Barthes wersja pierwsza, filologia polska, teoria literatury


R. Barthes, Historia czy literatura

-naiwne łączenie historii i sztuki

-czas świata i czas dzieła nie są tożsamymi

-historia literatury jako historia indywidualności tworząca konglomerat zamkniętych całości (dzieł). Historia jest kroniką monografii.

- nie ma różnicy między historią a krytyką, bowiem historia odczytuje zespół krytyk [w domyśle pewnie chodzi o signifies utworu] zamknięty w tekście

-dzieło jest znakiem historii i jej oporem zarazem

-postawy wobec literatury:

a) historyczna - instytucjonalizowanie literatury

b) psychologiczna - aspekt twórczy literatury

-obecnie postawy te łączy się w badaniach naukowych, zaciemniając przez to drobną faktografią twórczość

-historia nie mówi o stanie psychicznym autora - bliższe tego jest dzieło

-istota historii funkcji literatury (teoria Febvre'a)

1) badanie środowiska - rzadko obserwowane jako miejsce działania myśli i

materialnej strony bytowania. Tu autor/dzieło powinno

krystalizować spojrzenie na środowisko, a nie

determinować je sobą i ustalać pryzmat (często `geniuszu')

2) badanie publiczności - jako funkcja miejsca, w którym zbierali się odbiorcy, jego

formacja intelektualna

3) fakty mentalności zbiorowej (mentalite collective) - ogląd formy świata kształtowanej w danym języku

- błąd centralizacji środowiskowej autora, ewokowanie historii wkoło własnej osoby

- obserwacja tendencyjna: autor (geniusz) jest centrum obserwacji przez co odrzuca obiekty historyczne jedynie sygnalizowane, akcydentalne

-autor jest Zdarzeniem Historycznym pierwszoplanowym

- czym jest literatura? - pytanie o znaczenie i funkcje szeroko pojętej literatury w badanych czasach

- historia literatury jawić może się głównie przez pryzmat historii idei literatury

-zatracenie ejdetyczne wartości literatury jako rzeczy prymarnej dla badań, wejście badacza w świat wartości akcydentalnych. Przyjęto apriorycznie pewien model rozumienia „literatury” jako pisania, czynności zupełnie naturalnej.

-historia jest funkcją literatury, istnienie jedynie wariantu socjologicznego, odrzucającego jednostkowość - pisarz jako uczestnik nadrzędnej i przerastającej go instytucji; odcięcie literatury od jednostki na rzecz ujęcia całościowego opartego na socjologii

-do badań należy sięgnąć po materiał nieskażony subiektywnościa, lecz z drugiej strony nie jest możliwy ogląd aktu tworzenia bez wykorzystania narzuconej przez krytykę psychologii

-długo panująca wiara w dzieło jako wytwór - krytyka odczytuje znaczenie, człony ukryte, elementy znaczone (Goldmann i „krytyka znaczeń”)

-dzieło jest signifiant pewnego signifie, alegoria jest zbliżeniem dwu składowych znaku - liczy się trafność oceny zjawiska, a nie rozkładu na czynniki

- odczyt języka jest oparty na założeniach psychologicznych

- jak ustalić signifiant bez istnienia signifie w utworze? Co zrobić z elementami nieznaczącymi? Skąd dowód na określone znaczenie?

- odpowiedzią jest zasada spójności systemu znaczącego - wymuszona przez status systemu języka jako sieci ścisłych relacji leksykalno-gramatyczny, o ile określony model znaczeniowy rozciąga się na całe dzieło. Istotną przeszkodą wynikającą z tego rozumowania jest niemożność ustalenia obiektywnej krytyki znaczeń poprzez arbitralną naturę systemów językowych.

