Socjologia
TYPY TEMPERAMENTU: : Sangwinik- typ silny zrównoważony i ruchliwy. Jego układ nerwowy odznacza się dużą siłą procesów pobudzania i hamowania, równowagą i ruchliwością. Sangwinik łatwo dostosowuje się do zmiennych warunków życia. Jest pogodny, odporny na przeciwności życiowe. Cechuje go bogata mimika i żywa gestykulacja. Flegmatyk- typ silny, zrównoważony, powolny. Jego układ nerwowy cechuje duża siła i równowaga procesów pobudzania i hamowania, ale jednocześnie mała ruchliwość. Reakcje jego są powolne. Wykazuje niechęć do zmiany warunków życia. Flegmatyk potrafi pracować bardzo wytrwale. Na ogół nie uzewnętrznia swoich uczuć. Choleryk- typ silny, niezrównoważony ruchliwy- cechuje się przewagą procesów pobudzania nad hamowaniem. Cholerycy odznaczają się dużą energia życiową, ale jednocześnie brakiem opanowania, gwałtownością, wybuchowością. Melancholik- typ słaby. Cechuję się słabością procesów pobudzania i hamowania i małą ruchliwością. Melancholik jest człowiekiem biernym, powolnym. Melancholicy źle znoszą silne pobudzenie zewnętrzne, które mogą stanowić dla nich źródło zaburzeń nerwowych.
SKŁADNIKI OSOBOWOŚCI:
TEMPERAMENT- zespół formalnych i względnie stałych cech zachowania przejawiających się w poziomie energetycznym zachowania oraz w czasowych parametrach reakcji (wg J. Strelau)
ZDOLNOŚCI - właściwości psychiczne, które warunkują pomyślne rezultaty działania. Podłożem anatomicznym zdolności są specyficzne cechy określonych struktur nerwowych i funkcjonowania analizatorów. Cechy te nazywamy zadatkami wrodzonymi. Aby jednak zdolności w pełni się ujawniły potrzebna jest jeszcze odpowiednio ukierunkowana aktywność danej osoby. Dzielimy na: -ogólne- umożliwiają wykonywanie wielu różnorodnych czynności często nazywamy inteligencja -specjalne- umożliwia wykonywanie ściśle określonych czynności przykładem: zdolność matematyczna, przywódcza, muzyczna
UZDOLNIENIE- zespół zdolności zapewniających skuteczne działanie
TALENT- szczególnie korzystne połączenie uzdolnień, prowadzące do znaczącej, twórczej działalności w jakiejś dziedzinie
INTELIGENCJA- jest ogólną zdolnością umysłową wpływającą na stopień sprawności działań wymagających udziału procesów uczenia się i myślenia. (J. Strelau)
ILORAZ INTELIGENCJI = WIEK UMYSŁOWY / WIEK ŻYCIA * 100 140-... bardzo wysoka 120-139- wysoka 110-119- powyżej przeciętnej 90-109- przeciętna 80-89- poniżej przeciętnej 70-79-na granicy normy poniżej 70- opóźnienie umysłowe
POSTAWA- można ja określić jako ukształtowaną w procesie zaspakajania potrzeb, w określonych warunkach społecznych, względnie zgodna i trwałą organizacje wiedzy, przekonań, uczuć, motywów oraz pewnych form działania i reakcji ekspresywnych podmiotu, związaną z określonym przedmiotem lub klasą przedmiotów.
CHARAKTER- zespół ogólnych postaw, powiązanych ściśle ze sobą, specyficznych dla danej osoby, warunkujących jej zachowanie wobec innych ludzi, samego siebie i pracy. Czynności umysłowe człowieka są regulowane przez reguły algorytmiczne (algorytmy), bądź przez reguły heurystyczne (heurystyki) Algorytm- niezawodny przepis, który określa, jak skończony ciąg operacji należy wykonać kolejno, aby rozwiązać wszystkie zadania danej klasy np. (algorytm Euklidesa) Algorytmy są : -niezawodne - gwarantują rozwiązania każdego zadania danej klasy, eliminują ryzyko niepowodzenia -dobrze określone- wskazują jednoznacznie jaki skończony łańcuch operacji należy wykonać w danym zadaniu -przepisy masowe- za ich pomocą rozwiązujemy nie jedno, lecz całą klasę zada
Psychologia
Komponenty osobowości:
-temperament: zespół najbardziej stałych właściwości psychicznych; zależy od procesów pobudzania i hamowania; istnieje wiele topologii tem.: introwertyk( zamknięty w sobie, zakompleksiony, nie komunikatywny, ekstrawertyk (otwarty, kontaktowy, towarzyski), ambiwerty (połączenie obu cech); wg Pawłowa: sangwinik, melancholik-, choleryk, flagmatyk, lingwinik
-zdolności i uzdolnienia: właściwości psychiczne warunkujące rezultaty naszego działania; uzdolnienia- zespół zdolności oraz nabytych wiadomości i umiejętności wpływający na poziom wykonania określonej czynności na aktualnie osiągany wynik; talent to zespół uzdolnień; geniusz to zestaw talentów. Inteligencja: IQ= wiek umysłowy/wiek życia(100*),85-115 to norma
-potrzeby: napędzają rozwój osobowości, potrzeby dynamizują nasze zachowanie wyróżniamy potrzeby: pierwotne: biologiczne(jedzenie);wtórne- społeczne, psychiczne (miłość, uznanie)
-zainteresowania: powstają w związku z potrzebami i zdolnościami; ich istota polega na dążeniu do obcowania z przedmiotami, zjawiskami, które angażują poznawczo i emocjonalnie; mają swoją treść
-postawy: są zmienne; utrwalona tendencja do kierowania dążeń ku czemuś lub od czegoś
-Obraz samego siebie: zależy od tego jak traktowali nas najbliżsi od wczesnego dzieciństwa, od opinii innych
Około 12-13roku życia w rozwoju następuje zwrot, polegający na odkryciu świata psychicznego; rozpoczyna się zainteresowanie przeżyciami psychicznymi i światem doznań wewnętrznych; młodociani zaczynają interesować się cechami własnej osobowości, porównywać się z innymi ludźmi co przyczynia się do silniejszego wyodrębnienia własnej indywidualności na tle środowiska społecznego w jakim przebywają.
-charakter: zespół cech psychicznych zwanych nastawieniami czynnościowymi w których wyraża się stosunek jednostki do dóbr materialnych jak i samej siebie. Te ustosunkowania stanowią system standardów, którymi kieruje się jednostka w działaniu. Przybierają one postać norm i reguł postępowania.
-Inteligencja - ogólna zdolność umysłowa wpływająca na stopień sprawności dziełań wymagających udziału procesów uczenia się i myślenia. Mierzy się z reguły ilorazem inteligencji
-Iloraz inteligencji- ilościowy wskaźnik poziomu rozwoju umysłowego. W tradycyjnym rozumieniu I.Q. wyraża się liczbowo stosunkiem wieku umysłowego do wieku życia, pomnożonego przez 100