PRAWA AUTORSKIE

Niniejsza prezentacja może być wykorzystywana

wyłącznie w celach niezwiązanych z osiąganiem zysku

i tylko na potrzeby edukacyjne.

Inne użycie wymaga pisemnej zgody autora.

All rights reserved. Copyright 2008 by Marcin Gizicki

Opracowanie: Marcin Gizicki

RANY
RODZAJE OPATRUNKÓW

SZCZEGÓLNE RODZAJE RAN I
ZASADY ICH OPATRYWANIA

RANA:

przerwanie ciągłości skóry, połączone z
ubytkiem tkanek.

RODZAJE:

• proste,
• powikłane

(uszkodzenia głębsze, dążące do jam ciała,

nerwów i kości).

RANY, KRWOTOKI, URAZY

RANY, KRWOTOKI, URAZY

BRZUCHA I KLATKI

BRZUCHA I KLATKI

PIERSIOWEJ

PIERSIOWEJ

Rodzaje

ran:

•

kłute,

•

cięte,

•

szarpane,

•

tłuczone,

•

miażdżone,

•

kąsane,

•

postrzałowe,

•

otarcia,

•

płatowe,

•

rąbane,

•

oparzenia,

•

odmrożenia.

RANY, KRWOTOKI, URAZY

RANY, KRWOTOKI, URAZY

BRZUCHA I KLATKI

BRZUCHA I KLATKI

PIERSIOWEJ

PIERSIOWEJ

Opatrunki mają na celu:

• zapobieganie zanieczyszczeniu i zakażeniu rany,

• zatamowanie krwawienia,

• ochronę przed podrażnieniem mechanicznym,

• ochronę przed wychłodzeniem,

• ochronę przed pogłębianiem urazu.

RANY, KRWOTOKI, URAZY

RANY, KRWOTOKI, URAZY

BRZUCHA I KLATKI

BRZUCHA I KLATKI

PIERSIOWEJ

PIERSIOWEJ

Podstawowe zasady opatrywanie ran i krwotoków:

1. Dbaj o swoje bezpieczeństwo - jesteś bezpośrednio

wystawiony na działanie chorób przenoszonych przez krew.
Nawet jeśli masz do czynienia z otarciem naskórka, możliwy
jest kontakt osoczem.

!!!! ZAŁÓŻ RĘKAWICZKI !!!!

2. Opatrunek nie musi być piękny - to nie olimpiada z PO - ma

być skuteczny !!!

3. Działaj logicznie, według wcześniej przeprowadzonej oceny

sytuacji.

RANY, KRWOTOKI, URAZY

RANY, KRWOTOKI, URAZY

BRZUCHA I KLATKI

BRZUCHA I KLATKI

PIERSIOWEJ

PIERSIOWEJ

Rodzaje opatrunków:

•

Opatrunek osłaniający:

• zapobiega zanieczyszczeniu i podrażnieniu rany,

• hamuje krwawienie,

• stosowany do ran o małym krwawieniu,

• szczególnie ważny przy oparzeniach i złamaniach
otwartych.

Sposób wykonania:

• przykrycie rany jałową gazą,

• umocowanie opatrunku (plaster, bandaż, codofix),

• gdy opatrunek przesiąka, należy dołożyć kolejną
warstwę bez zdejmowania poprzedniej.

RANY, KRWOTOKI, URAZY

RANY, KRWOTOKI, URAZY

BRZUCHA I KLATKI

BRZUCHA I KLATKI

PIERSIOWEJ

PIERSIOWEJ

Rodzaje opatrunków:

• Opatrunek uciskowy:

• stosowany przy zranieniach z masywnym krwawieniem,

• stosowany bezpośrednio na miejsce krwawienia,

• powinien być dostatecznie duży, by osłonić miejsce
skaleczenia,

• oznaczony co do godziny założenia.

Sposób wykonania:

• warstwa opatrunkowa (gaza),

• warstwa uciskowa (kompres 1m

2

, rolki bandaża),

• umocowanie (bandaż
elastyczny, chusta
trójkątna).

