Św Piotr Nalasco

Jego życie rozpoczęło się przy końcu XI w. i trwało przez pierwszą połowę wieku XII. Jego przodkowie, kierowani dziwnymi wyrokami Opatrzności, przywędrowali na Półwysep Iberyjski z dalekiej Irlandii. On sam przyszedł na świat w Barcelonie. Stosunkowo szybko poumierali mu rodzice. Takie doświadczenie obciąża wielu nim dotkniętych ludzi ciężarem, od jakiego nie sposób się uwolnić do końca życia. W przypadku Piotra było inaczej. Sieroctwo nie osłabiło jego sił duchowych. Sam dotknięty cierpieniem, stał się wrażliwy na cierpienia innych. Korzystając z odziedziczonego po rodzicach majątku, wspierał licznych potrzebujących jałmużną. Był to czas, gdy na południu Francji wybuchła i rozwijała się rebelia albigensów. Członkowie tej sekty negowali prawdy wiary chrześcijańskiej, niszczyli struktury Kościoła (parafie i diecezje), a także gwałtownie zmieniali ustalone stosunki własności. Zmierzali do dechrystianizacji kraju i rewolty społeczno-politycznej. Na wieść o tym, Piotr zaciągnął się pod sztandary Szymona Montforta, by wziąć udział w krucjacie przeciw albigensom, a w obronie Kościoła i chrześcijańskiego porządku społecznego. Głęboka religijność, doświadczenia wojenne i wrażliwość wobec ludzkiego cierpienia zawiodły Piotra, po zakończeniu walk, do sanktuarium Maryjnego na górze Montserrat. Tam Piotr zawarł osobisty pakt z Matką Bożą, oddając się Jej specjalnym aktem pod opiekę.
Umocniony tym religijnym aktem zwrócił swoją uwagę na cierpienia chrześcijan żyjących pod władzą muzułmańską. Pamiętajmy, Półwysep Iberyjski był wówczas podzielony na część północną, pozostającą w rękach chrześcijańskich władców oraz część południową, zawładniętą przez muzułmanów w wyniku najazdu z północnej Afryki wiele lat wcześniej. Pod rządami arabskimi spadały na chrześcijan liczne nieszczęścia, a wielu żyło po prostu w niewoli. O swobodzie wyznawania publicznego wiary chrześcijańskiej nie było mowy. Wszyscy natomiast byli poddawani przymusowej islamizacji, albo niewolniczej pracy. Piotr postanowił rozpocząć zbiórkę pieniędzy na wykup katolików pozostających w niewoli muzułmańskiej. Wokół niego skupiła się grupa towarzyszy. Nie była to pierwsza inicjatywa tego rodzaju. Wcześniej utworzono już zakon trynitarzy, który także zajmował się wykupem chrześcijan z niewoli muzułmańskiej. Pierwsze sukcesy działalności Piotra i jego towarzyszy stanowiły zachętę do podejmowania dalszych wysiłków. Najważniejszym jednak bodźcem do dalszej wytężonej pracy było objawienie się Matki Bożej. W nocy z 1 na 2 sierpnia 1218 r. Maryja, podczas prywatnego objawienia, poleciła Piotrowi założyć nowy zakon w celu kontynuowania akcji wykupu. Król Aragonii, Jakub I, wsparł inicjatywę znaczną pomocą finansową. Król także darował zakonnikom szpital św. Eulalii w Barcelonie. Św. Rajmund z Pennafort, ówczesny kanonik katedry w Barcelonie napisał dla nowej rodziny zakonnej regułę. Zakonnicy nosili białe habity, by podkreślić, że właściwą założycielką nowej rodziny zakonnej jest sama Najświętsza Maryja. Pierwsze obłóczyny miały miejsce w katedrze barcelońskiej. W ten sposób powstał Zakon Najświętszej Maryi Panny „de las Mercedes”, czyli „łaski pełnej”, co w tym wypadku należy rozumieć, jako „od Wykupu Niewolników”. Stąd powstała nazwa mercedariusze - Zakon Matki Bożej od Wykupu Niewolników. Istnieje także imię żeńskie Mercedes (Merceda). Prócz trzech zwykłych ślubów zakonnych składali zakonnicy jeszcze czwarty. Ślubowali mianowicie gotowość oddania się, gdyby taka potrzeba zaistniała, osobiście w niewolę muzułmańską w zamian za uwolnienie jakichś chrześcijan. Oprócz cywilnych mercedariuszy, powstał stowarzyszony z nimi zakon rycerski, którego członkowie zobowiązywali się, osobnym ślubem do walki z Maurami aż do uwolnienia z ich rąk całej Hiszpanii. Jak wiadomo dzieło rekonkwisty Półwyspu Iberyjskiego zostało szczęśliwie zakończone u schyłku XV wieku. Żal ściska serce, że inaczej potoczyły się dzieje Półwyspu Bałkańskiego, a świat chrześcijański bezpowrotnie stracił Konstantynopol.
Zakon, w swych dwóch gałęziach cywilnej i wojskowej, został zatwierdzony przez pap. Grzegorza IX w 1235 r., co umocniło jego prestiż. Główną siedzibą była Barcelona. Zakonnicy zajmowali się wykupem chrześcijan z muzułmańskiej niewoli, a rycerze walką o odzyskanie kolejnych prowincji hiszpańskich z rąk arabskich. Gdy król Jakub I odebrał Maurom Walencję wraz z okolicznymi ziemiami, władca w dowód wdzięczności za udzieloną pomoc, ofiarował mercedariuszom jeden z meczetów walenckich, który zakonnicy zamienili na kościół i klasztor. Sam Piotr, będąc już w podeszłym wieku, towarzyszył królowi św. Ferdynandowi III w walkach o odzyskanie Sewilli. W wyniku zabiegów zakonników, z niewoli muzułmańskiej zostało wykupionych kilka tysięcy chrześcijan.
Cześć oddawaną w Hiszpanii św. Piotrowi zatwierdził pap. Urban VIII, a na cały Kościół rozszerzył pap. Aleksander VII. Akty te miały miejsce w XVII w. Życie św. Piotra Nolasco było piękną i godną naśladowania realizacją chrześcijańskiego ideału miłości Boga, Niepokalanej, Kościoła i bliźnich. Corocznie, w dniu 28 stycznia, kapłan modli się podczas Mszy św. słowami Oratio: „Boże! któryś cudownie wskazał świętemu Piotrowi, by dając wzór miłości twojej, wzbudził w Kościele twoim nowe zgromadzenie w celu wykupu wiernych; daj nam za jego przyczyną, byśmy z niewoli grzechu wykupieni, cieszyli się wolnością wieczną w ojczyźnie niebieskiej.”

(opr. na podstawie dzieła ks. W. Zaleskiego pt. Święci na każdy dzień. Wyd. Salezjańskie Warszawa 1996)