Organizowanie i udzielanie uczniom pomocy psychologiczno - pedagogicznej w świetle nowych regulacji prawnych

Komentarze do prezentacji multimedialnej

Slajd 1

Dzisiejsze spotkanie poświęcone jest przybliżeniu Państwu nieco innego, aniżeli dotychczas sposobu organizowania dzieciom i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w przedszkolach, szkołach i placówkach pomocy psychologiczno - pedagogicznej. Ale to nie nowa koncepcja pracy przedszkoli, szkół i placówek. To tak naprawdę nieco inna formuła realizacji przez nauczycieli dotychczasowych zadań. A wiele szkół w taki sposób już teraz pracuje i dla nich nie będzie więc żadnej zmiany. To przybliżenie pomocy psychologiczno - pedagogicznej do dziecka, do ucznia i organizacja wsparcia najszybciej jak to będzie możliwe.

Slajd 2

Zmiany opisane zostały, właśnie w pokazanych tutaj rozporządzeniach. W pakiecie znajduje się 8 rozporządzeń. Szczególnie ważnym jest rozporządzenie w sprawie organizacji i udzielania pomocy psychologiczno - pedagogicznej, które, umownie możemy nazwać takim rozporządzeniem „rozprowadzającym” kluczowym. Od jego analizy zależy rozpocząć w szkole organizowanie, a następnie udzielanie wsparcia uczniom. To właśnie to rozporządzenie szczegółowo, krok po kroku mówi nam jak realizowane będą te zadania. Jemu poświęcę najwięcej miejsca w tej części spotkania. Mówiąc o uczniach, pamiętajmy o tym, że rozumiemy przez to, oczywiście, i dzieci w wieku przedszkolnym.

Slajd 3

Przede wszystkim odpowiedzieć należy na pytanie na czym polega pomoc psychologiczno - pedagogiczna i do kogo jest adresowana.

Właściwie odpowiedź ta zamyka się dwóch „słowach kluczach”: jedno to rozpoznawanie, drugie to zaspokajanie. Najpierw rozpoznajemy potrzeby ucznia a potem staramy się jak najlepiej je zaspokoić, określić dla niego takie formy wsparcia, które rzeczywiści przyniosą zamierzone efekty. Te potrzeby wynikać będą w szczególności z przedstawionego katalogu (tu: można wymienić wszystkie albo niektóre zapisy). Ale ten katalog nie jest katalogiem zamkniętym. Nie sposób wskazać wszystkich specjalnych potrzeb ucznia, bo taka identyfikacja najlepiej zrobiona jest właśnie w przedszkolu, szkole czy placówce. Najważniejsze jest to, żeby wszystkie potrzeby dzieci i młodzieży były jak najlepiej zaspokojone. Osobami uprawnionymi do korzystania z pomocy stają się wszyscy uczniowie, którzy wymagają wsparcia ze względu na rozpoznane indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne. Uczeń powinien mieć zapewnioną pomoc psychologiczno-pedagogiczną, zgodnie z jego indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz możliwościami psychofizycznymi, rozpoznanymi przez nauczyciela lub specjalistę, prowadzącego zajęcia z uczniem. Rozpoznanie indywidualnych potrzeb i możliwości psychofizycznych ucznia może dotyczyć zarówno trudności w uczeniu się, jak i szczególnych uzdolnień ucznia.

Wymienione tutaj potrzeby uczniów, są najczęściej identyfikowane przez nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów podczas pracy z uczniem, w szczególności podczas prowadzenia zajęć. Takie rozwiązanie nie zwalnia przedszkola, szkoły i placówki z obowiązku obserwacji ucznia pod kątem innych indywidualnych potrzeb, które u danego ucznia mogą pojawić się w związku ze specyfiką konkretnego środowiska.

Zmieniające się warunki społeczno - ekonomiczne wymagają uwzględniania nowego rodzaju potrzeby, będącej podstawą objęcia ucznia pomocą psychologiczno - pedagogiczną, jaką są trudności adaptacyjne ucznia związane z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym z wcześniejszym kształceniem za granicą.

Slajd 4

Kto udziela pomocy? Możemy najprościej odpowiedzieć: wszyscy pozostający w bezpośredniej interakcji z uczniem. Są to prowadzący zajęcia z uczniem: nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści wykonujący w przedszkolu, szkole i placówce, w zależności od potrzeb, zadania z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w szczególności, psycholodzy, pedagodzy, logopedzi i doradcy zawodowi.

Podobnie jak w dotychczasowych przepisach, określa się krąg osób i instytucji, które współpracują z przedszkolem, szkołą i placówką w udzielaniu uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Są to rodzice uczniów, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne, placówki doskonalenia nauczycieli, inne przedszkola, szkoły i placówki, organizacje pozarządowe oraz inne instytucje działające na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży, z którymi współdziałanie ma zwiększać efektywność udzielanej pomocy psychologiczno - pedagogicznej w przedszkolu, szkole i placówce.

Slajd 5

W rozporządzeniu określono osoby uprawnione, a w zasadzie zobowiązane do inicjowania pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Są to: uczeń i jego rodzice, nauczyciele, wychowawcy grupy wychowawczej lub specjaliści, prowadzący zajęcia z uczniem, poradnia psychologiczno-pedagogiczna, w tym poradnia specjalistyczna, asystent edukacji romskiej i pomoc nauczyciela. Należy zauważyć, że porównaniu z dotychczasowymi przepisami, jako osobę mogącą wystąpić z inicjatywą udzielenia uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej, uwzględniono asystenta edukacji romskiej, a także pomoc nauczyciela .

Asystenci edukacji romskiej to najczęściej Romowie obdarzeni zaufaniem lokalnych społeczności romskich. Zapewniają wszechstronną pomoc uczniom romskim w kontaktach ze środowiskiem szkolnym, budują pozytywny obraz szkoły i korzyści płynących z wykształcenia, zapewniają wsparcie emocjonalne dla uczniów romskich, pomoc nauczycielom i pedagogom w rozpoznawaniu potrzeb i  ewentualnych problemów poszczególnych uczniów, pomagają i mediują w sytuacjach trudnych i konfliktowych.

Natomiast pomoc nauczyciela, jako osoba uczestnicząca w procesie edukacji dzieci i młodzieży, ma możliwość zaobserwowania ich specjalnych potrzeb edukacyjnych. Przewiduje się, że w przypadku edukacji dzieci romskich, zadaniem pomocy nauczyciela będzie głównie współorganizowanie kształcenia. Nauczyciele znający metodykę pracy w grupach zróżnicowanych kulturowo poświęcają szczególną uwagę dzieciom romskim, traktując je, na wczesnym poziomie edukacji, jako dzieci obcojęzyczne i dwukulturowe. Zadaniem pomocy nauczyciela może być m. in. bieżący nadzór nad postępami dzieci w nauce, pomoc w odrabianiu lekcji, stały kontakt z rodziną. Wymienione w projekcie osoby, z inicjatywy których może być uczniowi udzielona pomoc, obejmują zarówno środowisko szkolne jak i domowe ucznia, uwzględniając też poradnię psychologiczno - pedagogiczną.

Pomoc psychologiczno-pedagogiczną organizuje dyrektor przedszkola, szkoły lub placówki w konsekwencji działań pedagogicznych podjętych przez nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem, którzy są obowiązani poinformować go o rozpoznaniu indywidualnej potrzeby udzielenia uczniowi pomocy. W dotychczasowych regulacjach jest to także zadanie dyrektora.

Slajd 6 i 7

Zróżnicowano formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej w zależności od tego gdzie ma być ona realizowana - w szkole, czy w przedszkolu i placówce.

W porównaniu z dotychczasowymi przepisami zrezygnowano z wyodrębnienia zajęć psychoedukacyjnych, jako jednej z form pomocy psychologiczno-pedagogicznej, wprowadzając innego rodzaju oddziaływania, zarówno indywidualne jak i grupowe, w postaci porad i konsultacji dla uczniów oraz porad, konsultacji, szkoleń i warsztatów dla rodziców i nauczycieli.  Proponowane rozwiązanie jest szerszą formułą pomocy i nie ogranicza udzielanej pomocy do realizacji zajęć jednego rodzaju. Tematyka i forma prowadzonych z rodzicami np. warsztatów, szkoleń czy spotkań o innym charakterze, będzie mogła uwzględniać indywidualne potrzeby edukacyjne i możliwości psychofizyczne ucznia i odpowiadać zdiagnozowanym problemom lokalnego środowiska, uwzględniając w realizacji funkcjonujące dotychczas zajęcia psychoedukacyjne. Tak skonstruowane przepisy zapewniają poszerzenie katalogu usług w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej, uwzględniają autonomię szkoły w podejmowaniu różnego rodzaju oddziaływań w stosunku do swoich uczniów oraz umożliwiają planowanie współpracy ze środowiskiem domowym dzieci i młodzieży.