RANY, KRWOTOKI, URAZY

RANY, KRWOTOKI, URAZY

BRZUCHA I KLATKI

BRZUCHA I KLATKI

PIERSIOWEJ

PIERSIOWEJ

Rodzaje opatrunków:

•

Opatrunek uciskowy:

Sposób wykonania:

• ucisnąć ranę, jeśli jest to kończyna - unieść do góry,

• stosując ucisk, nałożyć warstwę opatrunkową i uciskową,

• zabandażować opaskami elastycznymi.

Przy masywnych krwotokach należy liczyć się
z ryzykiem wstrząsu hypowolemicznego. W razie
konieczności - zastosować pozycję przeciw-
wstrząsową. Szczególnie zwrócić uwagę na
zachowanie i parametry
życiowe
poszkodowanego.

RANY, KRWOTOKI, URAZY

RANY, KRWOTOKI, URAZY

BRZUCHA I KLATKI

BRZUCHA I KLATKI

PIERSIOWEJ

PIERSIOWEJ

Rodzaje opatrunków:

• Opaska zaciskowa:

Zastosowanie:

• amputacja urazowa,

• zmiażdżenie kończyny,

• dalsze silne krwawienie mimo opatrunku uciskowego,

• w razie braku możliwości wykonania opatrunku
uciskowego,

• przy dużej ilości ofiar i konieczności szybkiego
udzielenia pomocy wielu poszkodowanym.

Sposób wykonania:

• szeroka np. taśma, pasek od spodni, na kilka
centymetrów by nie
wrzynała się w ciało.

RANY, KRWOTOKI, URAZY

RANY, KRWOTOKI, URAZY

BRZUCHA I KLATKI

BRZUCHA I KLATKI

PIERSIOWEJ

PIERSIOWEJ

Rodzaje opatrunków:

Opaska zaciskowa:

•Założoną opaskę na czas dłuższy niż 10
minut rozluźnić może tylko lekarz
ze względu na ryzyko wstrząsu
septycznego.

RANY, KRWOTOKI, URAZY

RANY, KRWOTOKI, URAZY

BRZUCHA I KLATKI

BRZUCHA I KLATKI

PIERSIOWEJ

PIERSIOWEJ

Rodzaje opatrunków:

Opatrunek unieruchamiający :

• zapobiega przemieszczaniu się odłamków kostnych,

• zabezpiecza przed powstaniem załamania otwartego,

• ogranicza ból,

• optymalizuje krążenie,

• chroni przed wtórnym uszkodzeniem naczyń
krwionośnych,

• polepsza warunki transportu,

• zalecany nie tylko przy złamaniach, ale także przy dużych
ranach kończyn (zmiażdżenia).

RANY, KRWOTOKI, URAZY

RANY, KRWOTOKI, URAZY

BRZUCHA I KLATKI

BRZUCHA I KLATKI

PIERSIOWEJ

PIERSIOWEJ

Opatrunek unieruchamiający:

Sposób wykonania:

• najczęściej wykonywany z wykorzystaniem szyn Kramera,

• szynę modeluje się na zdrowej kończynie a następnie
mocuje na uszkodzonej,

• w czasie mocowania podtrzymujemy 2 sąsiednie względem
załamania kości/stawy stosując tzw. wyciąg, druga osoba
powinna założyć wymodelowaną szynę,

• w przypadku

złamania,

unieruchomienie powinno objąć 2

sąsiadujące stawy

(pozycja fizjologiczna naturalna dla

kończyny),

• w przypadku

uszkodzenia stawu

(zwłaszcza z brakiem jego

ruchomości), unieruchomienie powinno objąć 2 sąsiednie
stawowi kości

(pozycja zastana)

.

RANY, KRWOTOKI, URAZY

RANY, KRWOTOKI, URAZY

BRZUCHA I KLATKI

BRZUCHA I KLATKI

PIERSIOWEJ

PIERSIOWEJ

Amputacja urazowa:

• zatrzymać krwawienie: opaska uciskowa, zaciskowa –
stosowana tylko w wypadkach masowych (raz założoną
może zdjąć tylko lekarz w związku z toksycznymi
przemianami zachodzącymi poniżej miejsca zacisku -
ryzyko wstrząsu septycznego),

• założyć opatrunek,

• amputowaną kończynę zawinąć w opatrunek, umieścić
w foliowym worku. Tak zabezpieczoną umieścić
w drugiej torbie
wypełnionej wodą.

