Temat: Rany-rodzaje, podział, ocena, rany, leczenie i pielęgnacja

1. Uszkodzenia powstałe na skutek urazu mechanicznego dzieli się na:

• obrażenia zamknięte -stłuczenia, rozciągnięcia, skręcenia

• obrażenia otwarte, czyli rany

2. Prawidłowe gojenie rany:

• Faza zapalenia

- skurcz naczyń z następowym z następowym ich rozszerzeniem

- wzmożona przepuszczalność naczyń dla erytrocytów, leukocytów, płytek krwi

- przechodzenie komórek i płynu poza naczynia

• Faza migracji

-migracja makrofagów do rany

-migracja fibroblastów

-nabłonkowanie

• Faza proliferacji

• Przebudowa rany (głównie kolagenu)- 3-6 tyg.

3. Doraźne zaopatrzenie rany

• Uzyskanie hemostazy ( co chroni przed powstaniem krwiaka, który przedłuża głównie fazę zapalenia)
  -ucisk, następnie w razie potrzeby podwiązanie krwawiących naczyń

-tamponada rany

• Oczyszczenia rany:

- z tkanek martwiczych i ciał obcych

-z mikroskopowych resztek i bakterii (przepłukanie 0,9% NaCl po ciśnieniem)

• Opatrunek, w razie potrzeby szycie rany.

4. Postacie ran:

• Otarcia

• Rany kłute

• Rany cięte

• Rany tłuczone

• Rany miażdżone, rąbane, szarpane

• Rany zatrute: żmije , skorpiony, pszczoły i osy

• Rany kąsane: zagrożenie wścieklizną

• Rany postrzałowe

5. Klasyfikacja ran:

• Rany czyste- po zabiegach chirurgicznych, po uprzednim przygotowaniu skóry środkami dezynfekującymi, bez kontaktu ze światłem przewodu pokarmowego, oddechowego i moczowo-płciowego (2% zakażeń)

• Rany czyste -skażone- jw, ale doszło do otwarcia przewodu pokarmowego przygotowane przed zabiegiem operacyjnym mechanicznie i środkami przeciwbakteryjnymi (3% zakażeń)

• Rany skażone- jw, ale doszło do otwarcia uprzednio nieprzygotowanego przewodu pokarmowego (5% zakażeń)

• Rany zakażone- powstaję wtedy, gdy istnieje zakażenie przed naruszeniem ciągłości skóry np. ropień okołowyrostkowy (50% zakażeń)

6. Sposoby zamykania ran:

• Gojenie przez rychłozrost

• Gojenie przez ziarninowanie

• Gojenie po odroczonym zamknięciu pierwotny: tzw. szwy odroczone 3-5 dni od zabiegu

• Przeszczep skóry: przeszczepienie niepełnej grubości skóry (naskórek i część skóry właściwej)- głównie oparzenia

• Płaty skórne- duże ubytki tkane poniżej skóry

-płat zrotowany

-płat wolny

7. Opatrunki

• Rany zeszyte: przy barku wysięku do 48h

• Rany otwarte

-rana otwarta z martwiczymi tkankami: „opatrunki wysychające” tzn. płatki zwilżonej gazy przykrywa się gazą suchą, po wyschnięciu usunięciu ulegają tkanki martwe
-rana brudna lub czysta otwarta po oczyszczeniu: „opatrunki mokre”
-rozległe rany skórne: goją się przez migracje naskórka, należy stosować opatrunki chroniące skórę właściwą, np. czerwień szkarłatna (powoduje powstanie strupa)

8. Czynniki upośledzające gojenie rany:

• Niedożywienie: szczególnie u chorych skrajnie wyniszczony wskazane jest wyrównanie niedoborów żywieniem pozajelitowym.

• Cukrzyca: upośledza reakcję zapalną, ponadto kontrola glikemii (100-250 mg%)

• Żółtaczka: jako wyraz niewydolności wątroby

• Mocznica: szczególny u chorych z niewydolnością nerek

• Steroidy

• Chemioterapia

9. Czynniki pobudzające i wspomagające gojenie:

• Witamina A

• Terapia hiperbaryczna tlenem

10. Tężec:

• Bakteria beztlenowa : Clostritium tetani, przebywa w glebie w postaci zarodników, produkuje neurotoksynę- toksynę otulinową

• Objawy
  -czas wylegania 7-4 dni

• -objawy: skurcze mięśniowe pod postacią szczękościsku, kurczu mięśni szyi i karku, następnie całego ciała, prowadzi do zaburzeń oddychania, połykania

• Zapobieganie:

-szczepienia: anatoksyna: 0-4 tyg-1(6 m-cy) rok, następnie po 5 latach jako dawka przypominająca
-antytoksyna: Tetabulina 250 j do 24h od zranienia

• -oczyszczenie, w razie potrzeby drenaż rany

11. Zgorzel gazowa:

• Bakteria beztlenowa: Clostridium perfringens

• Objawy: gwałtowny rozwój -24h, ból gorączka, wstrząs septyczny, trzeszczenie skóry nad raną

• Zapobieganie; oczyszczenie, drenaż rany , antybiotykoterapia.

---