1204 - 1261 Cesarstwo Łacińskie

DYNASTIA	1204 - 1205	BALDWIN I	HR. FLANDRII OD 1194
FLANDRYJSKA	1205 - 1216	HENRYK
D. COURTENAY	1217	PIOTR
D. FLANDRYJSKA	1217 - 1219	JOLANTA
D. COURTENAY	1221 - 1228	ROBERT
z BRIENE	1231 - 1237	JAN
D. COURTENAY	1240 - 1261	BALDWIN II

W 1202 r. Wenecja zaoferowała wezwanym przez papieża Innocentego III krzyżowcom (34 tys. Flamandów i Francuzów) transport morski do Egiptu, w zamian za co (mimo zakazu papieskiego) domagała się zdobycia Zary. Za namową bizantyńskiego pretendenta do tronu, Aleksego IV, który obiecywał unię kościelną i posiłki, zamiast do Egiptu, flota krzyżowców skierowała się w latach 1202-04 do Konstantynopola. Aleksy nie dotrzymał obietnic i został obalony. W 1204 r. łacinnicy zdobyli Konstantynopol. Ich nienawiść do Greków wyładowała się w akcie bezprzykładnego barbarzyństwa - największej w średniowieczu grabieży relikwii, dzieł sztuki i wszelkich wartościowych przedmiotów. Na gruzach Bizancjum wykształciły się państwa krzyżowców. Wśród nich powstały: Cesarstwo Łacińskie z cesarzami - Baldwinem I flandryjskim (1204-05) oraz Baldwinem II (1216-61); Królestwo Tessaloniki (rządzone przez Henryka z Montferratu), księstwa Achai, Aten i inne. Również Wenecja opanowała część posiadłości bizantyńskich, tworząc punkty oparcia pod budowę wielkiego imperium handlowego. Podporządkowanie greckiej Cerkwi papieżowi zwiększyło jeszcze nienawiść ludności dawnych poddanych bizantyńskich do łacinników. Na ziemiach bizantyńskich tworzyły się również państwa greckie. Powstało Cesarstwo Trapezuntu, które z pomocą Gruzji zaatakowało Armenię. Cesarstwo to pozostało do 1461 r. forpocztą świata chrześcijańskiego w Azji Mniejszej. Inne państwo greckie - despotat Epiru pod rządami Teodora I (1215-30) w 1224 r. (po zdobyciu Salonik) wszedł w konflikt z Cesarstwem Nicei. Cesarstwo to z kolei, kierowane przez Teodora I Laskariosa (1204-22) kontynuowało tradycje bizantyńskie. W przymierzu z Bułgarią próbowało ono zlikwidować władztwa łacińskie. W 1205 r. odniosło ono nad nimi zwycięstwo w bitwie pod Adrianopolem, lecz zawarty po wojnie pokój (1214) potwierdził jedynie istniejące granice. Następca Teodora I, cesarz Jan III Watatzes (1222-54) odebrał Cesarstwu Łacińskiemu prowincje pograniczne, zdobył Saloniki (1246) i pokonał wszystkich rywali (Epir, Bułgaria). Sprzymierzony z Genuą cesarz Michał VIII Paleolog (1258-82) doprowadził do likwidacji Cesarstwa Łacińskiego. W 1259 r. W bitwie pod Pelagonią zadał klęskę koalicji Epiru i Sycylii, zaś w 1261 r. pokonał łacinników i zniszczył ich państwo.

---