Feudalizm w płaszczyźnie politycznej oraz społeczno - ekonomicznej
1. Płaszczyzna polityczna
Rozdrobnienie feudalne (inaczej rozbicie dzielnicowe) jest to etap rozwojowy większości państw feudalnych, polegający na podziale względnie jednolitej monarchii wczesnośredniowiecznej na szereg (bardziej lub mniej samodzielnych) księstw dzielnicowych.
Przyczyny rozdrobnienia feudalnego:
traktowanie państwa jako własności panującego (zasada patrymonialna)
dążenia odśrodkowe możnych oraz wyższego duchowieństwa, zainteresowanych ograniczeniem jednowładztwa książąt
brak świadomości narodowej
brak powiązań gospodarczych w skali całego kraju, funkcjonowanie małych rynków lokalnych.
XII - XIII - szczyt rozbicia feudalnego, władza królewska ma charakter nominalny, partykularyzm, poczucie więzi narodowej rozbiło się.
XIV - XV - późne Średniowiecze, zaczyna dojrzewać więź narodowa, poczucie tożsamości z własnym państwem.
Koncepcja suwerennej władzy królewskiej, bez ingerencji władzy papieskiej, brak zwierzchnictwa. Okres wielkiej schizmy - osłabienie papiestwa, które nie mogło rościć pretensji do króla.
Podział państwa na małe państewka: niezależne administracyjno i gospodarczo jednostki, tworzą się przedstawicielstwa, rada miejska, silne ekonomicznie, później królowie ograniczyli samorząd miasta, król zabrał miasta pod swoje zwierzchnictwo.
Powoli przezwyciężane rozdrobnienie państwa, królowie jednoczyli je i eliminowali rozdrobnienia.
2. Płaszczyzna społeczno - gospodarcza
Koncepcja własności podzielonej, która nie znika wraz z końcem średniowiecza, chłopi nie byli właścicielami ziem, użytkowali ją tylko