RANY, KRWOTOKI, URAZY

RANY, KRWOTOKI, URAZY

BRZUCHA I KLATKI

BRZUCHA I KLATKI

PIERSIOWEJ

PIERSIOWEJ

Rany klatki piersiowej:

• ryzyko odmy płucnej

Objawy:
- duszność,
- świst powietrza wydostającego się z klatki piersiowej
poszkodowanego w czasie wydechu.

Częsta w wypadkach komunikacyjnych u kierowców na skutek
uderzenia klatką piersiową o kierownicę.

Działanie:
Pozycja półsiedząca, lub boczna ustalona na uszkodzonej
stronie by zdrowe płuco mogło bez przeszkód wypełniać swoją
rolę.

RANY, KRWOTOKI, URAZY

RANY, KRWOTOKI, URAZY

BRZUCHA I KLATKI

BRZUCHA I KLATKI

PIERSIOWEJ

PIERSIOWEJ

Rany klatki piersiowej: ryzyko odmy płucnej

Stosujemy opatrunek trójstronny
zastawkowy.

Sposób wykonania:
Czworokątny kawałek folii naklejamy za pomocą
plastra na otwór w klatce piersiowej, zaklejając z
każdej strony z wyjątkiem jednego dolnego narożnika,
aby umożliwić odpływ krwi. Opatrunek ten pełni
funkcję zastawki, zmniejszając ryzyko zapadnięcia się
płata płucnego.

RANY, KRWOTOKI, URAZY

RANY, KRWOTOKI, URAZY

BRZUCHA I KLATKI

BRZUCHA I KLATKI

PIERSIOWEJ

PIERSIOWEJ

Rany brzucha z wytrzewieniem lub bez:

• zalecana pozycja leżąca na plecach ze zgiętymi w
stawach biodrowych kończynami (redukuje napięcie
powłok brzusznych),

• „wypadniętych” wnętrzności nie wkłada się
z powrotem do ciała poszkodowanego, lecz przykrywa
gazą umocowaną plastrem i okrywa folią
termoizolacyjną,

• wobec wysokiego ryzyka wstrząsu, należy
przygotować się do ułożenia poszkodowanego
w pozycji przeciw-
wstrząsowej.

RANY, KRWOTOKI, URAZY

RANY, KRWOTOKI, URAZY

BRZUCHA I KLATKI

BRZUCHA I KLATKI

PIERSIOWEJ

PIERSIOWEJ

Rany oczu:

• występuje konieczność zabezpieczenia 2
gałek ocznych ze względu na ich symetryczne
ruchy,

• bardzo istotne jest wsparcie psychiczne
poszkodowanego na skutek czasowego
wyłączenia głównego źródła informacji o
otoczeniu, jakim jest wzrok.

RANY, KRWOTOKI, URAZY

RANY, KRWOTOKI, URAZY

BRZUCHA I KLATKI

BRZUCHA I KLATKI

PIERSIOWEJ

PIERSIOWEJ

Rany głowy z wyciekiem płynu mózgowo
rdzeniowego lub krwi z uszu i nosa:

• stosujemy często zmieniane opatrunki
osłaniające, nie wywierające nacisku na
uszkodzone okolice,

Rany i krwotoki z szyi:

• zalecany ucisk ręką przez ratownika lub
opatrunek zwany małpką, ewentualnie
z wykorzystaniem szyny Kramera,

• brak możliwości zastosowania tradycyjnego
opatrunku uciskowego ze względu na
konieczność zachowania drożności
górnych dróg
oddechowych.

RANY, KRWOTOKI, URAZY

RANY, KRWOTOKI, URAZY

BRZUCHA I KLATKI

BRZUCHA I KLATKI

PIERSIOWEJ

PIERSIOWEJ

Ciała obce w ranach:

• usunąć je może tylko lekarz,

• ciało obce stanowi często tamę dla poważnego
krwotoku,

• w miarę możliwości powinno się je unieruchomić,
by ograniczyć dolegliwości bólowe i dalsze
uszkodzenia w ranie,

• upraszczając - dla lepszego zapamiętania:

TO CO MIEŚCI SIĘ Z POSZKODOWANYM DO

KARETKI - JEDZIE RAZEM Z NIM

RANY, KRWOTOKI, URAZY

RANY, KRWOTOKI, URAZY

BRZUCHA I KLATKI

BRZUCHA I KLATKI

PIERSIOWEJ

PIERSIOWEJ

PRAWA AUTORSKIE

Niniejsza prezentacja może być wykorzystywana

wyłącznie w celach niezwiązanych z osiąganiem zysku

i tylko na potrzeby edukacyjne.

