Promocja zdrowia jako trend wychowawczy we współczesnej szkole
CUKRZYCA WIEKU DZIECIĘCEGO
TEMAT ZAJĘĆ: CUKRZYCA WIEKU DZIECIĘCEGO
CELE OGÓLNE:
Zapoznanie dzieci i rodziców z objawami choroby, umiejętnością obserwacji i wczesnego reagowania w razie wystąpienia któregoś z nich;
Kształtowanie właściwych nawyków żywieniowych u dzieci chorych na cukrzycę;
Wdrożenie dzieciom właściwych postaw i zasad zachowania higieny.
WYJAŚNIENIE - CZYM JEST CUKRZYCA ?
CUKRZYCA - choroba metaboliczna, polega na niedoborze lub braku aktywności insuliny, hormonu produkowanego przez wyspy trzustkowe (tzw. Langerhansa):
RODZAJE CUKRZYCY - ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM CUKRZYCY TYPU I ;CHARAKTERYSTYKA CUKRZYCY
A)
CUKRZYCA TYPU I (INSULINOZALEŻNA)CUKRZYCA TYPU II (INSULINONIEZALEŻNA)
CHARAKTERYSTYKA
Komórki trzustki uległy uszkodzeniu, w związku z czym trzustka nie dostarcza lub dostarcza zbyt małą ilość insuliny, a organizm nie może wchłaniać glukozy z krwi;
POCZĄTEK CHOROBY
Szczyt występowania 12-15 lat zwykle nagły, może być stopniowy
OBJAWY
Wzmożone pragnienie, wielomocz, zmęczenie, utrata wagi
LECZENIE
Podawanie insuliny, prawidłowe żywienie
CUKRZYCA TYPU II (INSULINONIEZALEŻNA)
CHARAKTERYSTYKA
Początkowo trzustka produkuje insulinę, ale komórki tłuszczowe i mięśniowe są już niewrażliwe na jej działanie, zmniejsza się więc wykorzystanie glukozy przez te komórki;
POCZĄTEK CHOROBY
Szczyt występowania 12-15 lat zwykle nagły, może być stopniowy
Zwykle po 40 roku życia, skryty, powolny
Słabo wyraźne
Leczenie:
Dieta i redukcja masy ciała
Oraz leki doustne
B) STĘŻENIE CUKRU WE KRWI:
- wyraża się ono w milimolach na litr (mmol/l) - oznacza to ilość cząsteczek glukozy na litr krwi;
- powinno wynosić:
· na czczo - 80-110 mg % (6,1 mmol/l);
· 2 godziny po posiłku - 140 mg % (8,0 mmol/l);
· przed snem - 110 - 140 mg % (6,2 - 8,0 mmol/l);
· jeśli stężenie cukru wzrośnie do 150 mg % czy wyżej może dojść do * HIPERGLIKEMII;
· jeżeli stężenie cukru spadnie poniżej 70 mg %, mamy do czynienia z * HIPOGLIKEMIĄ;
HIPOGLIKEMIA (NIEDOCUKRZENIE) OBJAWY:
- towarzyszą jej zmiany neurotyczne:
· brak skupienia
· senność
· ból głowy
· drżenie rąk
· zmienne nastroje
· czasem głód
HIPERGLIKEMIA OBJAWY
wzmożone oddawanie moczu
pragnienie
apatia
INSULINA INSULINOTERAPIA
- insulina może być przyjmowana tylko na drodze injekcji, wstrzykiwana pod skórę;
- produkuje ją zdrowa trzustka (właściwe komórki beta wysp trzustkowych) w ilości „podstawowej”;
- insulina jest hormonem, który obniża poziom cukru we krwi.
ANTGONIZM HORMONÓW - INSULINA I GLUKAGON
W momencie, gdy ilość cukru jest zbyt niska wydzielany jest przez komórki alfa wysp trzustkowych, hormon - GLUKAGON.
- glukagon pobudza wydzielanie insuliny.
