Johann Wolfgang Goethe- Cierpienia:1774 w Lipsku; epika,powieść epistolarna,temat:dzieje nieszczęśliwej miłości Wertera do Lotty,zakończone samobójstwem bohaterowie:1plan:Werter-mieszczanin,poeta,malarz,ubrany w niebieski frak,żółtą kamizelkę ;młody,szlachetny,o wrażliwej duszy;Wykształcony,utalentowany art.,wrażliwy-łatwo się wzrusza,w chwilach uniesienia płacze;skłonny do refleksji. Od pierwszego wejrzenia zakochuje się w Lotcie,co wprowadza go w stan prawdziwego szczęścia.Odczuwa wyrzuty sumienia, że zmącił spokój narzeczonych. Targany wewnętrznymi rozterkami, postanawia wyjechać i obejmuje stanowisko pisarza w poselstwie.Miłość działa destrukcyjnie i wyniszcza go emocjonalnie,czuje się osamotniony i wyobcowany,staje się pesymistą Lotta- córka komisarza książęcego,narzeczona Alberta;piękna,czarne oczy,doskonała figura. pogodna i dobra,wychowuje rodzeństwo.Lubi muzykę, taniec, czytanie książek,szczera i wierna;jest powściągliwa i rozsądna,postanawia poświęcić przyjaźń z mężczyzną dla dobra małżeństwa Albert-narzeczony Lotty,później mąż; szlachetny,dobry,pracowity,o racjonalnym umyśle, tolerancyjny,wyrozumiały dla przyjaźni jej i Wertera; 2plan: komisarz S.-ojciec Lotty,wdowiec,wychowujący 9dzieci;szczery,otwarty,zacny;bardzo ceni Wertera parobek- służący u starszej wdowy,w której jest zakochany,uwielbia ją bezgranicznie,oskarżony o gwałt,wyrzucony ze służby,z zazdrości zabija nowego parobka, panna von B.- niebieskooka dziewczyna,podobna do Lotty,Werter poznaje ją podczas pracy w poselstwie,miła i naturalna,źle się czuje w domu bogatej ciotki hrabia C.-arystokrata,darzy Wertera szczerą przyjaźnią i zrozumieniem Wilhelm-adresat listów Wertera,przyjaciel,z dzieciństwa byli nierozłączni Henryk-chłopak z niższej klasy społecznej,smutny, o prostodusznej twarzy, popada w melancholię i obłęd, jakiś czas zamknięty w domu wariatów,traci kontakt z rzeczywistością,szuka kwiatów dla Lotty werteryzm- określony sposób postrzegania świata i specyficzne zachowanie; gł cechy:nadmierna uczuciowość;postrzeganie przez pryzmat marzeń i poezji;tragiczna miłość;pesymizm-bezcelowosc życia;osamotnienie ;melancholia;dostrzeganie zła Motywy: miłości nieszczęśliwej między Lottą a Werterem,od pierwszej chwili nie może mieć szczęśliwego zakończenia samobójstwa przyczyną nadmierna wrażliwość i uczuciowość mężczyzny cierpienia pojawienie się Alberta,mającego większe prawa i miejsce w sercu dziewczyny,sprawia,że W. zaczyna odczuwać narastającą udrękę przemiany wewnętrznej W. przechodzi wewnętrzną przemianę z człowieka pełnego radości i miłości staje się pesymistą który traci sens życia buntu W. buntuje się przeciwko towarzyskim obyczajom, niszczącym miłość,wyrazem buntu jest obrona parobka który zabił z zazdrości przyjaźni Wilhelm dla W. jest powiernikiem każdej myśli,doradcą, głosem rozsądku kobiety Lotta jest kobietą doskonałą,obdarzoną licznymi zaletami samotności dla W. jest balsamem dla serca,wynika z wrażliwości,wyobcowania,niezrozumienia przez otoczenie Boga W.dostrzega go w każdym źdźble trawy wsi miejsce ucieczki przed miastem, obcuje się z naturą wędrowca całe życie W. to wędrówka w poszukiwaniu miejsca dla siebie;wyobcowany,niezrozumiany przez otoczenie wszędzie czuje się obco