27. Polska diaspora literacka: kraj - Londyn - Paryż (twórcy, pisma - „Kultura”; „Wiadomości”, kolejne fale emigracji i powrotów).

• ogół emigracji nie jest wybitnie intelektualny

• zasiedziali twórcy tworzą literaturę skostniałą

• dla nich wzorem literackim jest romantyzm i pozytywizm

• adresowana do odbiorcy przeciętnego ma charakter integrujący

• definicja literatury emigracyjnej

• element języka: twórczości emigracyjna powstaje w języku narodowym

• element goegraficzny: literatura ta powstaje poza granicami kraju

• element ideologiczny: tworzą ją pisarze po pojęciu świadomej decyzji o pozostaniu na emigracji

• periodyzacja (S. Bereś)

• 1945 - 1951

• niestabilność, płynność środowiska emigracyjnego

• poczucie tymczasowości

• dominowały skrajne postawy polityczne

• wyodrębniają się środowiska pisarskie

• kształtuje się etos pisarza emigranta

• wrócił Słomiński, Broniewski, Prószyński, Tuwim, Gorczyński, Fidler

• w czasie II Wojny Światowej pewne instytucje kulturalne były związane z wojskiem

• rozpadły się instytucje, które stanowiły wsparcie finansowe

• w 1945 roku powstaje Związek Pisarzy Polskich na obczyźnie

• pierwszym prezesem jest Stanisław Stroński

• celem jest pomoc finansowa dla pisarzy

• podejmował uchwały czy pisarzowi emigracyjnemu wolno publikować w kraju (podjęta)

• była to manifestacja niezgody dla ruchu komunistycznego (brak zgody na działanie cenzury)

• Grudziński stwierdza, że w ten sposób środowisko skazuje się na izolację

• Dom Pisarza (1947 rok)

• spotykało się w nim środowisko twórcze

• wyłoniła się grupa osób, która pracowała w Radiu Wolna Europa (sekcja polska BBC)

• po 1956 (wystąpienie Gomółki) podtrzymano zakaz o publikacji dzieł w Polsce

• domagano się debitu (państwowego pozwolenia na wporwoadzenie dzieł emigracyjnych)

• zniesienie decyzji ZPP nastąpiło w 1957 roku (o publikacji decyduje sumienie pisarza)

• wydawnictwa

• „Publicystyka” A. Mickiewicz (podsumowanie z XIX wieku)

• tom szkiców „Mickiewicz żywy” (próbowano aktualizować propozycje XIX wieczne)

• ksiazki zbiorowe o Condradzie, Mickiewiczu, Słowacki czy Norwidzie

• istotny tygodnik „Wiadomości” (Londyn)

• redaktorem naczelnym był Mieczysław Grydecki (wcześniej „Wiadomości Literackie)

• ma charakter ideologiczno polityczny

• brak profilu kulturalnego, literackiego

• komentowało wypadki w kraju

• z czasem zaczęło podejmować problemy emigracyjne

• postawa prycypialna wobec czytelnika

• odbiorca powszechny

• pełnił funkcję integrującą środowisko emigracyjne

• twórczość literacka obejmowała tematykę wspomnieniową, martylogoczną

• uakutualniono moedel anachronicznego patriotyzmu

• zawieszne w 1981 roku przez redaktorkę Stefanię Kossowską

• w 1946 roku zostaje założony Instytut Literacki

• powstaje przy niem „Kultura” (1947 rok)

• w 1948 roku przeniesione do Paryża

• w prozie wyraźna tematyka wojenno - obozowa

• nurt reportażu wojennego

• eseistyka (B. Miciński; J. Stempowski)

• 1951 - 1976 rok

• okres rozkwitu i stabilizacji

• toczą się dyskusje o kształt literatury emigracyjnej

• działa „Kultura”

• kilka publikacji otwierających nowy okres i nowe spojrzenie na literaturę emigracyjną

• C. Miłosz „Nie” - wypowiedział swoje racej i powody dla których został na emigracji

• W. Gombrowicz „Trans - Atlantyk”: fragment; środowisko emigracyjne przedstawione jako anachroniczne

• lansowała wzorzec literatury i kultury otwartej (wolna od dogmatyczności i pryncypialności)

• trzy cele:

• uświadomienie Polakom na emigracji, że ich krąg kulturowy nie jest wymarły

• dotarcie do czytelników krajowych, podtrzymanie świadomości kulturowej

• poszukiwanie w kulturze europejskiej wartości uniwersalnych, dzięki którym przetrwało różne kataklizmy

• wokół Giedorycia skupili się Hertz, Czapscy, Mieroszewski (korespondent z Londynu)

• Polska jako część większego organizmu

• dla dobra polityki miedzypaństwowej powinnśmy nawiazać kontaky z Niemcamy

• po wojnie publikowano patriotyczne teksty Sienkiewicza i Mickiewicza

• związał z pismem Gombrowicza, Miłosza, Grudzińskiego

• z czesem „Kultura” zaczęła publikować pisarzy krajowych

• w latach 80 publikowano materiały z procesów osób zaangażowanych w działalność opozycyjną

• w sposób planowy chciano dotrzeć do czytelnika krajowego

• zawieszona po śmerci Giedroycia (2000 rok)

• nowe ośrodki wydawnicze: Fundacja Kultury, Oficyna Poetów i Malarzy, Grupa Poetycka „Kontynenty” (Bursa, Czerniawski, Sito)

• po 1956 roku cześci pisarzy wraca do kraju

• uświadomienie wybitnej roli twórczości

• dojrzała czołókwa twórców uznawana jest za klasyków literatury

• zdecydowany odwrót od wzroca romantycznego w poezji i prozie

• powstają najważniejsze dzienniki

• rozwija się eseistyka

• po 1976 roku

• okres ostatni: przenikanie literatury emigracyjnej do kraju

• zmiany związane z powstaniem opozycji politycznej

• Uniwerstytet Latający; prowadzono konspiracyjne odczyty, referety i przemowy

• wyraźne rozluźnienie cenzury po przyznaniu Nobla Miłoszowi

---