Ćwiczenia 4. Temat: Osobowość.

1. Definicja osobowości wg Szczepańskiego.

2. Elementy składowe osobowości wg Szczepańskiego.

3. Rodzaje osobowości - typologia.

4. Koncepcje osobowości /endogeniczna i egzogeniczna/

5. Integracja, dezintegracja osobowości.

Ad. 1

Wg J. Szczepańskiego - Osobowość - to zespół trwałych cech biologicznych i psychicznych pochodzących z wpływu kultury i struktury zbiorowości, w których jednostka została wychowana i w których uczestniczy. Kulturowy ideał osobowości i role społeczne kształtowane są przez społeczeństwo czyli narzucane z zewnątrz.

Ad. 2

1. Elementy biogenne - anatomia i fizjologia wpływa na naszą osobowość. Wpływy na osobowość warunkują je ale nie bezwzględnie. Jeszcze popędy wrodzone i odruchy także wpływają na osobowość

2. Elementy psychogenne - pamięć, wola, uczucia, spostrzegawczość, temperament, skłonności, wyobrażenia

3. Elementy socjogenne -

1. kulturowy ideał osobowości - to zespół wyobrażeń jaki powinien być idealny członek społeczeństwa. Jest on narzucany jednostce, kształtuje się w okresie dorastania, kiedy szukamy ideałów do których dążymy. Jest różny w różnych kulturach. Nie zawsze wypełniamy kulturowy ideał osobowości.

2. role społeczne - to nasze prawa, obowiązki - są wynikiem oczekiwań społecznych. To względnie stały i wewnętrznie spójny system zachowań będących reakcjami na zachowania innych osób przebiegające wg mniej lub bardziej wyraźnie ustalonego celu. Których grupa oczekuje od określonej jednostki. Wzór osobowy określany jest przez społeczeństwo.

3. Jaźń subiektywna - to zespół wyobrażeń o sobie jednostki, wytworzony na podstawie tego, jak traktują ją inni ludzie. Kształtuje się we wczesnym dzieciństwie. To jest nasze wewnętrzne poczucie ja . kształtuje się pod wpływem grup pierwotnych

4. Jaźń odzwierciedlona - jest to zespół wyobrażeń jednostek wytworzony na podstawie tego co przypuszczamy, że myślą o nas inni. Kształtuje się w okresie dojrzewania. Inaczej jest to patrzenie na siebie oczami innych. Jest to końcowy element kształtowania się osobowości.

Ad. 3

Wg Kretschuwera - ze względu na budowę ciała:

1. pyknik

2. astenik

3. dysplastyk

4. atletyczny

Wg Janga - ze względu na przystosowanie się do otoczenia:

1. introwertyk

2. ekstawertyk

Wg Sprangera - ze względu na usposobienie i zainteresowania:

1. człowiek teoretyczny - interesujący się prawami nauki i poszukujący teorii wyjaśniających świat

2. człowiek ekonomiczny - dążący do bogactwa i zdobycia dóbr materialnych

3. człowiek estetyczny - człowiek pragnący przeżywania piękna

4. człowiek społeczny - człowiek chętnie pomagający innym

5. człowiek polityczny - człowiek zabiegający o władzę i panujący nad innymi jednostkami

6. człowiek religijny - zainteresowany poznaniem Boga i głoszeniem jego nauki

Wg Znanieckiego - ze względu na jego środowisko wychowawcze we wczesnym dzieciństwie:

1. Ludzie dobrze wychowani - których osobowość kształtowali głównie wychowawcy i instytucje wychowujące ideały wychowawcze

2. ludzie pracy - ich osobowość kształtował warsztat pracy, funkcjonujące w nim zespoły pracownicze

3. ludzie zabawy - którzy byli wychowywani dzięki uczestnictwu w grupach zabawowych i innych grupach rówieśniczych

4. ludzi zboczeńców - którzy byli objęci wpływami różnych środowisk wychowawczych

5. ludzie dobrzy i mądrzy - ludzie tworzący nowe systemy kulturowe, ludzie samodzielni

Wg Szczepańskiego:

1. twórcy - ludzie wnoszący nowe idee, pomysły itp.

2. przeciętni - którzy sumiennie pracują wykonując swoje zadania nie modernizując niczego

3. ludzie aktywni negatywnie - zaliczyć tu możemy złodziei, brakorobów itp.

4. jednostki zdane na pomoc i opiekę innych.

Wg Hipokratesa:

Za kryterium przybrał temperament.

1. Flegmatyk

2. Sangwinik

3. Choleryk

4. Melancholik

Ad. 4

Endogeniczna koncepcja osobowości:

- osobowość ukształtowana jest przez czynniki wewnętrzne.; Kretschuwer, Freund, psychobiologia

Egzogeniczna koncepcja osobowości:

- osobowość ukształtowana jest przez zewnętrzne czynniki; uwarunkowania kulturowe, przyrodnicze, ekonomiczne.

Ad. 5

Czynniki integrujące osobowość wg Łukaszewskiego:

- wykonywane zadania

- ważne obiekty w życiu (wielkość celów)

- hierarchizacja

- system reguł

- zachowywanie kontaktu z rzeczywistością

Czynniki dezintegrujące osobowość:

- uczestnictwo grupach, gdzie cele są różne

- wybór niewłaściwej grupy

- zbiorowość cech bio-psychicznych od wymagań ról

- rozpad jaźni subiektywnej

---