Zrezygnowano z organizowania klas wyrównawczych w szkołach podstawowych i gimnazjach. Realizacja zajęć dydaktyczno-wyrównawczych z uczniami uczęszczającymi dotychczas do klas wyrównawczych może się odbywać w ramach godzin do dyspozycji dyrektora szkoły wynikających z art. 42 Karty Nauczyciela. Te dodatkowe godziny w tygodniu mogą być także wykorzystane przez nauczycieli do udzielania innych, niż zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, form pomocy, przyczyniających się do wyrównywania szans edukacyjnych uczniów związanych z ich indywidualnymi potrzebami i zainteresowaniami.

Pozostawione są klasy terapeutyczne, ale pamiętać należy, że w szkołach specjalnych nie organizuje się klas terapeutycznych.

Mówiąc o formach pomocy w szkole mamy na myśli również szkoły funkcjonujące w placówkach np. w specjalnych ośrodkach szkolno - wychowawczych, mow, mos), dlatego też mówiąc o placówkach rozumiemy uzupełnienie oferty tam, gdzie szkoły funkcjonują i tylko taką ofertę tam, gdzie szkół nie ma np. w specjalnych ośrodkach wychowawczych czy bursach.

Slajd 8 i 9

Dodany został nowy rodzaj zajęć: rozwijające uzdolnienia uczniów i określona liczba uczestników tych zajęć - do 8 uczniów.

Uregulowano nową formę tego rodzaju pomocy psychologiczno-pedagogicznej, jaką są zajęcia rozwijające uzdolnienia dzieci i młodzieży. Zajęcia te służyć będą rozwijaniu zainteresowań i pasji dzieci i młodzieży szczególnie uzdolnionych poprzez np. przygotowywanie tych uczniów do udziału w konkursach i olimpiadach przedmiotowych. Osiągnięcia uczniów w olimpiadach i konkursach, także międzynarodowych, świadczą o tym, że indywidualna praca z uczniem uzdolnionym w proponowanej formie jest działaniem oczekiwanym.

Zachowane zostają zajęcia dydaktyczno - wyrównawcze i zajęcia specjalistyczne, wymienione w dotychczasowych przepisach. Uzupełniono natomiast, jako odbiorców zajęć korekcyjno-kompensacyjnch, obok uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się, uczniów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi.

Zrezygnowano, co jest niezwykle istotne, z określenia minimalnej liczby uczniów w grupie, tym samym wprowadzając możliwość obejmowania określoną formą pomocy psychologiczno-pedagogicznej nawet jednego ucznia, jeśli zajdzie taka potrzeba.

Górna granica pozostaje bez zmian.

Slajd 10

Określony został czas trwania zajęć dydaktyczno - wyrównawczych i specjalistycznych. Zajęcia dydaktyczno - wyrównawcze, służące wyrównywaniu braków programowych, mają charakter zajęć edukacyjnych, pomagających uczniowi opanować treści zawarte w podstawie programowej, natomiast zajęcia specjalistyczne to rodzaj szczególnej pomocy (terapii), wynikającej ze zdiagnozowanych u ucznia zaburzeń, odchyleń rozwojowych lub zaburzeń komunikacji. Zajęcia te nie mieszczą się w definicji zajęć lekcyjnych, rozumianych jako realizacja programu nauczania. Przewiduje się, że zajęcia dydaktyczno - wyrównawcze będą trwały 45 minut, tak jak zajęcia lekcyjne.

Godzina zajęć specjalistycznych trwa 60 minut. W odniesieniu do każdego ucznia, którego objęto powyższymi zajęciami, odzwierciedlenie wymaganego wymiaru zajęć powinno znaleźć się w tygodniowym rozkładzie zajęć przedszkola, szkoły lub placówki. Jeśli zajęcia nie mają charakteru spotkań cotygodniowych, bo np. określone zostało 20 godzin terapii, to też należy odzwierciedlić je w dokumentacji pracy szkoły.

Przepis rozporządzenia umożliwia dostosowanie czasu trwania zajęć specjalistycznych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia. Uzasadnione może być podzielenie tych zajęć, np. ze względu stan zdrowia ucznia, na dwa spotkania. Zajęcia trwające pełne 60 minut, w przypadku takiego ucznia, mogą być zbyt meczące i nie przynieść oczekiwanych efektów. Przepis pozwala na elastyczną, a przede wszystkim optymalną, organizację tych zajęć w przedszkolu, szkole czy placówce. Dokonanie właściwej oceny konkretnej sytuacji danego ucznia i w konsekwencji zorganizowanie dla niego odpowiedniej pomocy jest bowiem możliwe właśnie w przedszkolu, szkole i placówce.

I tak dla przykładu, jeżeli uczniowi należy zorganizować w tygodniu 1 godz. zajęć logopedycznych to znaczy, że przewidziane zostało dla niego 60 minut zajęć. Jeśli te zajęcia wpisują się w system klasowo - lekcyjny, gdzie lekcja trwa 45 min., dla takiego ucznia należy odpowiednio policzyć liczbę zajęć w rozliczeniu miesięcznym: 4 tygodnie x 1 godz. to 4 x 60 minut =240 minut. 240 minut podzielone na 45 minut daje ponad 5 zajęć. To jedynie kwestia organizacji pracy. Jeżeli takich zajęć będzie w miesiącu 5, w jednym z tygodni logopeda spotka się z uczniem 2 razy. Nie zmienia to czasu pracy nauczyciela, zapewnia jedynie zajęcia we wskazanym czasie dla ucznia, bo to uczeń w szkole jest najważniejszy.

Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, rozwijające uzdolnienia będą prowadzili nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści.

Zajęcia specjalistyczne będą prowadzili nauczyciele posiadający kwalifikacje odpowiednie dla rodzaju prowadzonych zajęć określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli.

Należy natomiast zwrócić uwagę, że w rozporządzeniu o pomocy psychologiczno - pedagogicznej przewiduje się, że nie tylko zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i zajęcia specjalistyczne, ale również zajęcia rozwijające uzdolnienia i zajęcia z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej - prowadzą m.in. specjaliści. W porównaniu z dotychczasowymi regulacjami wprowadza się otwarty katalog osób, które mogą realizować z uczniami poszczególne formy pomocy ze względu na swoje kwalifikacje w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej (tj. kwalifikacje odpowiednie dla rodzaju prowadzonych zajęć). Specjalistami, którzy na podstawie niniejszego rozporządzenia będą, w zależności od potrzeb, prowadzili zajęcia z uczniami, są w szczególności psycholodzy, pedagodzy, logopedzi i doradcy zawodowi, ale nie zamyka to katalogu osób prowadzących zajęcia. Proponowane rozwiązanie daje szersze możliwości reagowania na indywidualne potrzeby uczniów.

Slajd 11

Należy odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób uczeń zostaje objęty w przedszkolu, szkole lub placówce pomocą psychologiczno - pedagogiczną.

Pierwszym etapem w tym postępowaniu są działania pedagogiczne służące rozpoznaniu zainteresowań, uzdolnień, trudności w uczeniu się, czy też innego rodzaju indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych danego ucznia, a następnie - zaplanowaniu sposobów zaspokojenia stwierdzonych potrzeb.

Uregulowano prowadzoną przez nauczycieli, na etapie edukacji przedszkolnej, obserwację pedagogiczną zakończoną analizą i oceną gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole (diagnoza przedszkolna). Wpisana ona została w podstawę programową wychowania przedszkolnego, już jest realizowana przedszkolach i oddziałach przedszkolnych.

W klasach I - III szkoły podstawowej wskazano działania pedagogiczne służące rozpoznaniu ryzyka wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu się, co ma ogromne znaczenie dla dalszej pracy z uczniem i objęcia go właściwym indywidualnym wsparciem. Pokreślić należy słowo „ryzyko”. Zadaniem nauczycieli będzie obserwacja ucznia, indywidualne spojrzenie i w przypadku zauważenia symptomów specyficznych trudności, szybkie reagowanie. Wcześnie udzielana pomoc zapobiegnie pogłębianiu się trudności a dziecko osiągnie lepsze efekty edukacyjne. Wyraźnie zaznaczyć należy, że nauczyciele nie będą robić specjalistycznej diagnozy. Ona w dalszym ciągu odbywać się będzie jak dotychczas w poradniach. Rolą nauczyciela będzie w niektórych sytuacjach wskazanie tej poradni i zachęcenie rodzica do pójścia tam z dzieckiem, jeśli pomoc udzielona w szkole okaże się niewystarczająca.

