Rozmyœlania Strona 17/135
Lange Antoni �

XI

�

Nieraz po ziemi b��dz�, jak gdyby umar�y,

I zda si�, �e ogl�dam œwiat z tamtego brzega:

Ziemia gdzieœ — jak�œ oddal — w oku mem zalega,

A ludzie gdzieœ podemn� b��dz� niby kar�y.

�

Roj�, �e mi zaœwiaty nagle si� otwar�y —

I nagle w jasnowidztwie dusza ma spostrzega,

Czem jest byt, czem jest bytu alfa i omega —

A� mi cz�owiecze sprawy na proch si� zatar�y!

�

Jak w odwr�conem lustrze, codzienne zjawiska

Migaj� mi przed okiem, by nik�e atomy —

I dalekiem mi zda si� to, co le�y z blizka —

�

I w ekstazie umar�ych sfery niewiadomej

Blizkie — niesko�czonoœci s� mi dziœ ogromy —

Sk�d spojrzenia na ziemi� oko moje ciska.

XII

�

O Lilio moja, jeœli tam u Boga

Pomi�dzy srebrne wst�pi�aœ anio�y —

I patrzysz na mnie z niebieskiego proga —

To widzisz wszystkie roje� mych popio�y!

�

Patrz, jak me skrzyd�a obwis�y zwini�te,

Jak pod ci�arem omdla�y ramiona —

Patrz, jako myœli moje rozpierzchni�te —

Jak dusza moja ku ziemi schylona!

�

Je�eli jeszcze w twej nieziemskiej duszy

S� jakie ziemskich uczu� blade cienie —

Niechaj t�sknica moja ci� poruszy —

U�al si�, u�al na moje wspomnienie.

�

Uproœ u Tego, pod czyim ty tronem

Stoisz w przeczystej odrodzin bieliŸnie,

By zapanowa� spok�j nad mem �onem

] da� mym czuciom pulsa twoim bliŸnie.

�

Uproœ u Niego, niechaj mi rozwinie

Z�amane skrzyd�a; niech barki podniesie,

Niech mi� ku niebios porywa krainie,

Niech myœl mi w jasnym roztoczy zakresie.

Proœ, o wybrana! On ciebie wys�ucha —

Tyœ mu tak blizka — On wys�ucha ciebie —

Niech z �yciowego zwolni mi� �a�cucha —

Niech u st�p twoich mi� pomieœci w niebie.

XXVI

�

Powoli zdzieram ze siebie wszystkie pozory,

W kt�re nas przypadkowoœ� ziemska przystraja,

Zdzieram czasu i miejsca kolory

I troski dziwne, kt�remi duch m�j jest chory

I wydobywam treœ�, co si� w mej g��bi zataja.

I tak oswobodzony od je�stwa,

Kt�re nas gn�bi od �ywota œwitu,

Do czystego id� cz�owiecze�stwa,

jakiem jest wiekuiœcie — poza mask� przemian —

I jakiem by�o u ko�yski bytu,

Pokrewne œwiatu nadziemian.

Dusza z tych p�t wyrwana,

W lini� si� zmienia, w punkt bezprzestrzenny, czysty,

Przez kt�ry zda si� prze�amana —

Drga tajemnica wszechjedni wieczystej.

XLII

�

Atlantydy kocha�em niegdyœ promieniste,

Plato�skie, z mg�y wysnute, senne Oceanje:

I tak si� z niemi z�y�em, �e przez czar�w trwanie —

By�y mi rzeczywiste, nazbyt rzeczywiste.

�

Lecz, �e mi� rzeczywistoœ� coraz wra�ej p�ta,

Mara ta urojona a nazbyt cielesna

Znu�y�a mi�... I nowa, z�ota, nieokreœlna

Porywa mi� ku sobie wizya wniebowzi�ta.

�

Atlantyda nadziemska i nadwidziadlana,

Co nigdy w rzeczywistoœ� form nie zejdzie sprzecznych —

Lub stanie si� w godzinach bytu ostatecznych,

Jako najwy�sza gwiazda — ca�a z sn�w utkana.

L

�

W morzu ciemnoœci duch m�j toczy si� bez ko�ca

Po czarnych jakichœ falach, spienionych w k�dziory;

A blask niewidzialnego — dalekiego s�o�ca

Czasem mrok u�udnymi wyz�aca kolory.

