80%). Wobec takiego rozwoju sytuacji cała 4 Gpanc została oddana GA "Środek" w celu zdobycia Moskwy. Ofensywa opatrzona kryptonimem "Tajfun" rozpoczęła się 30. 09. 41. Tempo marszu było jednak niezwykle powolne, a i Rosjanie zaczęli stawiać silny opór. Mimo tego, i ciągle pogarszającej się pogody, dywizja zajmuje 21. 11. po ciężkich walkach z radziecką 30 A(gen. Leluszenko) ważny węzeł komunikacyjny Klin leżący na trasie Leningrad-Moskwa.

Następnie dowodzący 4 Gpanc gen. Hoepner próbuje rozwinąć natarcie na Rogaczewo i Fedorowkę, jednak kończy się zaopatrzenie, a temperatura spada do -30 C. Szykującą się do kolejnego natarcia dywizję zaskakuje kontrofensywa radziecka 6. 12. Niemcy nie są w stanie utrzymać linii frontu i muszą ciągle cofać się na zachód. Wiele czołgów musi zostać porzuconych z powodu zamarznięcia oleju lub płynu chłodzącego. W tych dniach 1 pcz ma zaledwie około 30 zdatnych do walki wozów bojowych. W końcu Udaje się zatrzymać Rosjan w okolicach Rżewa, gdzie uszczuplona dywizja spędza sześć miesięcy. W grudniu 1 Dpanc zostaje przeniesiona do rezerwy we Francji, a później do Grecji. Kiedy radziecka ofensywa zimowa zaczęła zbliżać się do granic Rzeszy wszystkie rezerwy zostały rzucone na front. Dzięki zdecydowanemu kontratakowi 1 Dpanc Niemcom udało się odbić Żytomierz w grudniu 1943 i stępić nieco siłę radzieckich uderzeń.

Cały rok 1944 dla 1 Dpanc to niekończące się walki odwrotowe na Ukrainie(próba uratowania części 8 A w kotle korsuńsko-szewczenkowskim), w Polsce, na Słowacji i wreszcie na Węgrzech, gdzie jednostka brała udział w próbach deblokowania okrążonego od 23. 12. 44 Budapesztu. Następnie dywizja brała udział w operacji balatońskiej(6-15. 3. 45) i wycofała się do Austrii, gdzie poddała się Amerykanom.

Dowódcy:

Gen.d.Kav. Maximilian Maria Joseph Reichfrhr. von Weichs zu Glon 10.01.35 - 9.30.37
Gen.Lt. Rudolf Schmidt 10.01.37 - 11.02.39
Gen.Maj. Friedrich Kirchner 11.02.39 - 7.17.41
Gen.Maj. Walter Kruger 7.17.41 - 1.01.44
Gen.Maj. Richard Koll 1.01.44 - 2.19.44
Oberst Werner Marcks 2.19.44 - 9.25.44
Oberst Eberhard Thunert 9.25.44 - 5.08.45

Skład:

1940 Schützen-Regiment 1 Schützen-Bataillon I Schützen-Bataillon II Schützen-Regiment 113 Schützen-Bataillon I Schützen-Bataillon II Panzer-Regiment 1 Panzer-Abteilung I Panzer-Abteilung II Artillerie-Regiment 73 Artillerie-Abteilung I Artillerie-Abteilung II Artillerie-Abteilung III Kradschützen-Abteilung 1 Aufklärungs-Abteilung 4 Panzerjäger-Abteilung 37 Pionier-Bataillon 37 Nachrichten-Abteilung 37 37th Divisional Support Units

1943 Panzergrenadier-Regiment 1 Panzergrenadier-Bataillon I Panzergrenadier-Bataillon II Panzergrenadier-Regiment 113 Panzergrenadier-Bataillon I Panzergrenadier-Bataillon II Panzer-Regiment 1 Panzer-Abteilung I Panzer-Abteilung II Panzer-Artillerie-Regiment 73 Panzer-Artillerie-Abteilung I Panzer-Artillerie-Abteilung II Panzer-Artillerie-Abteilung III Panzer-Artillerie-Abteilung IV Panzer-Aufklärungs-Abteilung 1 Panzerjäger-Abteilung 37 Panzer-Pionier-Bataillon 37 Panzer-Nachrichten-Bataillon 37 Heeres-Flak-Abteilung 299 37th Divisional Support Units

Przynależność organizacyjna

Data	Korpus	Armia	Gr. Armii	Miejsce
9.39	XVI	10. Armee	Süd	Radom, Warzaw
12.39 - 1.40	Reserve	-	B	Eifel, Hunsrück
5.40	-	16. Armee	A	Luxembourg, Somme
6.40	XXXIX	Guderian (12.)	A	France (Aisne)
7.40 - 8.40	XXXIX	2. Armee	C	France
9.40 - 2.41	XVI	18. Armee	B	East Prussia
3.41 - 4.41	reserve	4. Panzergruppe	B	East Prussia
5.41	reserve	4. Panzergruppe	C	East Prussia
6.41 - 9.41	XXXXI	4. Panzergruppe	Nord	Dünaburg, Leningrad
10.41 - 12.41	XXXXI	3. Panzergruppe	Mitte	Vyasma, Moscow
1.42	XXXXI	3. Panzergruppe	Mitte	Welish
2.42	XXXXVI	9. Armee	Mitte	Welish, Rzhev
3.42 - 4.42	XXIII	9. Armee	Mitte	Rzhev
5.42	XXVII	9. Armee	Mitte	Rzhev
6.42 - 7.42	XXIII	9. Armee	Mitte	Rzhev
8.42	reserve	4. Armee	Mitte	Rzhev
9.42 - 11.42	XXXIX	9. Armee	Mitte	Rzhev
12.42	XXXXI	9. Armee	Mitte	Rzhev
1.43	reserve	-	D	France
2.43	reserve	15. Armee	D	France
3.43 - 4.43	reserve	7. Armee	D	France
5.43	reserve	-	D	France
6.43	reserve	-	E	Balkans
7.43 - 8.43	LXVIII	-	E	Greece
9.43	LXVIII	11. ital. Armee	E	Greece
10.43	LXVIII	E	F	Greece
11.43	reserve	8. Armee	Süd	North Ukraine
12.43	XXXXVIII	4. Pz. Armee	Süd	Shitomir
1.44	XXXXVIII	4. Pz. Armee	Süd	Winniza
2.44	XXIV	4. Pz. Armee	Süd	Winniza
3.44	reserve	1. Pz. Armee	A	Brody
4.44	LIX	1. Pz. Armee	Nordukraine	Brody
5.44	reserve	4. Pz. Armee	Nordukraine	Brody
6.44	reserve	1. Pz. Armee	Nordukraine	Brody
7.44	III	1. Pz. Armee	Nordukraine	Zloczow
8.44	XXXXVIII	4. Pz. Armee	Nordukraine	Brody
9.44	XXIV	1. Pz. Armee	Nordukraine	Carpathia
10.44	III	6. Armee	Süd	Hungary
11.44	LVII	6. Armee	Süd	Hungary
12.44	IV	6. Armee	Süd	Hungary
1.45	Kavalleriekorps	6. Armee	Süd	Hungary
2.45 - 3.45	III	6. Armee	Süd	Hungary
4.45	IV. SS	6. Armee	Süd	Hungary
5.45	IV. SS	6. Armee	Ostmark	Austria

---