Podkreślona została rola doradztwa edukacyjno - zawodowego w gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej, które pomagać ma uczniowi w dokonywaniu jak najlepszych wyborów dalszej drogi edukacyjnej i zawodowej. Odpowiednio gimnazjum i szkoła ponadgimnazjalna będą zatem miejscem, w którym zarówno uczeń, jak i jego rodzice, otrzymają wsparcie i wyczerpujące informacje na temat oferty szkół ponadgimnazjalnych, zawodów poszukiwanych na rynku pracy oraz zawodów zagrożonych bezrobociem. Uczeń będzie mógł się dowiedzieć jakie cechy osobowościowe są pożądane do pracy w konkretnym zawodzie oraz jakie są przeciwwskazania dla danego zawodu. Nauczyciele pomogą mu określić zainteresowania i wybrać najlepszą szkołę. Już teraz nauczyciel na poszczególnych przedmiotach realizują elementy doradztwa edukacyjno - zawodowego a w klasach odbywają się zajęcia z tym związane. Nie jest to zatem zadanie nowe. Wzmocniona zostaje jedynie rola nauczycieli pracujących z uczniem a szkoła staje się miejscem, w którym uczeń i jego rodzic uzyskają potrzebne informacje lub wskazówki, dokąd maja się udać, w celu uzyskania szerszej wiedzy na temat, np. do poradni, w której zatrudniony jest doradca zawodowy..

Slajd 12

Kolejnym krokiem, który nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej lub specjalista jest obowiązany podjąć w następstwie zidentyfikowania u ucznia określonej potrzeby w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej, jest przekazanie informacji o potrzebie objęcia ucznia pomocą dyrektorowi przedszkola, szkoły lub placówki, odpowiedzialnemu za jej zorganizowanie w danej jednostce. Pozwoli to na szybkie i efektywne zareagowanie na potrzeby ucznia, a następnie objęcie go bez zbędnej zwłoki wsparciem w przedszkolu, szkole lub placówce, bądź poinformowanie rodziców o konieczności specjalistycznej diagnozy w poradni psychologiczno - pedagogicznej.

Slajd 13

Podkreślona zostaje zespołowa formuła pracy nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów, prowadzących zajęcia z danym uczniem. Kiedy nauczyciel zasygnalizuje konieczność objęcia ucznia pomocą, wtedy wszyscy, którzy z nim pracują spotykają się, by dokonać analizy sytuacji ucznia i wskazać najbardziej pożądane formy pomocy

Przepisy dotyczące zespołu nawiązują do wypracowanych dotychczas w przedszkolach, szkołach i placówkach dobrych praktyk pracy z uczniem wymagającym pomocy. Zespół nauczycieli już dziś umocowany jest w przepisach rozporządzenia dotyczącego organizacji kształcenia w szkołach specjalnych oraz ośrodkach (młodzieżowy ośrodek wychowawczy, młodzieżowy ośrodek socjoterapii, specjalny ośrodek szkolno - wychowawczy, specjalny ośrodek wychowawczy).

Gdyby chcieć jak najkrócej określić rolę zespołu można znowu wskazać na kilka ważnych słów: planowanie, koordynowanie, ocenianie.

Zadaniem zespołu jest planowanie i koordynowanie udzielania uczniowi pomocy psychologiczno - pedagogicznej. Nauczyciele, wychowawcy grupy wychowawczej i specjaliści tworzący zespół, po dokonaniu analizy poziomu wiadomości, umiejętności i funkcjonowania danego ucznia oraz określeniu trudności, na jakie napotykają w pracy z uczniem, będą mogli zaplanować indywidualną ścieżkę edukacyjną bądź edukacyjno-terapeutyczną danego ucznia, uwzględniającą potrzeby zdiagnozowane zarówno w przedszkolu, szkole i placówce, jak i wynikające z orzeczenia lub opinii wydanej przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną. Współdziałanie wszystkich nauczycieli prowadzących zajęcia z danym uczniem pozwoli na opracowanie, przyjęcie i realizację spójnego i konsekwentnego planu oddziaływań edukacyjnych lub terapeutycznych. Proponowana forma współpracy umożliwi także ustalenie działań o znaczeniu priorytetowym wobec danego ucznia.

Pracę zespołu koordynuje osoba lub osoby wskazane przez dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki. Osoba (osoby) koordynująca pracę zespołu zwołuje spotkania zespołu. Spotkania te odbywają się w związku z wykonywaniem przez zespół poszczególnych, określonych w rozporządzeniu, zadań, tj. na etapie określania przez zespół zaleceń dotyczących form, sposobów i okresu udzielania uczniom pomocy, w celu opracowania dla uczniów planów działań wspierających I IPET, i wreszcie w celu dokonania oceny efektywności udzielonej uczniom pomocy. Ponadto zespół może się spotykać w miarę potrzeb. Rozporządzenie nie wskazuje literalnie, że mają to być spotkania co najmniej 2 razy w roku, ale wynika to z treści rozporządzenia, które mówi o spotkaniu w celu zaplanowania pomocy, oceny efektywności udzielanego uczniom wsparcia, a także przed opracowaniem arkusza organizacji pracy przedszkola, szkoły lub placówki na kolejny rok szkolny.

Slajd 14

Slajd pokazuje dla kogo dyrektor tworzy Zespół i w jakich okolicznościach (tu można wykorzystać slajd - wyliczyć dla jakiego ucznia). Przy czym podkreślić należy tutaj fakt, że mówiąc o zespole, nie mamy na względzie formalnie powoływanego gremium decyzją dyrektora. Nauczyciele tworzący zespół są częścią rady pedagogicznej, mówimy o ich zespołowej pracy, tj. spotkaniu się, by porozmawiać o problemach dziecka. Słowo zespół ma oddać charakter tej pracy, wspólne poszukiwanie dla dziecka najlepszych form pomocy.

Slajd 15

Określono, kto może brać udział w spotkaniach zespołu. Przede wszystkim będą to rodzice, którzy będą mogli uczestniczyć w spotkaniu zespołu analizującego sytuację ich dziecka oraz określającego obszarów, w których potrzebuje ono wsparcia. Dyrektor przedszkola, szkoły i placówki będzie obowiązany do poinformowania rodziców ucznia o terminie spotkania zespołu. Zespół pracuje mimo nieobecności rodzica.

Na wniosek dyrektora w spotkaniach zespołu będą mogli uczestniczyć także przedstawiciele poradni psychologiczno-pedagogicznej (tj. poradni „opiekującej” się danym przedszkolem, szkołą lub placówką), szczególnie tam, gdzie nie ma w szkole pedagoga czy psychologa oraz, na wniosek rodzica ucznia, stosownie do potrzeb, również inne osoby, w tym inni specjaliści. Rodzic może wnioskować o udział przedstawiciela organu prowadzącego, kuratora sądowego, osób, których wiedza pomoże określić jak najlepiej formy i sposoby pomocy dla dziecka. Z kolei zaangażowanie przedstawiciela poradni psychologiczno-pedagogicznej umożliwi skorzystanie z wiedzy i umiejętności specjalisty. Osoby biorące udział w spotkaniu zespołu są obowiązane do nieujawniania spraw poruszanych na spotkaniu zespołu.

Slajd 16

Do zadań zespołu będą należały działania związane z planowaniem udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej,

tj. zespół będzie ustalał zakres, w którym uczeń wymaga pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz będzie zalecał formy, sposoby i okres jej udzielania, z uwzględnieniem zaleceń zawartych w orzeczeniu lub opinii oraz indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia.

W przypadku ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego formy, sposoby i okres udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej stanowią część indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego.

Do zadań zespołu należy także planowanie działań z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego (dotyczy uczniów gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej.

Slajd 17

Zespół będzie ponadto podejmował, stosownie do potrzeb, działania mediacyjne i interwencyjne w sytuacjach kryzysowych., kiedy wyczerpią się inne sposoby rozwiązania problemu;

Do innego rodzaju zadań zespołu należy określanie działań wspierających wobec rodziców ucznia.

Kolejnym z zadań zespołu jest opracowanie planu działań wspierających.

Slajd 18

Tu można wykorzystać treść slajdu i podkreślić, że działania w takim planie mogą dotyczyć grupy uczniów, jeśli cel zaplanowanej pomocy i jej formy dla każdego z tych uczniów są takie same. Zespół rozmawia o każdym uczniu, traktując go w sposób indywidualny, wtedy też widać czy każde dziecko ma innego rodzaju potrzeby, czy można te działania uwspólnić np. rozwijać uzdolnienia matematyczne kilku uczniów podczas jednych zajęć. To ma znaczenie również dla organizacji przez dyrektora pomocy psychologiczno - pedagogicznej i określenia potrzebnej liczby godzin.

Plan działań wspierających zespół opracowuje dla ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania lub opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, oraz dla ucznia, wobec którego na podstawie działań pedagogicznych rozpoznano indywidualną potrzebę objęcia pomocą.

Wspólny plan działań wspierających zespoły mogą opracować dla grupy uczniów, jeśli rozpoznano u nich jednorodne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne.

Planu działań wspierających nie opracowuje się dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego ( nawet jeśli posiadają oni równocześnie orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania lub indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego), gdyż ich kształcenie i udzielana im pomoc psychologiczno-pedagogiczna odbywa się w oparciu o indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny (IPET).