- czy signifie uchwycić w punkcie globalnym czy indywidualnym - decyduje oparcie o przejrzyste pojęcia o psychologii i świecie

- na jakim poziomie autora umieścić signifie

- konkretny odczyt signifiant prowadzi do przyjęcia konkretnego systemu intelektualnego odczytu

- krytyka hamowania procesu interpretacji

- odczyt można doprowadzić do sfery najgłębszej, gdzie zostanie on nadrzędną jednością rzeczy - każde odczytanie jest testem projekcyjnym, nie można wartościować znaczeń na większe i mniejsze

- dzieło: materiały + nie-wiadomo-co (je-ne-sais-quoi)(poryw twórczy, tajemnica duszy - element Życia)/ (błędny aksjomat o magicznej funkcji dzieła)

- dzieło w scjentyzmie pozytywistycznym i sferze tajemnicy pozwala na wybór drogi poznania - racjonalnej bądź irracjonalnej w zależności od potrzeby

- ogląd systemowy: - synteza(tajemnica) elementów (racjonalizm)

- transpozycja osób realnych na postaci utworu

- tworzenie wyobrażeniowe przy nieokreśloności postaci-wzoru

- okolicznościowe naśladownictwo modeli postaciowych,

najczęściej skrajnie powierzchowne

- obserwacja powierzchniowa cech wspólnych - model oparty na

cechach - skłonności, sytuacji fabularnej

-tradycyjnie dzieło jest naśladownictwem świata, rzeczywistości, związek między modelami realnymi jest oparty na analogiach

- znak (dzieło, utwór) może odwrócony wobec zamiaru twórcy, co w dużej mierze wpływa na nieskuteczność sądów psychologicznych

- czy główny kierunek krytyki nie powinien zostać zwrócony w kierunku deformacji - najciekawszym bowiem stanie się obserwacja dekonstrukcji określonego modelu

- czy nie jest systemowym założeniem demonstracja indukcyjnej [polegającej na przesłankach czerpanych z jednostkowych faktów] spójności dzieł na przestrzeni większych całości - po zniesieniu założenia otrzymalibyśmy wgląd na znaczenia względne

- problem ukazania fragmentarycznej całości

- literatura bada swoją instytucjonalną powierzchnię, z drugiej strony wymaga zaangażowania badania relacji dzieła z twórcą

- trafiamy na nieprawdopodobność dziedziny psychologii

- uznaniem szczególnego statusu literatury jest bezsilność w mówieniu prawdy o niej

- literatura jest zespołem obiektów, reguł, technik w funkcji instytucjonalizowania subiektywności

- należy ograniczyć jednostkowość na rzecz technik, reguł, rytuałów zbiorowej mentalności w oglądzie historii literatury, z drugiej zaś strony chcąc zająć się obiektem badań, trzeba rozpocząć choć minimalny subiektywny, psychologiczny romans

- wejście w jednostkowość subiektywizuje i systematyzuje ogląd

- obiektywność polega na ujawnieniu sposobu odczytu



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Poetyka Arystotelesa, Filologia polska, Teoria literatury i poetyka
24. Wyka 3, Filologia Polska, Teoria literatury, TEORIA LITERATURY - OPRACOWANIE KONKRETNYCH TEKSTÓW
Akty mowy Tomasik, Filologia polska, Teoria literatury i poetyka
Rynek dobr symbolicznych, filologia polska, teoria literatury
E. Balcerzan - Sytuacja gatunków, Dokumenty - głównie filologia polska, Teoria literatury, Genologia
3. Dramat, Filologia polska, Teoria literatury
48. Balcerzan, Filologia Polska, Teoria literatury, TEORIA LITERATURY - OPRACOWANIE KONKRETNYCH TEKS
32. Poulet, Filologia Polska, Teoria literatury, TEORIA LITERATURY - OPRACOWANIE KONKRETNYCH TEKSTÓW
51. Derrida, Filologia Polska, Teoria literatury, TEORIA LITERATURY - OPRACOWANIE KONKRETNYCH TEKSTÓ
TEORIA LITERATURY-sylabus, Filologia polska, Teoria literatury
Northrop Frye (Mit, Filologia Polska I, Teoria Literatury
TEORIA EGZAMIN(1), FILOLOGIA, Filologia polska, TEORIA LITERATURY
Zagadnienia egzaminacyjne - wydruk, Filologia polska, Teoria literatury, Zagadnienia egzaminacyjne
2. Wellek, Filologia Polska, Teoria literatury, TEORIA LITERATURY - OPRACOWANIE KONKRETNYCH TEKSTÓW
Bachtin — Podręcznik, Filologia polska, Teoria literatury i poetyka
13. Okopień-Sławińska, FILOLOGIA, Filologia polska, TEORIA LITERATURY

więcej podobnych podstron