Inne użycie wymaga pisemnej zgody autora.

All rights reserved. Copyright 2008 by Marcin Gizicki

Opracowanie: Marcin Gizicki

OPARZENIA
ODMROŻENIA

Przyczyny:

•

wysoka temperatura,

•

reakcja chemiczna,

•

porażenie prądem.

OPARZENIA

OPARZENIA

Przyczyny:

 płomienie,
 gorące płyny,
 para wodna,
 żarzące się materiały,
 promieniowanie UV.

OPARZENIA

OPARZENIA

TERMICZNE

TERMICZNE

Objawy poparzenia I stopnia:

•

ból

•

rumień

•

obrzęk

•

wrażliwość

na dotyk

OPARZENIA

OPARZENIA

TERMICZNE

TERMICZNE

Objawy poparzenia II stopnia:

•

ból

•

rumień

•

obrzęk

•

wrażliwość

na dotyk

•

pęcherze z płynem

•

uszkodzone

głębsze

warstwy skóry

OPARZENIA

OPARZENIA

TERMICZNE

TERMICZNE

Objawy poparzenia III stopnia:

•

uszkodzona

cała grubość

skóry

•

brak czucia

•

sucha, szara

skóra

•

zwęglenie

tkanek

OPARZENIA

OPARZENIA

TERMICZNE

TERMICZNE

Oparzenia ciężkie to:

•

II stopień powyżej 25%,

•

III stopień powyżej 10%,

•

oparzenia dróg oddechowych,

•

oparzenia twarzy, rąk, oczu, stóp i krocza.

OPARZENIA

OPARZENIA

TERMICZNE

TERMICZNE

Procedura ratownicza:



kontrola funkcji życiowych,



w razie konieczności ewakuacja,



usunąć (możliwą do usunięcia) spaloną odzież, biżuterię,



ocenić powierzchnię oparzenia:

 przy oparzeniu mniejszym niż 10% schładzać

15-30 minut wodą, aż do ustąpienia bólu,

następnie założyć jałowy opatrunek lub hydrożel,

 przy oparzeniu większym niż 10% schładzać

ok. 1 minuty, następnie wykonać na 15-30 minut

okład z mokrej gazy i zastosować opatrunek

hydrożelowy.

OPARZENIA

OPARZENIA

TERMICZNE

TERMICZNE

Procedura ratownicza cd.:



zastosować procedurę przeciwwstrząsową,



zabezpieczyć przed utratą ciepła,



wspierać psychicznie,



monitorować funkcje życiowe do momentu przekazania

profesjonalnym służbom medycznym.

OPARZENIA

OPARZENIA

TERMICZNE

TERMICZNE

Objawy:

•

ostry kłujący i piekący ból,

•

zaczerwienienie lub plamy na skórze,

•

pęcherze, złuszczanie się skóry,

•

bóle w jamie brzusznej, klatce piersiowej

(oparzenie pokarmowe, wziewne),

•

duszność, kaszel, wymioty.

OPARZENIA

OPARZENIA

CHEMICZNE

CHEMICZNE

Procedura ratownicza:

•

ocena miejsca zdarzenia,

•

ewakuacja (gdy zachodzi taka potrzeba),

•

kontrola funkcji życiowych,

•

usunięcie odzieży, biżuterii - zwłaszcza skażonej,

•

gdy oparzenie wywołuje substancja stała, najpierw ją usunąć

mechanicznie (np. w wypadku wapna woda spotęguje jego

działania),

•

ocena powierzchni poparzonej:

•

powierzchnia oparzenia poniżej 10% - zalecane obfite

spłukanie wodą (delikatny strumień 15-30 minut) i założyć

jałowy opatrunek lub hydrożel,

•

powierzchnia oparzenia powyżej 10% - spłukanie do

usunięcia cieczy toksycznej, okład z mokrej gazy 15-30

minut, opatrunek

hydrożelowy.