Regulacje dotyczące IPET znajdują się w rozporządzeniach dotyczących organizacji kształcenia uczniów niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie, dlatego też tutaj wspominamy o tym sygnalnie. Materia tego rozporządzenia dotyczy pomocy psychologiczno - pedagogicznej. a IPET zawiera zadania nie tylko z tego obszaru. Są w nim treści edukacyjne, stąd umocowanie w innych rozporządzeniach, o których była mowa wcześniej.

Slajd 19

Plan działań wspierających określa w szczególności cele do osiągnięcia w pracy z uczniem, działania realizowane z uczniem, metody pracy z uczniem oraz działania wspierające wobec rodziców ucznia.

W ramach ustalania działań wspierających ucznia, zespół określa również, w miarę potrzeb, zakres współdziałania z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi oraz organizacjami pozarządowymi i innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży. Zadania z tego zakresu realizują m.in. centra pomocy rodzinie, ośrodki interwencji kryzysowej, ośrodki pomocy społecznej czy też świetlice socjoterapeutyczne i środowiskowe. Przedszkola, szkoły i placówki, tak jak dotychczas, współpracować będą z instytucjami oraz organizacjami pozarządowymi zajmującymi się sprawami uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Współpraca ta będzie polegała na wspieraniu, przez te instytucje i organizacje, szkół, przedszkoli i placówek w działaniach zmierzających do wzbogacenia bazy dydaktycznej w specjalistyczny sprzęt i pomoce dydaktyczne oraz w organizacji szkoleń i konferencji, a także na udziale przedszkoli, szkół i placówek w przedsięwzięciach służących zaspokajaniu potrzeb uczniów, organizowanych przez te instytucje bądź organizacje, lub też na udziale tych instytucji i organizacji, w formie honorowego patronatu lub spotkań z uczniami, nauczycielami i rodzicami uczniów, w przedsięwzięciach organizowanych w przedszkolach, szkołach i placówkach.

Włączenie w realizację zadań zespołu poradni psychologiczno-pedagogicznych nawiązuje do dotychczasowych rozwiązań, wykorzystujących współpracę poradni z przedszkolami, szkołami i placówkami. Należy jednak podkreślić, że dzięki nowemu rozwiązaniu, jakim jest konkretne włączenie, na podstawie planu działań wspierających, poradni psychologiczno - pedagogicznej w sferę działań wpierających uczniów, ich rodziców i nauczycieli, zacieśnia się współpraca danej poradni z przedszkolem, szkołą lub placówką, a poradnia jest poradnią „opiekującą” się tym przedszkolem, szkołą lub placówką. Poradnie będą również udzielały nauczycielom pomocy w tworzeniu indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych, mających na celu wspieranie rozwoju ucznia, a także w rozwiązywaniu problemów dydaktyczno-wychowawczych. Pojawiające się nowe problemowe zachowania dzieci i młodzieży związane np. z cyberprzemocą lub uzależnieniem od komputera, wymagają od nauczycieli nowych umiejętności wychowawczych. Specjaliści pracujący w poradniach, bądź zatrudnieni obecnie w szkołach są pierwszym źródłem informacji i wsparcia dla nauczyciela poszukującego nowych sposobów pomocy uczniom. Podobnie jak dotychczas poradnie prowadzić będą specjalistyczną, pogłębioną diagnozę uczniów, w szczególności w sytuacjach, gdy wsparcie udzielone w przedszkolu, szkole czy placówce okaże się niewystarczające.

Slajd 20

Zadaniem zespołu jest dokonywanie oceny efektywności pomocy psychologiczno - pedagogicznej udzielonej uczniowi. Zespół dokonuje tej oceny w dwóch sytuacjach, tj. po zakończeniu udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej (wówczas ocena dotyczy danej formy pomocy) oraz przed opracowaniem arkusza organizacji przedszkola, szkoły lub placówki na kolejny rok szkolny (wówczas ocena dotyczy pomocy udzielonej uczniowi w danym roku szkolnym, w kontekście planowania pomocy w przyszłości). Dokonując oceny efektywności pomocy psychologiczno - pedagogicznej udzielonej uczniowi zespół określa wnioski i zalecenia dotyczące dalszej pracy z uczniem oraz rekomenduje dalszy sposób postępowania w zakresie pomocy, jaka powinna być udzielana uczniowi.

W przypadku uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego ocena efektywności pomocy będzie uwzględniana podczas dokonywania przez zespół wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia.

Ważnym zadaniem zespołu jest założenie i prowadzenie karty indywidualnych potrzeb ucznia.

Slajd 21

Karta indywidualnych potrzeb ucznia jest nowym rozwiązaniem. Dla kogo zakłada się Kartę a dla kogo Karty nie ma obrazuje ten slajd.

Dla łatwiejszego związania pojęciowego dobrze jest zapamiętać sobie, że tam gdzie Karta, tam plan działań wspierających, tam gdzie orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego tam IPET.

Slajd 22

Określono zakres informacji zawartych w karcie. Znajdą się w niej informacje czy uczeń posiada orzeczenie lub opinię albo informacja o stwierdzonej potrzebie objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną, wynikającej z przeprowadzonych działań pedagogicznych, zakres, w którym uczeń wymaga wsparcia i pomocy psychologiczno-pedagogicznej, jego predyspozycje i wybitne uzdolnienia, które należy rozwijać, okresowe oceny efektywności działań podejmowanych wobec ucznia, wnioski i zalecenia do dalszej pracy. Posiadane przez ucznia orzeczenie lub opinia, będące podstawą diagnozy składać się będzie razem z kartą, na dokumentację dotyczącą udzielanej danemu uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Ideą karty jest bowiem zebranie wszystkich zgromadzonych o uczniu informacji i wykorzystane ich w celu optymalizacji oddziaływań dydaktyczno-wychowawczych i opiekuńczych nauczycieli oraz wychowawców grup wychowawczych oraz udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Tak przygotowana dokumentacja będzie stanowiła cenne źródło informacji dla rodziców, nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów, w tym również w przypadku zmiany przez ucznia przedszkola lub szkoły. Zespół może bowiem określić zalecane formy, sposoby i okres udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej na podstawie informacji zawartych w karcie przekazanej do nowego przedszkola lub szkoły. Takie rozwiązanie pozwoli na natychmiastowe wdrożenie działań pomocowych będących kontynuacją wsparcia udzielanego w poprzedniej szkole. Karta może też być pomocna dla rodziców współuczestniczących w realizacji zaleceń dotyczących objęcia ich dziecka odpowiednimi formami pomocy psychologiczno- pedagogicznej. Analizą informacji zawartych w karcie będzie się można posłużyć w trakcie indywidualnych konsultacji z uczniem dotyczących wyboru kierunku kształcenia i zawodu.

Podpisy na karcie osób obecnych na posiedzeniu zespołu stanowić będą jednocześnie potwierdzenie pracy zespołu, bez konieczności przygotowywania odrębnego protokołu z odbytego spotkania zespołu. Po każdym spotkaniu zespołu kartę przedstawia się dyrektorowi przedszkola lub szkoły.

Slajd 23

Zespół do założonej Karty wpisze zakres , w którym uczeń wymaga pomocy, zalecane formy i sposoby pomocy, okres na jaki pomoc powinna zostać zorganizowana i przekaże to dyrektorowi. Zespół będzie rekomendował formy pomocy dla ucznia, ale nie będzie on miał mocy decyzyjnej. Jego praca służy lepszej diagnozie, trafniejszej identyfikacji sytuacji ucznia ze specjalną potrzebą edukacyjną, ustaleniu w oparciu o najlepsza wiedzę takich form wsparcia, które powinny być dla ucznia zorganizowane. To bardzo ważna zespołowa decyzja, która pomoże dyrektorowi lepiej tę pomoc zorganizować a dyrektor przedszkola lub szkoły wpisze do Karty informacje o ustalonych (na podstawie propozycji zespołu) ostatecznych formach, sposobach i okresie udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiarze godzin, w którym poszczególne formy pomocy będą realizowane. Dyrektor organizuje pracę przedszkola czy szkoły, prowadzi politykę kadrową, zna możliwości organizacyjne , bazowe i kadrowe i dlatego ostateczne ustalenia dokonane przez dyrektora będą tymi obowiązującymi w danym okresie.

Wpisując powyższe informacje dyrektor umieszcza w karcie datę i podpis.

Organizując pomoc psychologiczno - pedagogiczną dla ucznia, dyrektor uwzględnia wykorzystanie godzin pozostających w jego dyspozycji, o których mowa w art. 42 Karty Nauczyciela. Godziny te, zgodnie z ustawą oraz rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych, mogą być przeznaczane na rozwijanie zainteresowań i zdolności uczniów, a także służyć wyrównywaniu szans edukacyjnych i pokonywaniu trudności. W rozporządzeniu wskazuje się, że z uwzględnieniem godzin do dyspozycji dyrektora szkoły można ustalić zajęcia z uczniami szczególnie uzdolnionymi, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, specjalistyczne (korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz inne zajęcia o charakterze terapeutycznym), a także zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej w przypadku uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych.

