Ludwik XIV (1638-1715), król Francji od 1643, syn Ludwika XIII, przedstawiciel dynastii Burbonów. Najwybitniejszy europejski reprezentant absolutyzmu oświeconego. Po śmierci ojca w imieniu małoletniego Ludwika regencję sprawowała matka Anna Austriaczka, faktyczne rządy sprawował kardynał J. Mazarin. 1652 uznany za pełnoletniego, 1657 poślubił córkę hiszpańskiego króla Filipa IV - infantkę Marię Teresę. Małżeństwo to zakończyło trwające 25 lat wojny francusko-hiszpańskie.
System rządów
Ludwik XIV objął faktyczne rządy osobiste po śmierci Mazarina w 1661. W ciągu 72 lat swego panowania uczynił z Francji najsilniejsze państwo europejskie. Potęga państwa z rządów Ludwika XIV opierała się na doskonale zorganizowanym aparacie administracyjnym stworzonym przez kardynałów A.J. Richelieu i J. Mazarina. Pozbawienie arystokracji praw politycznych (rozbicie Frondy), wybór zdolnych urzędników do sprawowania władzy (J. Colbert, F. Louvois) pozwoliły Ludwikowi na utrwalenie absolutyzmu.
System rządzenia państwem opierał się na sprawnym aparacie biurokratyczno-politycznym, rozwiniętej cenzurze, sile wojska i policji, wreszcie zaś na zręcznej propagandzie. Politykę gospodarczą oparł na koncepcji merkantylnej J. Colberta, która zakładała popieranie rozwoju rzemiosła, manufaktur, kompanii handlowych.
Polityka zagraniczna
We francuskiej polityce zagranicznej tego okresu dominowały prowadzone w trakcie regencji Ludwika XIV wojny. Toczył długotrwałe konflikty z Hiszpanią o Flandrię (1667-1668) oraz o Holandię (1672-1679), zakończone licznymi zdobyczami terytorialnymi (m.in. Alzacja, Palatynat Reński i Elektorat Trewiru). W wyniku skrajnie nietolerancyjnej polityki religijnej Ludwika oraz zdecydowanej postawy antypapieskiej zawiązała się w 1686 koalicja antyfrancuska zwana Ligą Augsburską, która w kolejnych latach prowadziła wojny z Francją. Toczone w latach 1700 i 1713 walki o sukcesję hiszpańską przyniosły znaczne zniszczenia gospodarcze, doprowadzając do stanu kryzysowego w państwie.
Mecenat sztuki
Przekonany o wielkości majestatu monarchy, sztukę traktował jako reklamę swego majestatu. Mecenas malarstwa, monumentalnej architektury i teatru. Zbudowany w latach 1661-1682 w stylu klasycyzmu barokowego pałac w Wersalu stał się symbolem epoki rządów Ludwika XIV. Sztywny ceremoniał dworski przyjęło za wzorzec zachowania wiele europejskich dworów.
Od 1682 Ludwik XIV na stałe zamieszkał w Wersalu, gdzie zmarł w wieku 77 lat, po rekordowo długim, 72-letnim panowaniu. Państwo francuskie, silnie zadłużone i wyniszczone wojnami, zostawił swemu prawnukowi Ludwikowi XV.
WIELKA BRYTANIA W XVIII w.
Jerzy I (1660-1727), pierwszy król Wielkiej Brytanii i Irlandii (od 1714) z dynastii hanowerskiej, od 1698 elektor Hanoweru (jako Jerzy Ludwik). Syn elektora Ernesta Augusta i Zofii, wnuczki Jakuba I Stuarta, księżnej Palatynatu i dziedziczki korony angielskiej na podstawie aktu z 1701 (tzw. Act of Settlement), odsuwającego od tronu linię katolickich Stuartów. Objął panowanie w Anglii po bezpotomnej śmierci Anny Stuart (1714). W 1715 stłumił powstanie jakobitów.
Troszczył się bardziej o sprawy Hanoweru niż Anglii, przebywał w elektoracie, powierzając rządy wigom z R. Walpole'em na czele. Zapoczątkował rządy parlamentarno-gabinetowe. Władca niepopularny, wprowadzał na dwór angielski zwyczaje niemieckie.
Wojna sukcesyjna austriacka 1740-1748, konflikt zbrojny spowodowany rywalizacją o spadek po Habsburgach, który objął większość krajów Europy. Po śmierci cesarza Karola VI, zgodnie z sankcją pragmatyczną na tron w Wiedniu wstąpiła jego córka Maria Teresa. Z pretensjami do sukcesji wystąpił elektor bawarski Karol Albrecht, poparty przez Hiszpanię i Francję. Król pruski Fryderyk II uderzył w 1740 na Śląsk.
W lecie 1741 wojska francusko-bawarskie zajęły Linz, Wiedeń uratowała pomoc pospolitego ruszenia z Węgier. W 1742 pretendent bawarski opanował Czechy i został wybrany cesarzem. Pomoc Wielkiej Brytanii, Holandii i Sardynii oraz zawarcie wrocławskiego pokoju, pozwoliło odzyskać Marii Teresie Czechy i zdobyć Bawarię (1743). Po śmierci elektora bawarskiego jego syn zawarł pokój w Füssen (22 kwietnia 1745) i zrzekł się pretensji do tronu austriackiego.
Zwycięstwa księcia Maurycego Saskiego nad Francuzami pod Fontenoy (11 lipca 1745) i Raucoux (11 października 1746) oraz sojusz z Rosją (1748) przyspieszyły zakończenie wojny.
Pokój zawarty w Akwizgranie 28 października 1748 utwierdzał panowanie Prus na Śląsku, uznawał prawa Marii Teresy do posiadłości Habsburgów. W myśl układu Austria oddała część Lombardii dla Sardynii, a Piacenzę i Parmę przekazała Burbonom hiszpańskim.