OPARZENIA

OPARZENIA

CHEMICZNE

CHEMICZNE

Procedura ratownicza cd.:



zastosować procedurę przeciwwstrząsową,



zabezpieczyć przed utratą ciepła,



wspierać psychicznie,



koniecznie zachowaj opakowanie po substancji powodującej
oparzenie,



monitorować funkcje życiowe do momentu przekazania
profesjonalnym służbom medycznym,



NIE WOLNO: PRZEKŁUWAĆ PĘCHERZY, ZDZIERAĆ MAS
PLASTYCZNYCH, PROWOKOWAĆ WYMIOTÓW, SMAROWAC
TŁUSZCZAMI, NEUTRALIZOWAĆ KWASÓW ZASADAMI
I ODWROTNIE
(RYZYKO POMYŁKI).

OPARZENIA

OPARZENIA

CHEMICZNE

CHEMICZNE

OCENA OPARZEŃ

OCENA OPARZEŃ

Są to częściowe lub całkowite zniszczenia tkanek

na skutek niskich temperatur.

ODMROŻENIA

ODMROŻENIA

LOKALNE WYCHŁODZENIE
1 STOPNIA:

•

Objawy:

• zmiana zabarwienia skóry (szara, biaława,

zimna),

• mrowienie, swędzenie,
• upośledzenie ruchomości w stawach,
• ból.

ODMROŻENIA

ODMROŻENIA

LOKALNE WYCHŁODZENIE
1 STOPNIA:

PIERWSZA POMOC:

•

oceń miejsce zdarzenia,

•

sprawdź funkcje życiowe,

•

chroń przed dalszym narażeniem na zimno,

•

stopniowo ogrzewaj wychłodzone miejsce:

przykładając swoje ręce, zanurzając miejsce w

letniej wodzie i stopniowo ją ogrzewając).

ODMROŻENIA

ODMROŻENIA

ODMROŻENIE POWIERZCHNIOWE
2 STOPNIA:

OBJAWY:

•

skóra biała, z połyskiem, sztywna w dotyku,

•

ból, kłucie i mrowienie,

•

chwilowa utrata czucia na skórze,

•

obrzęk i pęcherze.

ODMROŻENIA

ODMROŻENIA

ODMROŻENIE POWIERZCHNIOWE
2 STOPNIA:

PIERWSZA POMOC:

•

ocenić miejsce zdarzenia,

•

sprawdzić funkcje życiowe,

•

przeprowadzić do ciepłego pomieszczenia,

•

miejsca zranione okryć opatrunkiem jałowym,

•

ogrzewać jak w przypadku odmrożenia III stopnia,

•

wezwij profesjonalne służby medyczne.

ODMROŻENIA

ODMROŻENIA

ODMROŻENIE GŁĘBOKIE
3 STOPNIA:

OBJAWY:

•

skóra biała twarda,

•

obrzęk, pęcherze, martwica,

•

zaburzenia lub całkowita utrata czucia w

zmienionej okolicy,

•

utrata zdolności poruszania.

ODMROŻENIA

ODMROŻENIA

ODMROŻENIE GŁEBOKIE 3 STOPNIA:

PIERWSZA POMOC:

•

oceń miejsce zdarzenia,

•

sprawdź funkcje życiowe,

•

przeprowadź do ciepłego pomieszczenia

o temperaturze 18-20 stopni, w którym

można stopniowo podnosić temperaturę,

•

ogrzewaj zmienione miejsce letnią wodą przez

ok. 10-15 min.,

•

osusz zmienione miejsce (bez wycierania) i okryj

opatrunkiem jałowym,

•

usta, nos i policzki ogrzewaj swoimi dłońmi,

•

wezwij profesjonalne

służby medyczne.

ODMROŻENIA

ODMROŻENIA

UNIKAJ

NATĘPUJĄCYCH CZYNNOŚCI:

•

rozcieranie wychłodzonych okolic,

•

ponowne ochłodzenie rozgrzanej

okolicy,

•

podawanie alkoholu,

•

przekłuwanie pęcherzy,

•

smarowanie tłuszczami i maściami

zmienionych miejsc.

ODMROŻENIA

ODMROŻENIA