W przypadku uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, informacje dotyczące form, sposobów i okresów udzielania pomocy oraz wymiaru godzin, umieszczane są w indywidualnych programach edukacyjno-terapeutycznych, opracowywanych dla uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym.

Po dokonaniu ostatecznych ustaleń dyrektor przedszkola, szkoły lub placówki niezwłocznie poinformuje na piśmie rodziców ucznia (albo pełnoletnich uczniów) o przyjętych ostatecznych ustaleniach dotyczących form, sposobów i okresu, w jakim uczniowi będzie udzielania pomoc psychologiczno-pedagogiczna.

Slajd 24

Ta informacja jest dla Państwa chyba jedną z najważniejszych. Odpowiada na pytanie, kiedy nowe regulacje będą obowiązywać w poszczególnych szkołach i placówkach. To ogromna wartość dodana tych rozwiązań. Nie zaczynają obowiązywać już teraz. Dają przedszkolom, szkołom i placówkom czas na dobre przygotowanie się do realizacji zadań z zakresu pomocy psychologiczno - pedagogicznej w tej formule. Są, czemu służy również to spotkanie, upowszechniane. Nauczycielom przybliżana jest ta formuła po to, by mogli informacje uporządkować, znaleźć odpowiedzi na różnego rodzaju pytania i rozmawiać o tym w szkole i przygotować się odpowiednio wcześnie do realizacji tych zadań.

Przepisy rozporządzenia będą stosowane od dnia 1 września 2011 r. w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych zorganizowanych w szkołach podstawowych i gimnazjach, w szkołach specjalnych wszystkich typów oraz w placówkach, natomiast w przypadku szkół podstawowych i szkół ponadgimnazjalnych - od roku szkolnego 2012/2013.

Do końca roku szkolnego 2010/2011 pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest organizowana i udzielana na zasadach określonych w dotychczasowych przepisach. Natomiast w szkołach podstawowych i ponadgimnazjalnych, z wyjątkiem szkół specjalnych, na zasadach określonych w dotychczasowych przepisach pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest organizowana i udzielana do końca roku szkolnego 2011/2012.

Stosowanie przepisów projektu rozporządzenia od roku szkolnego 2011/2012 w przedszkolach i oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych jest związane z objęciem zindywidualizowanym wsparciem dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym, w szczególności posiadających diagnozę przedszkolną wynikającą z przepisów rozporządzenia w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. W roku szkolnym 2012/2013 po raz pierwszy dzieci sześcioletnie rozpoczną obowiązkową naukę w klasie pierwszej szkoły podstawowej. Ponieważ do działań pedagogicznych nauczycieli i specjalistów należy, miedzy innymi, rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dzieci i młodzieży oraz planowanie sposobów ich zaspokojenia, w odniesieniu do dzieci w wieku przedszkolnym realizacja tych zadań pozwoli na lepsze przygotowanie ich do edukacji szkolnej. Wyniki dokonanych obserwacji pedagogicznych wykorzystywane będą z powodzeniem przez nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej, w szczególności w celu rozpoznawania ryzyka wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu się, czy też zainteresowań i uzdolnień dzieci.

Uzasadnieniem dla rozpoczęcia realizacji zadań w gimnazjach od dnia 1 września 2011 roku jest nowa formuła egzaminu gimnazjalnego w roku szkolnym 2011/2012 oraz związana z tym nowa kompetencja dyrektora szkoły. Zespół nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem rozpozna jego potrzeby oraz zaproponuje zalecane sposoby wsparcia. Dokonywał będzie oceny efektywności udzielanej uczniowi przez cały rok szkolny pomocy i wyrażał opinię, czy uczniowi takiemu należy dostosować warunki egzaminu gimnazjalnego. Kompetencje w zakresie dostosowania tych warunków posiadał będzie dyrektor szkoły, po zasięgnięciu opinii zespołu. Praca zespołu w roku poprzedzającym nowy egzamin ma na celu jak najlepsze przygotowanie uczniów oraz zapewnienie im zindywidualizowanej pomocy w zależności od zdiagnozowanych potrzeb, w tym odpowiednie dostosowanie warunków edukacji do warunków egzaminów zewnętrznych.

Przedszkola i szkoły specjalne oraz placówki specjalne już obecnie, na gruncie obowiązujących przepisów, powołują różnego rodzaju zespoły, w skład których wchodzą, w zależności od potrzeb, nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści. Wspólnie dokonują analizy poziomu wiadomości, umiejętności i funkcjonowania dzieci i młodzieży oraz określają trudności, na jakie napotykają w pracy z nimi, planują indywidualną ścieżkę edukacyjną bądź edukacyjno - terapeutyczną, uwzględniającą potrzeby zdiagnozowane zarówno na poziomie szkoły, jak i wynikające z orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego wydanych przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne. Zalecają odpowiednie formy wsparcia dziecka oraz dokonują okresowej oceny poziomu funkcjonowania ucznia.

Slajd 25

W roku szkolnym 2010/2011 zespół robi tylko jedną rzecz. Nie później niż do dnia 30 kwietnia 2011 r., spotyka się w celu jak najlepszego zaplanowania w przedszkolach, gimnazjach i placówkach oraz w szkołach specjalnych, wszystkich potrzebnych form pomocy w roku szkolnym 2010/2011. Spotkanie odbywa się przed opracowaniem arkusza organizacji przedszkola, szkoły lub placówki na rok szkolny 2011/2012. Na podstawie ustaleń zespołu dyrektor zorganizuje udzielanie dla uczniów pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolu, szkole lub placówce w roku szkolnym 2011/2012 oraz ustala liczbę godzin zajęć. Na podobnej zasadzie, w szkołach podstawowych i ponadgimnazjalnych, zespoły zostaną utworzone przed opracowaniem arkusza organizacji szkoły na rok szkolny 2012/2013.

Slajd 26

Warunki organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie regulują przepisy dwóch rozporządzeń: rozporządzenie obowiązujące w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych oraz rozporządzenie obowiązujące w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz ośrodkach.

Celem zmian w przepisach tych rozporządzeń jest zapewnienie uczniom niepełnosprawnym, niedostosowanym społecznie i zagrożonym niedostosowaniem społecznym w przedszkolach, wszystkich typach szkół i ośrodkach kompleksowego systemu kształcenia, wychowania i opieki dostosowanego do ich specjalnych potrzeb edukacyjnych i rozwojowych oraz możliwości psychofizycznych.

Slajd 27

Slajd ten pokazuje dla jakich grup dzieci i młodzieży organizuje się kształcenie specjalne. Doprecyzowuje się również grupy uczniów niepełnosprawnych, dla których organizuje się to kształcenie poprzez uszczegółowienie kategorii uczniów z niepełnosprawnością ruchową o dzieci z afazją, a kategorię uczniów z autyzmem o dzieci z zespołem Aspergera. Uczniowie z afazją i z zespołem Aspergera są niewątpliwie uczniami niepełnosprawnymi wymagającymi stosowania specjalnych form i metod pracy - zespół Aspergera, w literaturze przedmiotu uważany jest za autyzm wysokofunkcjonujący, natomiast afazja może skutkować zaburzeniami aparatu artykulacyjnego mowy, stąd potrzeba doprecyzowania tej kwestii w przepisach rozporządzenia.

W projekcie tego rozporządzenia rezygnuje się z wyszczególnienia kategorii uczniów z chorobami przewlekłymi i z zaburzeniami psychicznymi, wymienianych
w dotychczas obowiązującym rozporządzeniu.

Choroby przewlekłe i zaburzenia psychiczne nie należą do bowiem do kategorii dzieci niepełnosprawnych ani niedostosowanych społecznie. Co więcej, zaburzenia psychiczne również należą do chorób przewlekłych. System oświaty zapewnia każdemu dziecku realizującemu obowiązek szkolny i obowiązek nauki, wsparcie w nauce, rozwoju oraz pomoc psychologiczno-pedagogiczną stosownie do potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych. Zapewnienie właściwej realizacji tego kształcenia, w tym zapewnienie dostosowania treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych uczniów, należy do zadań odpowiednio przedszkola, szkoły lub placówki, do której uczęszcza uczeń. Kwestie związane z  zapewnieniem dzieciom przewlekle chorym, w tym z zaburzeniami psychicznymi odpowiednich warunków podczas pobytu w przedszkolu, szkole lub placówce, należą do obowiązków dyrektora. Dyrektor przedszkola, szkoły lub placówki m.in. sprawuje opiekę nad uczniami oraz stwarza warunki do ich harmonijnego rozwoju psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne.

