Liceum, Technikum Historia

Klasa III Lekcja 104 Dział: Między I a II wojną światową (historia powszechna)

Temat: Sytuacja gospodarcza i społeczna na świecie w latach 1919 - 1939

1. Koniunktura gospodarcza w latach 1919—1929

• Krótki kryzys powojenny

• Dynamiczny wzrost gospodarczy od 1922 roku

• 1929 - produkcja wyższa o 45% w stuku do poziomu z przed wojny.

• Odbudowa zniszczeń wymiana zużytych maszyn - sprzedaż wyrobów przemysłowych

• Po latach wojennych wyrzeczeń ludzie masowo dokonywali zakupów ( Ford T)

• Banki udzielały kredytów- w krótkiej perspektywie popyt - w dalszej spłata kredytu

2. Kryzys gospodarczy.

a. 24 X 1929 czarny czwartek na nowojorskiej giełdzie Wall Street (gwałtowny spadek cen akcji)

• Spadek popytu i bankructwa przedsiębiorstw

• Banki wstrzymały udzielanie kredytów i zaczęły domagać się zwrotów

• Gwałtowny spadek popytu - katastrofa przemysłu -zapasy, spadek produkcji.

• Apogeum kryzysu -produkcja przemysłowa na świecie zmalała o 31% (USA 52%)

• Masowe bezrobocie

• Spadek produkcji = spadek dochodów ludności i masowe bezrobocie.

• Bezrobocie świat - 48 mln. - USA 15 mln. Niemcy 5,5 mln -brak zasiłków

• Spadek popytu na żywność = Kryzys rolnictwa -chłopi nie spacją kredytów tracą ziemie - idą do miasta

3. Walka z kryzysem

a. F. D. Roosevelt przedstawił program reform gospodarczych nazywany nowym ładem (New Deal -czyt. niu dil)

„Nowy ład” to polityka ekonomiczna oparta o poglądy Johna Keynesa ( keynesizm) polegała ona na interwencjonizmie państwa w gospodarkę (przeciwieństwo liberalizmu)

• Pobudzanie popytu, podnoszenie tempa wzrostu gospodarczego, i obniżanie bezrobocia.

• Przez obniżkę pensji urzędniczych uzyskano rezerwy finansowe.

• Bezrobotnym udzielono pomocy w postaci zasiłków.

• Państwo organizuje roboty publiczne (USA)

• Zalesiano nieużytki.

• Budowano drogi, lotniska, obiekty sportowe, elektrownie wodne (elektryfikacja)

• Od farmerów wykupiono działki, i tworzono duże nowoczesne farmy.

• Państwo organizuje skup interwencyjny płodów rolnych, (aby ceny nie malały)

• Roosevelta krytykowano za trwonienie pieniędzy - 4 razy prezydent USA (1933-1945).

• W Europie z kryzysem radzono sobie podobnie -państwo otwiera fabryki zbrojeniowe

b. W 1933 r. objawy recesji ustąpiły - produkcja zaczęła wzrastać.

4. Związek Radziecki w latach trzydziestych.

a. Industrializacja w ZSRR - przejście od gospodarki rolniczej do przemysłowej, planowej i centralnie sterowanej przez państwo

• Gospodarka podporządkowana władzom centralnym - nie liczy się opłacalność, ale rozmach

• W ZSRR buduje się wielkie: elektrowni wodne linii kolejowe kanały, zakłady przemysłowe

b. dążenie do osiągnięcia samowystarczalności państwa - autarkia

• Nacisk na przemysł ciężki i zbrojeniowy

• Komuniści szerzą - propagandę sukcesu radzieckiej gospodarki a fakty to: niskie płace puste sklepy, przemysł pracuje na potrzeby armii

c. Łagry (zarządzane przez GUŁag zarząd główny obozów) - przymusowe obozy pracy w ZSRR.

• Więźniów dostarcza aparat bezpieczeństwa aresztując ich pod absurdalnymi zarzutami

• Niedożywienie praca ponad siły i trudne warunki życia - śmiertelność.

• Kult Stalina - boski - portrety, wiersze i pieśni na jego cześć

d. Kolektywizacja rolnictwa - chłopi ze swoje ziemi mają tworzyć spółdzielnie produkcyjne- kołchozy

• Rozwój przemysłu - wzrost zapotrzebowania na żywność.

• Rolników sprzeciwiających rozstrzeliwano lub wysyłano do obozów pracy.

• Chłopi pracują niedbale -spadek produkcji żywności i głód na Ukrainie zmarło 5 mln. ludzi.

• Narastanie terror NKWD przed II wojna światową

• Aresztowano około 7 milionów ludzi z tego wielu zamordowano

• Represje - komuniści i oficerowie podejrzani o spisek, szpiegostwo - rozstrzelano

Zadanie domowe str. 41

3. W społeczeństwie radzieckim powtarzano złośliwie dowcipy o Stalinie, chociaż za ich opowiadanie można było trafić do obozu pracy. Zapoznaj się z jedną z popularnych anegdot. Jak ukazano w niej postać Stalina i funkcjonowanie jego systemu?

• Każdy jest podejrzany, i wymusza się przyznawanie do winy osób niewidnych

Pytania sprawdzające:

1. Podaj miesiąc i rok rozpoczęcia się światowego kryzysu gospodarczego

• Październik 1929 r.

2. W jakim państwie znajdował się i czym zajmował się Gułag?

• Zarządzaniem obozami pracy w ZSRR

3.Podaj, jakiej dziedziny nauki dotyczy pojęcie keynesizmu?

• Ekonomii

4. Podaj państwo, w którym wdrożono politykę gospodarczą nazywaną nowym ładem

• USA

104

---