RODZAJE INSULINY:
A) INSULINA KRÓTKO DZIAŁAJĄCA
- przezroczysty roztwór insuliny o krótkim czasie działania;
- szczyt działania między 1 a 3 godziną.
B) INSULINA DŁUGO DZIAŁAJĄCA
- działa dłużej niż 24 godziny;
C) INSULINA O POŚREDNIM CZASIE DZIAŁANIA
- połączona jest z substancją spowalniającą wchłanianie insuliny do krwi.
SPOSÓB PRZECHOWYWANIA
- powinna znajdować się w temperaturze powyżej 0 º C i poniżej 25 º C;
- jeżeli nie ma możliwości przechowywania jej w lodówce w temp. 2 º - 8 º C, należy umieścić ją w możliwie najchłodniejszym miejscu;
- otwartą fiolkę z insuliną można przechowywać około 6 tygodni;
- insulina powinna być przechowywana z dala od światła słonecznego;
- nie wolno przechowywać insuliny w bardo chłodnym miejscu lub zamrażalniku - zamrożona insulina nie może być już użyta;
- w czasie podróży należy zabezpieczyć insulinę, pod wpływem stałego potrząsania (np. podczas długiej jazdy samochodem) może dojść do wytrącania się insuliny lub powstania białego nalotu, wówczas insulina nie nadaje się do użytku.
WSTRZYKIWANIE INSULINY
- obszar wstrzykiwania insuliny to: brzuch, udo, ramię lub pod łopatką;
- nie należy wstrzykiwać insuliny w to samo miejsce, gdyż po okresie stosowania ok. 2-3 miesięcy w jedno miejsce mogą powstać zrosty;
- przed wstrzyknięciem insuliny należy usunąć nagromadzone pęcherzyki powietrza, gromadzące się w zbiorniczku z insuliną;
- zmieniaj miejsca wstrzykiwania insuliny;
- igły jednorazowego użytku nie wolno stosować ponownie.
RACJONALNY TRYB ŻYCIA „MAŁEGO CUKRZYKA”
A) DIETA
- po spożyciu cukrów prostych (szybko wchłaniające się węglowodany zawarte są w owocach, sokach, słodyczach, dżemie)
stężenie cukru we krwi szybko wzrasta, dlatego też należy je łączyć cukrami łożonymi (szybko się rozkładaj, znajdują się np. w ryżu, ziemniakach);
- jedz 4 - 6 małych posiłków i przekąsek dziennie;
- przestrzegaj stałych pór posiłków;
- jedz dużo warzyw i ogranicz spożycie tłuszczy i cukrów;
- zawsze miej przy sobie kilka kostek cukru;
B) AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA
- uprawiaj sporty takie jak: pływanie, gimnastyka, biegi, tenis ziemny i stołowy, gry w piłkę
- rodzaj ćwiczeń i długość ich uprawiania uzgodnij z lekarzem,
- nie możesz wykonywać ćwiczeń, jeśli stężenie cukru we krwi wynosi 80 mg (4,5 mmol/l),
- w trakcie wysiłku powinieneś mieć coś słodkiego,
- staraj się nie ćwiczyć w okresie szczytu insuliny,
- ćwicz w towarzystwie drugiej osoby,
- ćwiczenia powinny być systematyczne ( minimum 4 razy w tygodniu) i trwać 25-40 minut
C) HIGIENA
- regularnie kontroluj stężenie cukru we krwi
- dbaj o stopy, dobrze dobieraj obuwie,
- kontroluj wzrok,
- mierz poziom cholesterolu,
- kontroluj ciśnienie krwi,
dbaj o skórę, pielęgnuj dłonie.
UWAGI DLA RODZICÓW !
POWIKŁANIA. ANOMALIA TOWARZYSZĄCE INSULINOTERAPII:
1) ALERGIA INSULINOWA - zmiany rumieniowe,
2) LIPODYSTROFIA INSULINOWA - zanik, przerosty, zwłóknienia tkanki podskórnej,
3) INSULINOODPORNOŚĆ - to stan, w którym organizm nie reaguje na insulinę, nawet, gdy dawka wynosi 2 jednostki/kg mc