Doprecyzowane zostało również określenie „dzieci i młodzież niedostosowana społecznie”, jako kategoria dzieci i młodzieży, dla której poradnia psychologiczno-pedagogiczna wydaje orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. W dotychczasowym stanie prawnym, w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz ośrodkach w tej kategorii wyodrębniono cztery podkategorie: niedostosowanych społecznie, zagrożonych niedostosowaniem społecznym, zagrożonych uzależnieniem i z zaburzeniami zachowania.

Dla takiego podziału brak jest uzasadnienia merytorycznego, a także organizacyjnego. Powyższe podkategorie nakładały się na siebie przedmiotowo, co skutkowało nieprecyzyjnymi diagnozami, a w konsekwencji podobnymi orzeczeniami poradni psychologiczno-pedagogicznych. Szczególny problem wynikał z faktu, że dwie podkategorie (zaburzenia zachowania i zagrożenie uzależnieniem) stanowią objawy niedostosowania społecznego lub zagrożenia niedostosowaniem społecznym, więc nie powinny być wyodrębnione jako osobne kategorie problemów. Zaburzenia zachowania i zagrożenie uzależnieniem są znaczącym, a nawet - w przypadku zaburzeń zachowania - osiowym objawem, stanowiącym podstawę do diagnozowania zagrożenia niedostosowaniem społecznym lub niedostosowania społecznego. Dzieci i młodzież niedostosowani społecznie lub zagrożeni niedostosowaniem społecznym przejawiają zachowania budzące niepokój ze względu na konsekwencje społecznie. Są to tzw. zachowania antagonistyczno-destruktywne, będące wyrazem konfliktu jednostki ze społeczeństwem.

Z uwagi na powyższe rozdzielenie kategorii dzieci i młodzieży na niedostosowane społecznie i zagrożone niedostosowaniem społecznym jest niezbędne. Wynika ono również z faktu, iż kształcenie dzieci i młodzieży niedostosowanych społecznie organizowane jest w szkołach specjalnych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, w których nieletni umieszczani są w wyniku postanowienia sądu. Natomiast kształcenie dzieci i młodzieży zagrożonych niedostosowaniem społecznym organizowane jest w szkołach specjalnych w młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, w których nieletni umieszczani są w wyniku postanowienia sądu lub na wniosek rodzica na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego z uwagi na zagrożenie niedostosowaniem społecznym wydanego przez publiczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną, w tym poradnię specjalistyczną.

Slajd 28

Ponieważ obecnie wśród uczniów z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego znajdują się grupy uczniów wymienione na tym slajdzie, należy umożliwić im kontynuację nauki na dotychczasowych zasadach. Wprowadza się więc możliwość kontynuowania przez nich nauki aż do ukończenia danego typu szkoły specjalnej lub oddziału specjalnego w szkole ogólnodostępnej. Od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia uczniowie ci nie będą otrzymywali ww. orzeczeń. Z uwagi na występujące choroby przewlekłe utrudniające codzienne funkcjonowanie w przedszkolu lub szkole, uczniowie ci będą otrzymywać pomoc psychologiczno-pedagogiczną odpowiednio do ich indywidualnych potrzeb edukacyjnych i rozwojowych oraz możliwości psychofizycznych. W przypadku, gdy u ww. uczniów występują jednocześnie niepełnosprawności, niedostosowanie społeczne lub zagrożenie niedostosowaniem społecznym, wówczas mogą oni otrzymać orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Natomiast, jak już była mowa wcześniej, zaburzenia zachowania i zagrożenie uzależnieniem mieszczą się w kategoriach niedostosowania społecznego i zagrożenia niedostosowaniem społecznym, które stanowią podstawę do wydania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.

Slajd 29

Zmieniono górną granicę wieku kształcenia dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym. Wynika to ze zmiany przepisów ustawy o systemie oświaty, które wejdą w życie 1 września 2012  r. Zmiana przepisów ustawy wprowadziła obniżenie o 1 rok wieku rozpoczynania obowiązku szkolnego oraz skrócenie o 2 lata okresu odraczania od spełniania obowiązku szkolnego dzieci niepełnosprawnych.

Obniżenie górnej granicę wieku kształcenia uczniów o 1 rok - do 23 roku życia i nie zmienia łącznego wymiar okresu kształcenia wynoszącego 17 lat. Dziecko o rok wcześniej rozpoczyna naukę i o rok wcześniej skończy.

Jednocześnie przewiduje się okres przejściowy na podstawie którego kształcenie dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym, którzy rozpoczęli lub rozpoczną naukę do dnia 31 sierpnia 2012 r., może być prowadzone do końca roku szkolnego, w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy odpowiednio: 18. rok życia - w przypadku szkoły podstawowej, 21. rok życia - w przypadku gimnazjum i 24. rok życia - w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej. Regulacja ta umożliwi wszystkim uczniom, którzy rozpoczęli lub rozpoczną naukę w szkołach do dnia 31 sierpnia 2012 r. kształcenie aż do ukończenia wieku określonego w dotychczasowych przepisach. Przepis zaczyna obowiązywać od 1 września 2012 roku.

Slajd 30

Określa się zasady zatrudniania dodatkowo nauczycieli posiadających kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej. Nauczyciele ci, obligatoryjnie zatrudnieni w przedszkolach, szkołach integracyjnych i oddziałach integracyjnych, współorganizują kształcenie integracyjne.

Nowe regulacje wprowadzają możliwość dodatkowego zatrudniania nauczycieli posiadających kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych, za zgodą organu prowadzącego.

Dyrektor przedszkola lub szkoły wyznacza zakres zadań nauczycieli zatrudnionych dodatkowo, wskazując na zajęcia przez nich prowadzone oraz te, w których ci nauczyciele uczestniczą. Pozwala to na taką organizację pracy, która wpisuje się w potrzeby uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym, co służy osiąganiu przez nich optymalnych efektów kształcenia.

Slajd 31

Nauczycieli dodatkowo zatrudnieni, posiadający kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej prowadzą wspólnie z innymi nauczycielami zajęcia edukacyjne oraz realizują zintegrowane działania i zajęcia wynikające zarówno z indywidualnego programu edukacyjno - terapeutycznego, ale też z udzielanej tym uczniom pomocy psychologiczno - pedagogicznej. Prowadzą z innymi nauczycielami i specjalistami pracę wychowawczą z uczniami niepełnosprawnymi, niedostosowanymi społecznie lub zagrożonymi niedostosowaniem społecznym. W miarę potrzeb uczestniczą w zajęciach edukacyjnych prowadzonych przez innych nauczycieli oraz udzielają im pomocy w doborze form i metod pracy z tymi uczniami.

Slajd 32

Nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem niepełnosprawnym, niedostosowanym społecznie i zagrożonym niedostosowaniem społecznym, w ramach pracy zespołu opracowują dla każdego ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny, dostosowany do indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych ucznia oraz stosują zindywidualizowane formy i metody pracy dydaktycznej i wychowawczej.

Program jest opracowywany na podstawie wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania uczniów dokonywanej przez zespół oraz zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego.

Wyodrębnienie indywidualnego programu edukacyjno - terapeutycznego jako pewnej całości działań podejmowanych względem ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia oraz szczegółowe określenie jego elementów wynika z potrzeby doprecyzowania zadań przedszkoli i szkół ogólnodostępnych, z oddziałami integracyjnymi oraz integracyjnych w zakresie indywidualizacji niezbędnej w pracy z uczniami niepełnosprawnymi, niedostosowanymi społecznie i zagrożonymi niedostosowaniem społecznym, polegającej na szeroko rozumianym dostosowywaniu kształcenia, wychowania i opieki pedagogicznej nad tymi uczniami do ich indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych. Taka regulacja już dziś obowiązuje w szkołach i placówkach specjalnych oraz integracyjnych, dla uczniów opracowuje się indywidualny program edukacyjny. Uwspólnienie tego przepisu w stosunku do wszystkich szkół ma na celu taką samą organizację kształcenia dla uczniów z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego (niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym) niezależnie od miejsca kształcenia. Rodzic podjął decyzje o wyborze szkoły dla swojego dziecka, bo to jego autonomiczne prawo. Szkoła zatem jest zobowiązana jak najlepiej to kształcenie zorganizować. Nie miejsce a dziecko jest przecież najważniejsze. W wielu szkołach ogólnodostępnych takie programy są opracowywane, można pokazać mnóstwo bardzo dobrych przykładów pracy z uczniem niepełnosprawnym i dla nich przepis ten nie wprowadzi niczego nowego. Tam, gdzie tych programów nie ma, zobowiąże do ich opracowania. W materiałach szkoleniowych, które przekazujemy jest bardzo wiele cennych informacji, wskazówek dla nauczycieli, jak pracować z uczniem niepełnosprawnym czy niedostosowanym społecznie w szkole ogólnodostępnej. Zachęcam do uważnej lektury tych materiałów, Są bardzo pomocne w codziennej pracy z uczniem.