�

Ale ta kropla z�ota w przestrzeni hebanach

Znikom� jest — jak ziarno rzucone na piaski:

I duch m�j w czarnej nocy wije si� tumanach

I napr�no wygl�da za promieniem �aski.

�

Sam raje sobie stwarzam — i sam siebie kusz�,

By zerwa� z drzewa wiedzy owoc zakazany —

Sam mieczem archanio�a wyp�dzam sw� dusz�

Z Eden�w — i tak b��dz�, z Eden�w wygnany.

�

Cisza jest tam, gdzie niema tego morza mrok�w,

Lecz nie wiem, czyli dojd� do jego granicy;

Ono jest wsz�dzie: w œpiewie p�l, w ruchu ob�ok�w,

W ryku miast, w szumie bor�w, w �ycia tajemnicy.

�

Ono jest wsz�dzie — wsz�dzie ono mi� uciska —

Nierozwi�zanych pyta� w�z�em mi� okala —

W rzeki bezdenne zmienia mi wszystkie zjawiska,

A w ka�dej jakaœ czarna rozlewa si� fala.

A fala ka�da w�asne pewnie ma nazwisko,

Lecz ja nazwiska nie znam, cho� si� czasem �udz�,

�e je znam... Ja tu, pod ni�, po�o�ony nizko —

Patrz�c, �zy czuj� w oczach — �zy jakoby cudze.

�

I tyle naraz w piersi moje fal uderza,

�e jestem, jak rozbitek na bezbrze�nej dali —

I nie mam �adnej deski — �adnego szkaplerza —

I nie wiem, gdzie si� z�ota moja gwiazda pali.

�

Wiedzie�? Czy to podobna zna� bajeczne s�owa

Tych otch�ani — tych mrok�w, w kt�rych b��dz� wiecznie —

I kt�rych treœ� nieznana — jako œmier� surowa —

W�adnie mn�, szalej�ca, wiruj�ca sprzecznie.

�

R�bek ledwie odkry�em jakiejœ tajemnicy —

Wnet druga — nie! ta sama powstaje upiorem —

O, gdzie s� tego morza trytony — stra�nicy

Mrocznych fal — by mi g��bia stan�a otworem?

�

IdŸcie precz, wy, zielone, traw� zaroœni�te

Ondyny, co tam skarb�w strze�ecie zazdroœnie!

Kwitn� bzy — m�ode p�czki r�y rozwini�te —

Patrzcie — œl� pozdrowienie m�odocianej wioœnie.

�

I sun� si� przez pola wielkimi oddechy

Jakieœ z�ote widziad�a — i zielone bogi, —

Tryskaj� �ywe pieœni, dŸwiecz� m�ode œmiechy —

S�o�ce — mi�oœ� — objawie� œwietlanych dzie� b�ogi.

�

I we mnie jakieœ oko lœni jasnowidz�ce —

Co przenika w dalekie wschody i zachody;

Widz� promienne gwiazdy, i r�ane s�o�ce,

I pachn�ce d�browy — i ciche ogrody.

�

I, rzek�byœ, duch zogromnia� w jasnem przemienieniu

I, zda si�, bezgraniczne przestworza ogarnia —

Jasno mi! Sam, jak promie�, b�yszcz� na promieniu...

Lecz... Co za wir z�owrogi... Ha — gr�b i m�czarnia.

�

I zn�w noc — i zn�w mroki — i zn�w dusza wo�a:

Gdzie twoje z�ote œwiat�o — gdzie twa jasna t�cza?

Gdzie serce, objawieniem zmienione w anio�a?...

1 zn�w ta noc bez granic, co ducha wycie�cza.

�

Ty, coœ si� k�pa� w �ywych œwiat�a oceanach,

M�w, gdzie jest czarodziejska twoja zorza z�ota?

Rozprys�a si� w z�udzeniach, rozwia�a w tumanach,

Raz jeszcze zazgrzyta�y Edenowe wrota.

�

I znowu si� wygna�em z krainy s�onecznej,

Co mi na chwil� b�ys�a w upojeniu sennem —

I nigdy ju� nie wr�ci!... Zagas� maj serdeczny —

I tocz� si� po morzu ciemnoœci bezdennem...

�

Czy nie wyschnie ta g��bia? Krwawy cherubinie,

Czemu z zazdrosnym mieczem stoisz wci�� nademn�?

Czemu p�dzisz m� dusz� na g�uche pustynie —

Na to morze przera�e�, na t� otch�a� ciemn�?

---