Osobowość w socjologii.
Socjologiczna koncepcja osobowości :
Osobowość człowieka -ogół życia wewnętrznego człowieka przejawiający się w jego zachowaniu. Zakłada się, że osobowość nie jest tak bardzo ukryta. Nie wszystko co składa się na życie wewnętrzne może być widziane na zewnątrz.
Socjologiczna struktura osobowości:
Elementy biogenne - są to elementy biologiczne, które są dziedziczone (np. kolor oczu, grupa krwi).
Elementy psychogenne - stanowią je nasze cechy psychiczne (emocje, temperament), zajmuje się nimi psychologia.
Elementy socjogenne - są to elementy pochodzenia społecznego.
Wyróżniamy 3 poziomy osobowości (w/g Freuda):
Id (czysto biologiczne) - instynkt , popęd;
Ego (świadome ja) - mechanizmy obronne które człowiek rozwija , np. wybór , decyzje;
Super ego (charakter społeczny ) - radzenie z samym sobą.
Podstawowe socjogenne elementy osobowości (w/g Floriana Znanieckiego ):
Kulturowy ideał osobowości - to model osobowości funkcjonujący w społeczeństwie, cechy, których się po nas spodziewają inni. Cechy, których się spodziewa po innych członkach społeczeństwa, muszą być społeczeństwu przydatne. Człowiek stara się dążyć do tego ideału.
Jaźń subiektywna - czyli to co my sami o sobie myślimy. Jakie cechy sobie przypisujemy, jak wyobrażamy sobie siebie samego. Jaźń subiektywna ma raczej charakter pozytywny (mimo wad, mamy świadomość swoich zalet). Przekłada się to na nasze zachowanie (sami sobie chcemy udowodnić, że jesteśmy tacy jak sobie to wyobrażamy).
Jaźń odzwierciedlona - jest to nasze wyobrażenie o tym co inni o nas myślą, jak nas widzą. Jest subiektywna. Na podstawie zachowań innych tworzymy obraz samych siebie, udowadniamy innym, że mają rację co do opinii wobec nas. Ma tendencje pozytywną. To od społeczeństwa dowiadujemy się o swoich celach. Staramy się zachowywać zgodnie z wyobrażeniami o nas, które są w społeczeństwie.
Zespół ról społecznych - w każdej grupie społecznej do której należymy (rodzina, szkoła) mamy określoną pozycję, pełnimy pewną rolę społeczną. Rola społeczna to pozycja w każdej z grup, pewne prawa i obowiązki, które wynikają z zajmowanej pozycji oraz społeczne wyobrażenie o pełnieniu tej roli społecznej. Istnieje pewien wzorzec oczekiwany w stosunku do ról społecznych. Pełnione przez człowieka role muszą być komplementarne, muszą się wzajemnie uzupełniać.