Slajd 33

IPET będzie szczegółowo omówiony w II części spotkania, stąd w tym miejscu podkreślam jedynie, że taka regulacja jest w przepisach prawa. Podkreślenia wymaga fakt, że przepis określa co zawiera IPET. Obejmuje on okres na jaki wydane zostało uczniowi orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, jednak nie dłuższy niż jeden etap edukacyjny.

Ten zaznaczony kursywą fragment podczas pierwszej części spotkania niekoniecznie musi być omówiony, o IPET szerzej mówimy przy Modelu. Program określa zakres dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz jego indywidualnych możliwości psychofizycznych, rodzaj i zakres zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem, formy i metody pracy oraz rodzaj zajęć prowadzonych z uczniem, zgodnie z jego indywidualnymi potrzebami edukacyjnymi i możliwościami psychofizycznymi, formy, sposoby i okres udzielania uczniowi pomocy psychologiczno - pedagogicznej oraz zakres współpracy nauczycieli i specjalistów z rodzicami ucznia.

Jednocześnie podkreśla się, że indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny w przypadku ucznia niepełnosprawnego zawiera działania o charakterze rewalidacyjnym, w przypadku uczniów niedostosowanych społecznie - działania o charakterze resocjalizacyjnym, a w przypadku uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym - działania o charakterze socjoterapeutycznym.

Slajd 34

Rozporządzenie określa prawo wszystkich uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym do dostosowania warunków i form przeprowadzania sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych (gimnazjalnego, maturalnego i potwierdzającego kwalifikacje zawodowe) do ich indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych, na podstawie posiadanego orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.

W dotychczas obowiązującym rozporządzeniu literalnie wskazane były tylko niektóre rodzaje niepełnosprawności, uprawniające do dostosowania - odpowiednio do rodzaju niepełnosprawności - zestawów zadań dla uczniów przystępujących do sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego oraz arkuszy egzaminacyjnych dla absolwentów przystępujących do egzaminu maturalnego lub egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe.

Dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej opracowuje szczegółową informację zawierającą m.in. sposoby dostosowania warunków i form przeprowadzania ww. sprawdzianu i egzaminów do potrzeb i możliwości indywidualnych wynikających z niepełnosprawności, bez względu na jej rodzaj. W opracowywaniu ww. zestawów zadań i arkuszy egzaminacyjnych uczestniczą specjaliści, odpowiednio do rodzaju niepełnosprawności. Sposoby dostosowania wskazane będą komunikacie dyrektora CKE. Komunikat uwzględni zmiany w przepisach rozporządzeń i opisze możliwości dostosowania.

Tu można wspomnieć, co oznacza pojecie dostosowanie warunków - np. wydłużenie czasu, oddzielne pomieszczenie, sprzęt techniczny, dodatkowy nauczyciel, a co dostosowanie form - to dostosowanie arkusza, którego dokonuje CKE. Szkoła nie ma takiej kompetencji, w arkusz nie ingeruje się na poziomie szkoły.

Slajd 35

Terminem stosowania przepisów rozporządzenia przez szkoły podstawowe i ponadgimnazjalne ogólnodostępne, z oddziałami integracyjnymi oraz integracyjne, będzie początek roku szkolnego 2012/2013. Do końca roku szkolnego 2011/2012 organizacja kształcenia, wychowania i opieki dla uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym w szkołach podstawowych i ponadgimnazjalnych ogólnodostępnych, z oddziałami integracyjnymi oraz integracyjnych odbywać się w oparciu o dotychczasowe regulacje tj. rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 19, poz.167).

Slajd 36

W przypadku uczniów, którzy obecnie realizują indywidualne programy edukacyjne opracowane na podstawie dotychczasowych przepisów, określono obowiązek dostosowania tych programów do zakresu określonego w nowym rozporządzeniu i wskazano termin na jego dostosowanie: w przedszkolach i oddziałach przedszkolnych, gimnazjach ogólnodostępnych, z oddziałami integracyjnymi oraz integracyjnych oraz w szkołach specjalnych wszystkich typów, oddziałach specjalnych i ośrodkach - do dnia 30 września 2011 roku, natomiast w szkołach podstawowych i ponadgimnazjalnych ogólnodostępnych, z oddziałami integracyjnymi oraz integracyjnych - do dnia 30 września 2012 roku .

Slajd 37

Zmiany w obszarze kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej zawierają też pozostałe z wymienionych tu rozporządzeń. Przybliżyć chcę niektóre z nich, z uwagi na ograniczony czas spotkania, jednakże zapoznać się i szczegółowo przeanalizować należy każde rozporządzenie w całości. Pozostałe regulacje, dotyczące innych obszarów są również niezwykle ważne i warto je znać. 

Slajd 38

Omówione zostaną najistotniejsze zmiany w cytowanych wcześniej aktach prawnych, które dotyczą kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w szczególności w szkołach ogólnodostępnych i integracyjnych.

Slajd 39

W rozporządzeniu w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych zawiera się przepis zobowiązujący specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze do współpracy ze szkołami ogólnodostępnymi w zakresie organizowania i udzielania uczniom niepełnosprawnym pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w szczególności metodycznego i merytorycznego wsparcia nauczycieli tych szkół. Taki przepis zawierają też obecne regulacje. Mówimy o tym, żeby podkreślić wagę tej współpracy, możliwość skorzystania z doświadczenia i wiedzy specjalistów placówek specjalnych. Oczywiście ta współpraca organizowana będzie na dotychczasowych zasadach, w formie np. udziału w zajęciach w szkole specjalnej czy spotkania nauczycieli szkoły ogólnodostępnej ze specjalistą z placówki specjalnej. Już dziś ta współpraca jest i ma bardzo wiele form realizacji.

Slajd 40

Ramowe statuty. Bardzo ważne rozporządzenie. Na jego podstawie tworzymy szkolny statut, całą organizację pracy przedszkola czy szkoły.

W rozporządzeniu w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz szkół publicznych wprowadzono przepis wprowadzający w oddziałach przedszkolnych zorganizowanych w szkołach podstawowych stosowanie zasad organizacji wychowania, nauczania i opieki, zawartych w ramowym statucie publicznego przedszkola.

W projekcie ramowego statutu publicznego przedszkola i szkoły podstawowej, gimnazjum, liceum ogólnokształcącego, uzupełniającego liceum ogólnokształcącego i liceum profilowanego, oraz szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe, określono tylko maksymalną liczbę uczniów niepełnosprawnych w oddziałach integracyjnych i specjalnych w przedszkolach i szkołach. Nie określono natomiast minimalnej liczby uczniów w oddziale, zwiększając tym samym kompetencje organów prowadzących. Organ prowadzący ma możliwość podjęcia decyzji w zakresie organizacji kształcenia uczniów niepełnosprawnych, uwzględniając w większym stopniu warunki lokalne. Brak określenia minimalnej liczby uczniów niepełnosprawnych w poszczególnych oddziałach pozwala na ich tworzenie, w miarę zdiagnozowanych potrzeb i lokalnych możliwości oraz nie ogranicza w tym względzie działań ani dyrektora przedszkola, ani organu prowadzącego. Przepis w dotychczasowym brzmieniu był niekiedy barierą uniemożliwiającą utworzenie oddziału w sytuacji, kiedy liczba dzieci lub uczniów z określonego rodzaju dysfunkcją była mniejsza niż wskazana w rozporządzeniu.

Wprowadzono również przepis, że w przypadku świetlicy zorganizowanej w szkole integracyjnej lub specjalnej liczba uczniów podczas zajęć prowadzonych przez jednego nauczyciela odpowiada liczbie uczniów określonej dla oddziału szkoły integracyjnej lub specjalnej. Zagwarantuje to efektywność oddziaływań wychowawczo-opiekuńczych oraz pozwoli na osiąganie założonych w planie pracy świetlicy celów. Ponadto ma to na celu zapewnienie w czasie prowadzenia zajęć warunków bezpieczeństwa, higieny i ochrony zdrowia - zarówno w odniesieniu do ucznia, jak i nauczyciela - wychowawcy.

Slajd 41

W projekcie rozporządzenia w sprawie ramowych statutów wprowadzono przepis określający działalność zespołu złożonego z nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z dzieckiem lub uczniem, którego zadania i zasady funkcjonowania określone są w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Przywołanie zespołu w przepisach niniejszego rozporządzenia ma na celu nadanie intencjonalnego charakteru współpracy nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem.

Slajd 42

Statut przedszkola i szkoły powinien określać formy opieki i pomocy uczniom, którym z przyczyn rozwojowych, rodzinnych lub losowych potrzebna jest pomoc i wsparcie, w tym również działania na rzecz zorganizowania pomocy materialnej uczniom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej. Dotychczas te regulacje zawierają dwa akty prawne: to rozporządzenie oraz rozporządzenie w sprawie organizacji i udzielania pomocy psychologiczno - pedagogicznej. To zadanie znajduje się obecnie wśród zadań pedagoga. Obecna regulacja zobowiązuje do określenia zadań tego rodzaju przez szkołę, ale nie mówi o tym, że realizować ma je pedagog. Specjalistyczna wiedza pedagoga może przecież zostać lepiej wykorzystana w szkole, do udzielania uczniom pomocy psychologiczno - pedagogicznej czy dokonywania diagnozy.

Slajd 43

W rozporządzeniu w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych wprowadza się definicję pojęcia specyficzne trudności w uczeniu się, które odnosi się do uczniów w normie intelektualnej, którzy mają trudności w przyswajaniu treści nauczania, wynikające ze specyfiki ich funkcjonowania percepcyjno-motorycznego i poznawczego, nieuwarunkowane schorzeniami neurologicznymi Wprowadzenie tej definicji jest konieczne z uwagi na różne dotychczas rozumienie tego pojęcia, które nie było zdefiniowane w obowiązujących przepisach.

Slajd 44

Podkreślona indywidualizacja pracy z uczniem jest konsekwencją zapisów w podstawie programowej, która zaznacza istotnie taka formułę pracy z uczniem

Wprowadzono przepis umożliwiający promowanie ucznia klasy I i II szkoły podstawowej do klasy programowo wyższej, na wniosek rodziców i po uzyskaniu zgody wychowawcy klasy lub na wniosek wychowawcy klasy i po uzyskaniu zgody rodziców, bez obowiązku uzyskania opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej.

Podobnie zrezygnowano z konieczności uzyskiwania opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej, aby rada pedagogiczna mogła postanowić o powtarzaniu klasy przez ucznia klas I-III szkoły podstawowej. Rada pedagogiczna będzie podejmowała w tej sprawie decyzję na podstawie opinii nauczyciela (nauczycieli).

Do powodów uzasadniających zwolnienie z obowiązku nauki drugiego języka obcego zaliczono również afazję, biorąc pod uwagę trudności i ograniczenia wynikające ze specyfiki tego zaburzenia (afazja - zaburzenie mowy, powstałe w wyniku uszkodzenia ośrodka mowy w dominującej półkuli mózgu i upośledzające proces mówienia lub rozumienia mowy. Afazja nie zawsze jest wynikiem zaburzeń samej artykulacji, polega na ograniczeniu zdolności rozumienia komunikatów werbalnych oraz reguł ich tworzenia) oraz zespół Aspergera, traktowany jako autyzm wysokofunkcjonujacy..

Slajd 45

Obecne regulacja rozszerzono o możliwość podejmowania decyzji o dostosowaniu warunków przeprowadzania sprawdzianu bądź egzaminów na poziomie szkoły.

Uczeń, który w roku szkolnym, w którym przystępuje do sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego, był objęty pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole ze względu na trudności adaptacyjne związane z wcześniejszym kształceniem za granicą, zaburzenia komunikacji językowej lub sytuację kryzysową lub traumatyczną, może przystąpić do sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego w warunkach dostosowanych do indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych ucznia na podstawie pozytywnej opinii rady pedagogicznej. W opinii rada pedagogiczna wskazuje także sposób lub sposoby dostosowania warunków przeprowadzania sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego, zgodnie z komunikatem dyrektora CKE, do potrzeb i możliwości danego ucznia.

Opinia rady pedagogicznej jest wydawana na wniosek nauczyciela lub specjalisty, prowadzącego zajęcia z uczniem w szkole i po uzyskaniu zgody rodziców (prawnych opiekunów) albo pełnoletniego ucznia lub na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) albo pełnoletniego ucznia.

Decyzja ta podjęta być musi niezwykle odpowiedzialnie. To powinny być szczególne sytuacje, mające głębokie uzasadnienie. Dlatego też zmienił się nieco sposób decydowania. Opinia zespołu, o której była mowa we wcześniejszym projekcie, zastąpiona została opinią RP, z warunkiem, że musi ona być pozytywna. Oczywiście, w praktyce pewnie decydujący glos mieć będą nauczyciele prowadzący zajęcia z danym uczniem, tworzący zespół, jednakże ostateczna opinia będzie stanowiskiem całej rady pedagogicznej. To nadaje takiej decyzji formalnego charakteru i podkreśla dużą odpowiedzialność za jej podjęcie.

Ponadto, w stosunku do wszystkich uczniów, którym należy dostosować warunki sprawdzianu lub egzaminów zewnętrznych (w szczególności posiadają orzeczenie, opinię, zaświadczenie lekarskie) rada pedagogiczna wskazywać będzie sposoby dostosowania na podstawie szczegółowej informacji Dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.

. To nadaje takiej decyzji formalnego charakteru i podkreśla dużą odpowiedzialność za jej podjęcie.

Slajd 46

Wskazano II etap edukacyjny jako właściwy termin, w którym uczeń powinien zostać zdiagnozowany i otrzymać opinię poradni psychologiczno - pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się. Wynika to z tego, że nieharmonijności w rozwoju psychomotorycznym, które mogą stwarzać ryzyko wystąpienia dysleksji rozwojowej, pojawiają się bardzo wcześnie w rozwoju dziecka i powinny być dostrzeżone przez nauczyciela już w przedszkolu, a dziecko powinno zostać objęte pomocą psychologiczno-pedagogiczną. Informacja o deficytach funkcji psychomotorycznych powinna znaleźć się w diagnozie gotowości szkolnej dziecka. Dostrzeżenie symptomów „ryzyka dysleksji”, a następnie skierowanie ucznia do objęcia pomocą w formie zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, będzie zadaniem nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem już na I etapie edukacyjnym. Jeśli trudności z nauką czytania i pisania będą uporczywe, długotrwałe i nie ustąpią całkowicie pomimo dodatkowej pracy ucznia nad pokonaniem trudności, a uzyskiwane wyniki będą niewspółmierne do możliwości i wysiłku ucznia, stanowić to będzie wskazanie do pogłębionej diagnozy w poradni psychologiczno-pedagogicznej lub poradni specjalistycznej .

Zgodnie z modelem diagnozy dysleksji rozwojowej, podawanym przez prof. M. Bogdanowicz, diagnoza dysleksji może być dokonana nie wcześniej niż u ucznia kl. III szkoły podstawowej, w przypadku młodszych dzieci można mówić o występowaniu „ryzyka dysleksji”. Stanowi to podstawę wskazania terminu wydania opinii o specyficznych trudnościach w uczeniu się nie wcześniej niż po ukończeniu trzeciej klasy szkoły podstawowej. Ograniczenie terminu wydawania opinii nie później niż do ukończenia przez ucznia szkoły podstawowej jest zobowiązaniem nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem, do sumiennej obserwacji rozwoju ucznia, zabezpieczania jego potrzeb edukacyjnych poprzez oferowanie specjalistycznej pomocy. Uchroni to przede wszystkim dzieci i młodzież przed stawieniem diagnozy zbyt późno, kiedy charakter trudności jest często uogólniony, niejednokrotnie z towarzyszącymi objawami zaburzeń emocjonalnych oraz uruchomi właściwy proces specjalistycznej pomocy dla dzieci, świadczonej jak najwcześniej i w jego środowisku. Obowiązki nauczycieli i specjalistów na poszczególnych etapach wychowania i edukacji dzieci i młodzieży w tym zakresie regulują przepisy rozporządzenia w sprawie organizowania pomocy psychologiczno - pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.

Rzetelna diagnoza dysleksji nie wymaga weryfikacji, stąd opinia będzie ważna do końca nauki w szkole. Jednocześnie spowoduje to odciążenie poradni psychologiczno-pedagogicznych badaniami diagnostycznymi, które na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów wydawały opinie o specyficznych trudnościach w uczeniu się na każdym etapie edukacyjnym. Pozwoli to poradniom w większym stopniu realizować bezpośrednią pomoc terapeutyczną oraz realizować zadania w środowisku ucznia.

Przepisy rozporządzenia zabezpieczają również możliwość wydania opinii uczniowi, po wskazanym wyżej okresie. Przewidziano bowiem, że może zaistnieć sytuacja, kiedy niemożliwe będzie przeprowadzenie diagnozy we wskazanym terminie lub pojawią się inne, niezależne od ucznia okoliczności, uzasadniające wydanie tej opinii. W takim przypadku opinia poradni o specyficznych trudnościach w uczeniu się będzie mogła być wydana uczniowi później na wniosek nauczyciela lub specjalisty, prowadzącego zajęcia z uczniem w szkole i po uzyskaniu zgody rodziców (prawnych opiekunów) albo pełnoletniego ucznia lub na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) albo pełnoletniego ucznia.

Wniosek ten, wraz z uzasadnieniem, składa się do dyrektora szkoły. Dyrektor szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, przekazuje wniosek wraz z uzasadnieniem oraz opinią rady pedagogicznej do poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, i informuje o tym rodziców (prawnych opiekunów) lub pełnoletniego ucznia.

Slajd 47

Nie wymaga komentarza.

Akademia Pedagogiki Specjalnej

im. Marii Grzegorzewskiej

2

„Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi”

- projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

III Priorytet Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Działanie 3.3.

strona 2/23

---